Τείχος κατά των drones «χτίζει» η Ευρώπη: Οι 10 χώρες που ήδη έγιναν «στόχοι»

Ο πόλεμος απέκτησε νέα μορφή, πιο συμβατή με την τεχνολογία, που απαιτεί συντονισμό απέναντι σε έναν «κοινό εχθρό», πιο ευέλικτο, πιο μικροσκοπικό και πιο επικίνδυνο.

Το νέο σκηνικό που έχει στηθεί στη διεθνή σκακιέρα θέλει τις συγκρούσεις να βρίσκονται μακριά από τις παραδοσιακές μάχες «σώμα με σώμα» μεταξύ των εμπόλεμων πλευρών, γιατί πλέον ο «εχθρός» είναι ένας και εισχωρεί βαθιά στις γραμμές άμυνες, προκαλώντας ανυπολόγιστες κατστροφές: Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ή droneς.

Η Ευρώπη πιάστηκε απροετοίμαστη απέναντι σε αυτή την απειλή, που είχε δείξει όμως τα δόντια της τόσο στον πόλεμο στην Ουκρανία, όσο και στη Μέση Ανατολή, με το Ισραήλ να εμφανίζεται σαν προετοιμασμένο από καιρό με τον γνωστό «θόλο», που εκτός από τους πυραύλους αποτελεί έναν αμυντικό φραγμό και για τα drones.

Η προοπτική ενός γιγαντιαίου θόλου πάνω από την Ευρώπη, φαντάζει μάλλον απίθανη, όμως οι εναέριες παραβιάσεις ευρωπαϊκών κρατών το τελευταιο διάστημα, έφεραν ανησυχία και μία διαπίστωση: Η Ευρώπη δείχνει ανίσχυρη απέναντι στα drones.

Αυτή η παραδοχή είναι η αρχή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε το πρώτο βήμα με την απόφαση να δημιουργήσει ένα τείχος κατά των drones, αν και μέχρι την υλοποίησή του έχει πολύ δρόμο να διανύσει, κάτι που επισημαίνουν ειδικοί αναλυτές.

Αφορμή στάθηκε η εισβολή ρωσικών drones στην Πολωνία, η οποία χρειάστηκε να ενεργοποιήσει την αεράμυνά της, σε ένα επεισόδιο που αποφεύχθηκε στο «παρά ένα» να γενικευτεί, αλλά εξελίχθηκε σε «πονοκέφαλο».

Η ανάγκη μιας πολυεπίπεδης άμυνας που βασίζεται σε drones ενέσκηψε από τις συνεχείς αναφορές των τελευταίων εβδομάδων για εισβολές στον εναέριο χώρο κρατών όπως η Πολωνία, η Εσθονία, η Λιθουανία και η Ρουμανία, όλα μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ που βρίσκονται κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία.

Αυτά τα περιστατικά, στα οποία φέρεται να εμπλέκονται ρωσικά αεροσκάφη ή drones, έχουν εγείρει ανησυχίες για την περιφερειακή ασφάλεια.

Ενώ η Ρωσία απέρριψε τους ισχυρισμούς, χαρακτηρίζοντάς τους «αβάσιμους», η διαδοχή των επεισοδίων έχει εντείνει την πίεση για τη δημιουργία μιας πιο ισχυρής αεράμυνας.

Ενίσχυση των ευρωπαϊκών συνόρων και κοινές ασπίδες

Η απόφαση ήταν θέμα χρόνου, συζητήθηκε στη Σύνοδο Κορυφής της Κοπεγχάγης και την Πέμπτη (16/10/2025) παρουσιάστηκε ο «οδικός χάρτης άμυνας» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος βασίζεται σε 4 πυλώνες:

• το αντι-drone σύστημα,
• την ενίσχυση των ανατολικών συνόρων της Ένωσης
• τη δημιουργία ευρωπαϊκής αεροπορικής ασπίδας
• τη δημιουργία διαστημικής «ασπίδας».

Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να έχει πλήρως επιχειρησιακό το νέο αντι-drone σύστημα έως το τέλος του 2027, με στόχο να καλυφθούν όλα τα αμυντικά κενά για κάθε ενδεχόμενη σύγκρουση έως το 2030.

Οι ειδικοί για το «τείχος των drones»

Ειδικοί αναλυτές, έχουν ήδη εκφράσει τις εκτιμήσεις τους για το ευρωπαϊκό τείχος, από την ώρα που η ιδέα έπεσε στο τραπέζι, χαρακτηρίζοντάς το αρκετά φιλόδοξο και δύσκολα υλοποιήσιμο κυρίως για πρακτικούς λόγους.

«Η Ευρώπη δεν πρέπει να αντιδρά υπερβολικά στις πρόσφατες εισβολές μη επανδρωμένων αεροσκαφών», δήλωσε σε συνέντευξή του στο Euronews ο βοηθός διευθυντής έρευνας στο Κέντρο Γεωτεχνολογίας GLOBSEC, Αλεξάντερ Μπουρίλκοφ.

«Αυτό συνέβαινε σε τακτική βάση κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Κι όμως, ο Ψυχρός Πόλεμος παρέμεινε ψυχρός. Πιστεύω ότι είναι ζωτικής σημασίας να διατηρούμε καθαρό μυαλό και να είμαστε ρεαλιστές απέναντι σε αυτά τα περιστατικά», δήλωσε ο Μπουρίλκοφ, ειδικός σε στρατιωτικά ζητήματα και ζητήματα ασφάλειας στον μετασοβιετικό χώρο.

Ο Μπουρίλκοφ, ο οποίος είναι επίσης μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Εμπειρογνωμόνων για Θέματα Τρομοκρατίας, δήλωσε ότι η Ευρώπη πρέπει να λάβει υπόψη δύο παράγοντες κατά τη δημιουργία της πρωτοβουλίας «Τείχος των Drones». Πρώτον, υπάρχει ο ταχέως αναπτυσσόμενος τομέας των drones και, στη συνέχεια, υπάρχει το ζήτημα της μαζικής παραγωγής.

Ο Μπουρίλκοφ σημείωσε επίσης ότι η ανάπτυξη μη επανδρωμένων αεροσκαφών πρέπει να ενσωματωθεί στις παραδοσιακές στρατιωτικές εξελίξεις.

«Δεν μπορείτε απλώς να αγοράσετε drones και να αγνοήσετε τις παραδοσιακές δυνατότητες όπως τα άρματα μάχης, το πυροβολικό και τα αεροσκάφη. Πρέπει ακόμα να πάρετε τα drones και να τα ενσωματώσετε ως μέρος των παραδοσιακών δυνατοτήτων», είπε.

«Διαφορετικά, καταλήγετε με μια στρατιωτική δύναμη που ίσως έχει επαρκή ικανότητα σε μη επανδρωμένα αεροσκάφη, αλλά είναι επίσης πολύ εύθραυστη επειδή δεν διαθέτει όλες αυτές τις παραδοσιακές δυνατότητες, όπως τα άρματα μάχης που λειτουργούν ως μέρος ενός συνδυασμένου, μηχανοκίνητου πολέμου».

Ένα «τείχος» από μη επανδρωμένα αεροσκάφη θα μπορούσε πράγματι να βοηθήσει στην κάλυψη του «κενού» που υπάρχει σήμερα στην αεράμυνα του ΝΑΤΟ, δήλωσε στο CNN ο Ραφαέλ Λος, πολιτικός συνεργάτης στον τομέα της άμυνας, της ασφάλειας και της τεχνολογίας στο think tank του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ευρώπη θα πρέπει να εκμεταλλευτεί την εμπειρογνωμοσύνη της Ουκρανίας για τον νέο αυτό είδος πολέμου.

«Είναι ζωτικής σημασίας αυτή τη στιγμή να βρούμε πώς να αμυνθούμε ενάντια στον αυξανόμενο αριθμό εισβολών με μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Και γρήγορα, επειδή το τοπίο ασφαλείας της Ευρώπης έχει ήδη αλλάξει με τον αμφισβητούμενο εναέριο χώρο», δήλωσε ο Τζέιμς Πάτον Ρότζερς, ειδικός στον πόλεμο με μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο Πανεπιστήμιο Cornell.

Οι ειδικοί, ωστόσο, προειδοποιούν ότι ένα τέτοιο χρονοδιάγραμμα μπορεί να είναι φιλόδοξο.

«Εξαρτάται από αυτό που αποκαλείτε "τείχος από μη επανδρωμένα αεροσκάφη"», δήλωσε ο Ρότζερς. «Δεν πρέπει να το φανταζόμαστε ως ένα τείχος που θα καθιστούσε την ΕΕ αδιαπέραστη σε οποιαδήποτε εισβολή από τη Ρωσία ή τη Λευκορωσία, τις κύριες απειλές σε αυτήν την περιοχή».

Ο Τζούλιαν Πόουλακ, ειδικός ασφαλείας για τη Βαλτική στο Πανεπιστήμιο Μπούντεσβερ στο Αμβούργο, πρόσθεσε ότι πρόκειται για «πολιτική έκκληση για δράση, καθώς δεν υπάρχει ακόμη τεχνικό πλαίσιο για ένα τέτοιο αμυντικό σύστημα».

Η αποτροπή της εισόδου εχθρικών drones στον εναέριο χώρο της ΕΕ πιθανότατα θα απαιτήσει «ένα πολυεπίπεδο σύστημα αισθητήρων και ανιχνευτών», δήλωσε στο France 24, ο Justinas Lingevicius, ειδικός ασφάλειας νέων τεχνολογιών στο Πανεπιστήμιο του Βίλνιους, για τον οποίο παραμένουν «πρακτικά ερωτήματα», όπως «μπορούμε να παράγουμε αρκετά drones; Και πόσο χρόνο θα χρειαστεί για να εκπαιδεύσουμε τους χειριστές τους;»

«Η απειλή μπορεί επίσης να προέρχεται από το εσωτερικό της Ευρώπης. Στη Δανία, για παράδειγμα, τα drones θα μπορούσαν να έχουν χρησιμοποιηθεί από άλλη ευρωπαϊκή χώρα», δήλωσε ο Πόουλακ. Ένα τείχος θα ήταν άχρηστο αν η Ρωσία - ή όποιος άλλος δυνητικά εχθρός - κατάφερνε να εγκαταστήσει πράκτορες εντός της ΕΕ.

Παιχνίδι «γάτας και drone»

Ακόμα και με τα κατάλληλα εργαλεία, τα συστήματα αντιμετώπισης drones γερνούν γρήγορα και ο πόλεμος στην Ουκρανία «έχει δείξει ότι η διάρκεια ζωής των drones και των συστημάτων για την αντιμετώπισή τους είναι περίπου έξι εβδομάδες», δήλωσε ο Ρότζερς. Μετά από αυτό, οι δυνατότητες πρέπει να ενημερώνονται για να συμβαδίζουν.

Αυτό καθιστά το τείχος έναν φιλόδοξο στόχο που «θα απαιτήσει συνεχείς επενδύσεις για να παραμείνει αποτελεσματικό έναντι μιας εξελισσόμενης απειλής», πρόσθεσε ο Ρότζερς. «Είναι σαφώς ένα πολύ δαπανηρό πρόγραμμα», αναγνώρισε ο Πόουλακ.

Η πολιτική μπορεί να είναι το πιο δύσκολο εμπόδιο. Η Επιτροπή αποκάλυψε τον Σεπτέμβριο αμυντικά δάνεια ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία προορίζονται σε μεγάλο βαθμό για την Ανατολική Ευρώπη. «Ωστόσο, θα προκύψουν συζητήσεις σχετικά με τον τρόπο κατανομής των κονδυλίων», δήλωσε ο Πόουλακ.

Χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, που θεωρούνται φιλικές προς τη Μόσχα, θα μπορούσαν να εμποδίσουν ή να επιβραδύνουν την πρόοδο.

Η αμυντική συνεργασία της Ευρώπης είναι επίσης γνωστά αργή. «Οι διαδικασίες απαιτούν χρόνο και είναι δίκαιο να αναρωτηθούμε εάν η ΕΕ μπορεί να συμβαδίσει με την καινοτομία», δήλωσε ο Lingevicius.

Αλλά οι ειδικοί επιμένουν ότι αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία για να περιμένουμε, τα drones ήρθαν για να μείνουν.

Ποιες χώρες δέχθηκαν «επιθέσεις» drones

Τουλάχιστον 10 ευρωπαϊκές χώρες έχουν δει «μυστηριώδεις» εισβολές απο droneς τους τελευταίους μήνες.

Την Πέμπτη 2 Οκτωβρίου, η Γερμανία έκλεισε το αεροδρόμιο του Μονάχου, καθηλώνοντας 17 πτήσεις που αναχωρούσαν εκείνες τις ώρες και εγκλωβίζοντας σχεδόν 3.000 επιβάτες που επισκέπτονταν την πόλη λόγω του Oktoberfest. Την επόμενη ημέρα, Παρασκευή, το Βέλγιο ανακοίνωσε ότι ερευνά νυχτερινές θεάσεις drone πάνω από μια στρατιωτική βάση στα ανατολικά της χώρας.

Προηγούμενες «εισβολές drones» στην Ευρώπη:

• 10 Σεπτεμβρίου: «Bροχή» drones στην Πολωνία.
• 20 Αυγούστου: Ένα drone στην περιοχή Λούμπλιν της Πολωνίας.
• 18 Αυγούστου: Βορειοανατολικά του Vardo, ένα αεροσκάφος Su-33.
• 24 Ιουλίου: Αεροσκάφος L-410 στην περιοχή Finnmark της Νορβηγίας.
• 25 Απριλίου: Αεροσκάφος Su-24 βορειοανατολικά του Vardo της Νορβηγίας.

Ως σοβαρότερο χαρακτηρίζεται το περιστατικό στην Πολωνία, όταν τουλάχιστον 19 ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη πέταξαν πάνω από τον εναέριο χώρο της Πολωνίας. Η πολωνική κυβέρνηση το χαρακτήρισε «πράξη επιθετικότητας», ενώ οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας κατέρριψαν τα drones.

Πολωνικά μαχητικά F-16 και ολλανδικά F-35 πετούν πάνω από την ανατολική Πολωνία για να καταρρίψουν ένα σμήνος ρωσικών drones αυτοκτονίας

Μετά το περιστατικό, οι ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις δήλωσαν ότι θα εκπαιδεύσουν τους Πολωνούς συναδέλφους τους σε τακτικές κατά των drones.

Η Πολωνία ανέπτυξε επίσης συμμαχικά αεροσκάφη σε μια σύντομη προληπτική επιχείρηση στις 13 Σεπτεμβρίου λόγω επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε γειτονικές περιοχές της Ουκρανίας.

Σε ένα άλλο περιστατικό στις 15 Σεπτεμβρίου, ένα drone εθεάθη να πετά πάνω από το προεδρικό μέγαρο Belvedere στην πρωτεύουσα, Βαρσοβία, και εξουδετερώθηκε από τις πολωνικές υπηρεσίες κρατικής προστασίας.

Άλλες πτήσεις drone σε ευρωπαϊκές χώρες:

• 13 Σεπτεμβρίου: Drone στον εναέριο χώρο της Ρουμανίας.
• 19 Σεπτεμβρίου: Aεροσκάφος MiG-31, 12 λεπτά στον ουρανό της Εσθονίας.
• 22 Σεπτεμβρίου: Drone πάνω από το Gardermoen, το κύριο αεροδρόμιο του Όσλο, και άλλα πάνω από το αεροδρόμιο της Κοπεγχάγης.
• 25 Σεπτεμβρίου: Yπερπτήση της στρατιωτικής βάσης Skrydstrup της Δανίας και κλείσιμο των αεροδρομίων Aalborg και Billund λόγω μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
• 26 Σεπτεμβρίου: Drones πάνω από το Σλέσβιχ-Χόλσταϊν της Γερμανίας, πάνω από τη ναυτική βάση στην Karlskrona της Σουηδίας και πάνω από το Βίλνιους της Λιθουανίας.
• 27 Σεπτεμβρίου: Drones πάνω από το εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής Vatanjankoski της Φινλανδίας.
• 30 Σεπτεμβρίου: 'Αγνωστα drones γύρω από το αεροδρόμιο Brønnøysund της Νορβηγίας.

Δανία και Νορβηγία

Τέλος Σεπτεμβρίου, drones εντοπίστηκαν πάνω από πέντε αεροδρόμια της Δανίας: Κοπεγχάγη, Άαλμποργκ, Μπίλουντ, Έσμπιεργκ και Σόντερμποργκ σε αυτό που οι αρχές λένε ότι ήταν μια συντονισμένη επίθεση. Τόσο τα αεροδρόμια της Κοπεγχάγης όσο και του Άαλμποργκ έκλεισαν για αρκετές ώρες ως απάντηση στα drones.

Οι αρχές της Δανίας και του ΝΑΤΟ δήλωσαν ότι δεν ήταν αμέσως σαφές ποιος βρισκόταν πίσω από τις πτήσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, αλλά είπαν ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί η ρωσική εμπλοκή.

Ο εναέριος χώρος γύρω από το αεροδρόμιο του Όσλο της Νορβηγίας έκλεισε για περίπου τρεις ώρες στις 23 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με το Reuters, λόγω θεάσεων drone, με αποτέλεσμα οι πτήσεις να εκτρέπονται στο πλησιέστερο αεροδρόμιο.

Το υπουργείο Άμυνας της Δανίας δήλωσε στη συνέχεια στις 28 Σεπτεμβρίου ότι είχε παρατηρήσει μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε πολλές τοποθεσίες των ενόπλων δυνάμεων την προηγούμενη μέρα, συμπεριλαμβανομένης της αεροπορικής βάσης Skrydstrup στη νότια Δανία και της βάσης του συντάγματος Dragoon της Γιουτλάνδης.

Έχουν επίσης αναφερθεί εκατοντάδες δημόσιες θεάσεις που δεν έχουν ακόμη επιβεβαιωθεί από τις αρχές ως ύποπτες, σύμφωνα με το Associated Press.

Γαλλία

Γάλλοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι δήλωσαν στα τοπικά μέσα ενημέρωσης ότι άγνωστα μη επανδρωμένα αεροσκάφη πέταξαν πάνω από τη στρατιωτική βάση Mourmelon-le-Grand της Γαλλίας τη νύχτα της 22ας Σεπτεμβρίου.

Τα μικρά αεροσκάφη που εντοπίστηκαν πάνω από τη στρατιωτική βάση δεν ήταν «drones που πιλοτάρονταν από στρατιωτικό προσωπικό», δήλωσε η στρατιωτική αντιπροσωπεία του τμήματος στη γαλλική εφημερίδα L'Union.

Γάλλοι αξιωματούχοι δεν αποκάλυψαν τους τύπους των drones που χρησιμοποιήθηκαν, αλλά είπαν ότι δεν ήταν «μικρά».

Γερμανία

Το περιστατικό του Μονάχου, προηγήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου, ο εντοπισμός πολλών drones το βόρειο γερμανικό κρατίδιο Σλέσβιχ-Χόλσταϊν, το οποίο συνορεύει με τη Δανία.

Μια πρόσφατη έκθεση από την εθνική υπηρεσία αεροναυτιλίας της Γερμανίας (DFS) ανέφερε ότι έχει καταγράψει 144 υπερπτήσεις drone φέτος, με 35 γύρω από το αεροδρόμιο της Φρανκφούρτης.

Αυτό αποτελεί κι έναν από τους βασικούς λόγους για τον οποίο το Βερολίνο σχεδιάζει να επενδύσει τα επόμενα χρόνια 10 δισεκατομμύρια ευρώ σε στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη για την ασφάλεια και την αμυντική θωράκιση του ευρωπαϊκού και ΝΑΤΟϊκού εναέριου χώρου.

Διαβάστε επίσης