Ο ύποπτος ρόλος του Χαφτάρ και η «ανίερη» συμμαχία με τον Ερντογάν

Η τελευταία είδηση που κάνει το γύρο των ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων ότι ο Χαφτάρ δίνει το πράσινο φως στον Ερντογάν για έρευνες νοτίως της Κρήτης στη Λιβύη δεν είναι κεραυνός εν αιθρία για όσους γνωρίζουν τη διαδρομή του ανδρός.

Ο Χαλίφα Χαφτάρ αλλάζει εύκολα στρατόπεδα και συνήθως μετακινείται με βάση το χρώμα του χρήματος...

Η μορφή του Χαλίφα Χαφτάρ κυριαρχεί στη σύγχρονη λιβυκή ιστορία. Στρατιωτικός με πολυτάραχη πορεία, άλλοτε πιστός στον Καντάφι και άλλοτε δηλωμένος εχθρός του, έζησε δεκαετίες εξορίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, συνεργάστηκε κατά καιρούς με τη CIA, προσέγγισε τη Μόσχα μέσω της Wagner, και τελικά αναδείχθηκε σε έναν από τους πιο ισχυρούς παίκτες της διαιρεμένης Λιβύης. Η διαδρομή του αποτυπώνει το πώς οι προσωπικές φιλοδοξίες, οι διεθνείς υπηρεσίες και οι μεγάλες δυνάμεις διαπλέκονται στη σκακιέρα της Μεσογείου.

Από τον Καντάφι στο Τσαντ

Ο Χαφτάρ γεννήθηκε το 1943 και γρήγορα εντάχθηκε στο στρατιωτικό κατεστημένο της Λιβύης. Συμμετείχε στο πραξικόπημα του 1969 που έφερε τον Μουαμάρ Καντάφι στην εξουσία και σύντομα εξελίχθηκε σε έναν από τους πλέον έμπιστους αξιωματικούς του. Η στενή σχέση της Λιβύης με τη Σοβιετική Ένωση τον οδήγησε στη Μόσχα για στρατιωτική εκπαίδευση, γεγονός που τον καθιέρωσε ως αξιωματικό με φιλοσοβιετικό υπόβαθρο.

Η καριέρα του γνώρισε ανατροπή το 1987, όταν στον πόλεμο της Λιβύης με το Τσαντ αιχμαλωτίστηκε μαζί με εκατοντάδες άνδρες του. Ο Καντάφι, αντί να τον στηρίξει, τον αποκήρυξε δημοσίως. Για τον Χαφτάρ, αυτή ήταν η στιγμή της ρήξης με τον “Αδελφό Ηγέτη”.

Δύο δεκαετίες στη Βιρτζίνια

Απελευθερωμένος από την αιχμαλωσία, ο Χαφτάρ εγκαταστάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Επί σχεδόν 20 χρόνια έζησε στη Βιρτζίνια, σε απόσταση αναπνοής από τα κεντρικά της CIA. Απέκτησε αμερικανική υπηκοότητα και συμμετείχε σε κύκλους αντικανταφικής αντιπολίτευσης. Δημοσιεύματα αμερικανικών και διεθνών μέσων (New York Times, Guardian) τον εμφάνιζαν ως “asset” της CIA, με συμμετοχή σε απόπειρες ανατροπής του Καντάφι. Ο ίδιος δεν παραδέχθηκε ποτέ ρόλο πράκτορα, αλλά τα ερωτήματα για τη σχέση του με τις αμερικανικές υπηρεσίες παραμένουν.

Η επιστροφή στην επανάσταση

Με την Αραβική Άνοιξη του 2011 και την εξέγερση κατά του Καντάφι, ο Χαφτάρ επέστρεψε στη Λιβύη. Εντάχθηκε στους αντάρτες και συνέβαλε στην πτώση του πρώην προστάτη του. Όμως η Λιβύη δεν απέκτησε ποτέ σταθερότητα: οι ένοπλες ομάδες και οι αντίπαλες κυβερνήσεις έσπειραν χάος. Το 2014, ο Χαφτάρ ηγήθηκε του “Λιβυκού Εθνικού Στρατού” (LNA) με έδρα την ανατολική Λιβύη, θέτοντας υπό τον έλεγχό του τη Βεγγάζη και μεγάλο μέρος της χώρας.

Συμμαχίες συμφέροντος

Η πολιτικοστρατιωτική του σταδιοδρομία χαρακτηρίζεται από συνεχείς μετατοπίσεις. Αρχικά φιλοσοβιετικός, στη συνέχεια “άνθρωπος της Αμερικής”, και αργότερα σύμμαχος της Μόσχας, ο Χαφτάρ απέδειξε ότι η επιβίωση και η εξουσία προϋποθέτουν ευελιξία.

Ρωσία: Από το 2016 και μετά, συνεργάστηκε στενά με τη Wagner, λαμβάνοντας στρατιωτική βοήθεια και μισθοφόρους. Η Μόσχα τον στήριξε ως αντίβαρο στην τουρκική επιρροή.

ΗΠΑ: Παρά την παραμονή του στη Βιρτζίνια, οι σχέσεις του με την Ουάσιγκτον ήταν πάντα αμφίσημες. Δεν έπαψε όμως να παρουσιάζεται ως παράγοντας σταθερότητας κατά της τρομοκρατίας.

Αίγυπτος & ΗΑΕ: Ήταν οι πιο σταθεροί του υποστηρικτές, παρέχοντας όπλα, χρήματα και πολιτική κάλυψη.

Τουρκία: Παραδοσιακός αντίπαλος, καθώς η Άγκυρα στήριξε την αντίπαλη κυβέρνηση της Τρίπολης. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια εμφανίστηκαν δίαυλοι επικοινωνίας ακόμη και με την οικογένεια Χαφτάρ, προκαλώντας συζητήσεις για μια “ανίερη συμμαχία”.

Ο παίκτης που δεν ανήκει σε κανέναν

Ο Χαλίφα Χαφτάρ δεν υπήρξε ποτέ “καθαρός πράκτορας” ούτε των ΗΠΑ, ούτε της Ρωσίας. Υπήρξε ένας στρατιωτικός ηγέτης που χρησιμοποίησε τις μεγάλες δυνάμεις για να ενισχύσει την προσωπική του επιρροή. Η μακρά πορεία του – από τη Μόσχα στη CIA, από τη Βιρτζίνια στη Βεγγάζη – δείχνει έναν άνθρωπο που ξέρει να αλλάζει στρατόπεδα, αρκεί αυτό να εξυπηρετεί τις φιλοδοξίες του.

Σήμερα, στα 82 του, εξακολουθεί να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη Λιβύη, σε μια χώρα που παραμένει βαθιά διαιρεμένη. Για πολλούς, ο Χαφτάρ είναι το απόλυτο παράδειγμα του πώς η γεωπολιτική στην Ανατολική Μεσόγειο γράφεται όχι μόνο από κράτη, αλλά και από προσωπικότητες που ξέρουν να επιβιώνουν μέσα στο χάος.

Για άλλους είναι απλά ένας αναξιόπιστος τυχοδιώκτης...

Διαβάστε επίσης