Τα πολλαπλά εγκαύματα που φέρει η Πεντέλη της στερούν την…αναγέννησή της

Λευτέρης Θεοδωρακόπουλος

Το γεμάτο εγκαύματα σώμα της Πεντέλης αδυνατεί να ανακτήσει τις δυνάμεις του, το πράσινο του, τη ζωή του. Κλείστε τα μάτια και φανταστείτε την Πεντέλη να έχει μεταμορφωθεί σε άνθρωπο. Θα είχε ένα κορμί γεμάτο από...εγκαύματα. Ένα κορμί ταλαιπωρημένο, ένα κορμί που δεν θα έχει τη διάθεση να αποκτήσει τη ρώμη του.

Η Πεντέλη έχει καεί τα τελευταία 41 χρόνια… 6 φορές. Οι δασολόγοι που μιλάνε στο Newsbomb.gr εκφράζουν τους φόβους τους, πως πλέον βρίσκεται στο σημείο μηδέν.

Το δάσος δεν έχει τη δύναμη να αναγεννηθεί για ακόμη μια φορά. Αυτό τρομάζει τους ειδικούς.

Επιπλέον η Πεντέλη «χτίστηκε» τα τελευταία 40 χρόνια, απέκτησε πολλά σπίτια στη «ράχη» της, τα οποία αντικατέστησαν τα πυκνά πράσινα σημεία της. Και όλα αυτά φυσικά και έχουν επίπτωση στην διαδικασία του δάσους να αναπτυχθεί ξανά.

Κρανίου τόπος

Μετά τις μεγάλες φωτιές του 1995, του 1998 και του 2000, το μεσογειακό πευκόδασος της Πεντέλης ξεπέρασε πια τα όρια της φυσικής αντοχής του απέναντι στη φωτιά.

Ο κίνδυνος να μετατραπεί τα επόμενα χρόνια σε κρανίου τόπου είναι ορατός. Δέντρο θα βλέπουμε πια στις παλιές φωτογραφίες. Η αναγέννηση πριν και από την τελευταία φωτιά εξελισσόταν πολύ αργά ή -ακόμα χειρότερα αλλά δυστυχώς συχνά- δεν εξελίχθηκε σε κάποια σημεία καθόλου. Ζωντανά παραδείγματα μίας Φύσης που πεθαίνει, είναι η νότια και νοτιοανατολική πλευρά του δάσους της Νταού στην Πεντέλη, όπου η αναγέννηση της πεύκης, ακόμα και μετά από 10-11 χρόνια από τις πυρκαγιές του 2009, δεν έχει ξεκινήσει. Υπάρχει κάλυψη με πυρόφιλα, εδαφοκαλυπτικά είδη (Λαδανιές, αείφυλλα πλατύφυλλα, φρύγανα κλπ) αλλά η πεύκη ή κάποιο άλλο δενδρώδες είδος, δεν έχουν δείξει ανάκαμψη που να προοιωνίζεται φυσική δάσωση σε ορατό χρονικό ορίζοντα.

Κώστας Ποϊραζίδης: Η Πεντέλη έχει φθάσει στο σημείο μηδέν

Ο καθηγητής Δασολογίας Κώστας Ποϊραζίδης μιλώντας στο Newsbomb.gr υπογραμμίζει πως η Πεντέλη από τις συνεχόμενες πυρκαγιές των τελευταίων χρόνων έχει επέλθει στο δυσμενέστερο σημείο. Και γιατί συμβαίνει αυτό; Επειδή το δάσος όσες φορές πήγε να «αναγεννηθεί» από μόνο του σταμάτησε με βίαιο τρόπο λόγω της επόμενης φωτιάς. Και αυτό επαναλήφθηκε πολλές φορές και η δύναμη της φύσης αποδυναμώθηκε και πλέον μόνο με τεχνητή αναδάσωση μπορεί να υπάρξει μέλλον, αλλά και αυτή δεν θα αποτελέσει τη λύση καθώς το οικοσύστημα δεν θα είναι πότε το ίδιο. Ειδικότερα ο καθηγητής δασολογίας εξηγεί:

«Σε περιοχές με διαδοχικές πυρκαγιές όπου η μεταπυρική συστάδα δεν έχει φτάσει σε αναπαραγωγική ωριμότητα και έχει εξαντληθεί τότε υπάρχει πρόβλημα. Η Πεντέλη έχει καεί τις τελευταίες δεκαετίες πολλές φορές η διαδικασία αναγέννησης, ή αν προτιμάτε η φυσική αναγέννηση όταν αναπτυσσόταν σταματούσε από μια νέα μεγάλη φωτιά. Το έδαφος που είναι σημαντικός παράγοντας για την ανάπτυξη των δέντρων έχει υποστεί ζημιά μεγάλη. Ουσιαστικά δεν έχει την δυνατότητα να στηρίξει άλλα είδη που είναι πιο απαιτητικά και απαιτούν έδαφος. Πλέον η Πεντέλη έχει φθάσει στο σημείο μηδέν. Φοβάμαι για την επόμενη της ημέρα και σίγουρα απαιτείται προσοχή και πολύ καλά μελετημένες κινήσεις. Η τεχνητή αναδάσωση θέλει μελέτη και προσοχή και σίγουρα το οικοσύστημα δεν θα είναι το ίδιο. Η Πεντέλη θα χρειαστεί πολλά χρόνια για να ανακτήσει τη δύναμη της».

Νίκος Γεωργιάδης: Η Πεντέλη χρήζει ανθρώπινης παρέμβασης

Στο Newsbomb.gr μιλά ο Νίκος Γεωργιάδης, συντονιστής Δράσεων Δασικής Διαχείρισης του WWF. Ο κ. Γεωργιάδης κάνει λόγο για το έδαφος το οποίο θεωρεί βασικό πυλώνα για την ανάπτυξη του δάσους.

«Η Πεντέλη χρήζει ανθρώπινης παρέμβασης αυτή την στιγμή καθώς οι πολλές πυρκαγιές που έχουν καταγραφεί έχουν ως συνέπεια να έχει ήδη απωλέσει το βασικό φυτευτικό της υπόβαθρο, το έδαφος. Το έδαφος είναι σημαντικό στοιχείο για το δάσος. Στην ποιότητα που βρίσκεται αυτό αποτελεί και τον πρώτο λόγο για την αναγέννηση του. Οι πολλές πυρκαγιές έχουν αλλάξει τη σύσταση του. Η Πεντέλη δεν θα ερημοποιηθεί, είναι μια περιοχή που έχει δεχτεί αρκετή ενίσχυση και τώρα όμως θα χρειαστεί ξανά βοήθεια από τον άνθρωπο για να αναγεννηθεί κυρίως όπου υπάρχουν έντονες κλίσεις με κάποια κορμοδέματα».

Μιχάλης Πετράκης: Η Πεντέλη δέχεται συνεχείς καταστροφικές πιέσεις

«Το οικολογικό αποτύπωμα που αφήνουν πίσω οι καταστροφικές πυρκαγιές σε ένα οικοσύστημα είναι μεγάλο. Η φύση διαθέτει μηχανισμούς αποκατάστασης αρκεί να μην δέχεται συνεχείς και ολοκληρωτικά καταστροφικές πιέσεις. Στην περίπτωση της Πεντέλης μιλάμε για συνεχείς πιέσεις. Τις τελευταίες δεκαετίες πυρκαγιές την πνίγουν. Όχι μόνο δεν προλαβαίνει να κάνει τον κύκλο της αναγέννησης της αλλά διακόπτεται συνεχώς. Και αυτό που μένει αυτή την στιγμή είναι το έδαφος το οποίο δεν βοηθάει καθόλου, αφού έχει «ταλαιπωρηθεί» για να γίνει η αναδόμηση του δάσους. Η Πεντέλη είναι σε δύσκολη καμπή αυτή την στιγμή», λέει χαρακτηριστικά στο Newsbomb.gr ο περιβαλλοντολόγος Μιχάλης Πετράκης.

Η Αττική χάνει μισό πνεύμονα;

Αν όλα όσα έχουν εκφράσει παραπάνω οι επιστήμονες είναι αλήθεια, τότε η Αττική έχει χάσει τον μισό της πράσινο πνεύμονα; Η Πεντέλη σίγουρα αποτελεί έναν από τους καθοριστικούς πυλώνες του κλίματος της αττικής γης, μιας περιοχής που σύμφωνα με την τελευταία απογραφή την μοιράζονται 3.792.469 άνθρωποι.

Την ίδια ώρα που η Πεντέλη αποδυναμώνεται και η ερημοποίηση της δεν φαντάζει και σενάριο απίθανο η κλιματική κρίση καλπάζει με τις συνέπειες της.

Αυτή την στιγμή, από όσα είπαν και οι ειδικοί έχει υποβαθμιστεί το έδαφος της, έχουν χαθεί οι στέρεες βάσεις για να φυτρώσουν δέντρα και για να αποκατασταθεί στοιχειωδώς η χλωρίδα που θα αποτελούσε στοιχειώδες ανάχωμα, στην ένταση των ακραίων φαινομένων.

«Η φύση είναι δυνατή αρκεί να την αφήσει κανείς μόνη της να κάνει την δουλειά της, μακριά από τους ανθρώπους δηλαδή κάνει θαύματα», είναι η φράση που μοιράστηκε μαζί μας ο καθηγητής Δασολογίας Κώστας Ποϊραζίδης.

Το χρονικό της φωτιάς για την Πεντέλη

Από το 1981 έως σήμερα καίγεται. Οι δρόμοι της φωτιάς για την Πεντέλη που έχανε κομμάτια της, που γινόντουσαν στάχτη και αποκαΐδια δεν τελείωναν ποτέ. Μια περιοχή που η επέλαση της φωτιάς την ξεγύμνωσε.

• Στις 4 Αυγούστου 1981 κάηκε η βόρεια πλευρά της Πεντέλης από τη φωτιά που είχε ξεσπάσει στο δάσος Κοκκιναρά της.
• Τον Ιούλιο του 1995, ο απολογισμός της φωτιάς που ξεκίνησε από τον Αγιο Πέτρο ήταν 100.000 στρέμματα δάσους. Πεντέλη, Ντράφι, Ανθούσα, Πικέρμι, Καλλιτεχνούπολη, Νέο Βουτζά και άλλες περιοχές στο ίδιο έργο θεατές, μα δεν θα ήταν το μόνο γιατί και στο μέλλον θα έβλεπαν πάλι τη φωτιά να τους απειλεί…
• Η φωτιά του 1998 ξεκίνησε στις αρχές Αυγούστου από τη Σταμάτα και συνεχίστηκε στον Διόνυσο. Και πάλι το βουνό καιγόταν από το ένα άκρο στο άλλο.
• Τον Αύγουστο του 2007 τέσσερα ήταν τε μέτωπα που η φωτιά εξαπλωνόταν παράλληλα Κάηκαν εκατοντάδες στρέμματα δάσους στην Πεντέλη, στην Πολιτεία και στο Ντράφι, ενώ οι φλόγες κατέβηκαν στην περιοχή των Μελισσίων και των Βριλησσίων!
• Στις 23 Ιουλίου του 2018 η εθνική τραγωδία που εκτός από εκατοντάδες στρέμματα καμένα είχε ως αποτέλεσμα 103 νεκρούς. Για την ιστορία η φωτιά που ξεκίνησε από το Νταού Πεντέλης κινήθηκε πολύ γρήγορα λόγω της ταχύτητας των ανέμων και κατέβηκε με ταχείς ρυθμούς προς τη Ραφήνα, τον Νέο Βουτζά, το Κόκκινο Λιμανάκι και κατέληξε στο Μάτι.
• 19 Ιουλίου 2022 - Η Πεντέλη βιώνει το μαρτύριο της πυράς ξανά… Ήταν το τελειωτικό χτύπημα για την αναγέννηση της;