Έρευνα: Η ανισότητα επηρεάζει τον εγκέφαλο και την ψυχική υγεία των παιδιών

Μία νέα επιστημονική έρευνα αποκαλύπτει για πρώτη φορά πως η ζωή σε μια κοινωνία με μεγάλη ανισότητα επηρεάζει τη δομή του εγκεφάλου των παιδιών, ανεξάρτητα από το ατομικό εισόδημα. Η μελέτη, που εξέτασε πάνω από 10.000 παιδιά στις ΗΠΑ, εντόπισε αλλαγές στην εγκεφαλική ανάπτυξη σε περιοχές με αυξημένη οικονομική ανισότητα, οι οποίες συνδέονται με χειρότερη ψυχική υγεία.

Ερευνητές από το King’s College London, το Πανεπιστήμιο του York και το Χάρβαρντ ανέλυσαν αποτελέσματα μαγνητικής τομογραφίας (MRI) 10.071 παιδιών ηλικίας 9 και 10 ετών σε 17 πολιτείες των ΗΠΑ, στο πλαίσιο της μελέτης Adolescent Brain Cognitive Development (ABCD). Η οικονομική ανισότητα μετρήθηκε βάσει της κατανομής των εισοδημάτων στην κοινωνία, με πολιτείες όπως η Νέα Υόρκη, το Κονέκτικατ, η Καλιφόρνια και η Φλόριντα να εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα ανισότητας, σε αντίθεση με την Γιούτα, το Ουισκόνσιν, τη Μινεσότα και το Βερμόντ.

Οι επιστήμονες μελέτησαν την επιφάνεια και το πάχος της φλοιώδους περιοχής του εγκεφάλου, ιδιαίτερα σε σημεία που σχετίζονται με τη μνήμη, την προσοχή, τα συναισθήματα και τη γλώσσα. Παράλληλα, εξέτασαν τις συνδέσεις μεταξύ διαφορετικών εγκεφαλικών περιοχών και τη ροή αίματος, που αντανακλά την εγκεφαλική δραστηριότητα.

Η ανισότητα επηρεάζει τον εγκέφαλο

Τα αποτελέσματα έδειξαν πως τα παιδιά που ζουν σε περιοχές με υψηλή ανισότητα έχουν μειωμένη επιφάνεια φλοιού και αλλοιωμένες συνδέσεις μεταξύ των εγκεφαλικών περιοχών, ανεξάρτητα από το οικογενειακό εισόδημα ή το επίπεδο εκπαίδευσης. Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Nature Mental Health, επισημαίνει ότι η οικονομική ανισότητα αποτελεί έναν ανεξάρτητο κοινωνικό παράγοντα που επηρεάζει την νευροανάπτυξη και την ψυχική υγεία.

Η δρ. Ντιβιγιανγκάνα Ρακές από το Ινστιτούτο Ψυχιατρικής, Ψυχολογίας και Νευροεπιστήμης του King’s College, τόνισε πως η διανομή του εισοδήματος σε κοινωνικό επίπεδο παίζει καθοριστικό ρόλο, καθώς τόσο τα παιδιά από εύπορες όσο και από φτωχότερες οικογένειες εμφάνισαν αλλαγές στην εγκεφαλική ανάπτυξη με μακροχρόνιες επιπτώσεις στην ευεξία τους.

Πώς επηρεάζεται η ψυχική υγεία

Η μελέτη συνέδεσε τις εγκεφαλικές αλλαγές με χειρότερη ψυχική υγεία, αξιοποιώντας δεδομένα από ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν από τα παιδιά στα 10 και 11 τους χρόνια. Η καθηγήτρια Kέιτ Πίκετ από το Πανεπιστήμιο του York υπογράμμισε ότι η μείωση της ανισότητας δεν αποτελεί μόνο οικονομικό ζήτημα, αλλά «είναι επιτακτική ανάγκη για τη δημόσια υγεία».

Εξήγησε ότι οι αλλαγές σε εγκεφαλικές περιοχές που ελέγχουν τα συναισθήματα και την προσοχή δείχνουν πως η ανισότητα δημιουργεί ένα τοξικό κοινωνικό περιβάλλον που διαμορφώνει τον τρόπο ανάπτυξης του εγκεφάλου των παιδιών, με επιπτώσεις που διαρκούν σε όλη τη ζωή.

Η Δρ. Ρακές πρότεινε μέτρα όπως προοδευτική φορολογία, ενίσχυση στο κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας και καθολική υγειονομική περίθαλψη για την αντιμετώπιση των στρεσογόνων παραγόντων που πλήττουν τα παιδιά σε άνισες κοινωνίες. Παράλληλα, η επένδυση σε δημόσιες υποδομές και οι πρωτοβουλίες ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής θα μπορούσαν να μετριάσουν τις αρνητικές συνέπειες.