Οι πολλές ζωές του Ζοχράν Μαμντάνι: Aπό ράπερ, ο νεότερος δήμαρχος της Νέας Υόρκης

«Στο εξής θα ξυπνάω κάθε πρωί με έναν και μόνο σκοπό: Να κάνω αυτή την πόλη καλύτερη για εσάς από ό,τι ήταν την προηγούμενη μέρα», υποσχέθηκε μεταξύ άλλων στους Νεοϋορκέζους ο Ζοχράν Μαμντάνι στην νικητήρια ομιλία του. Γεννημένος στην Ουγκάντα και μεγαλωμένος στο Μανχάταν ο 34χρονος πρώην ράπερ είναι αν μη τι άλλος χαρισματικός, κάτι που παραδέχονται ακόμη και οι ορκισμένοι επικριτές του. Ο νέος δήμαρχος Νέας Υόρκης -ένας «Δημοκρατικός Σοσιαλιστής» που ενσαρκώνει τους χειρότερους φόβους του Ντόναλντ Τραμπ όπως ο ίδιος συνοψίζει- ξέρει πώς να γίνεται...viral. Και κέρδισε με άνεση τις εκλογές στην οικονομική πρωτεύουσα της Αμερικής, εξοστρακίζοντας τον πρώην κυβερνήτη της Νέας Υόρκης Άντριου Κουόμο.

Η νίκη του Μαμντάνι αποτελεί σημαντικό ορόσημο στην 400χρονη ιστορία του «Μεγάλου Μήλου», καθώς όταν ορκιστεί θα γίνει ο πρώτος μουσουλμάνος δήμαρχος, ο πρώτος με ρίζες από τη Νότια Ασία, καθώς και ο νεότερος στην ιστορία που παραλαμβάνει τα κλειδιά του δημαρχιακού μεγάρου, Gracie Mansion. Θα έχει επίσης τεράστιες επιπτώσεις στο μέλλον του Δημοκρατικού Κόμματος, το οποίο δυσκολεύεται να βρει ένα ηχηρό μήνυμα στην εποχή της παντοδυναμίας του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

«Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Μαμντάνι υπενθύμιζε διαρκώς στο κοινό του ότι η Νέα Υόρκη είναι η πλουσιότερη πόλη στην πλουσιότερη χώρα στην ιστορία του κόσμου και ότι η κυβέρνησή της θα μπορούσε να κάνει περισσότερα για τους ανθρώπους που ζουν εδώ. Ενώ οι αντίπαλοί του περιέγραφαν τη Νέα Υόρκη ως άφραγκη, δυσλειτουργική και γεμάτη εγκληματικότητα, ο Μαμντάνι μίλησε για την πόλη ως ένα υπέροχο, αν και χαοτικό, μέρος - γεμάτο αναταραχή και αδικίες, ναι, αλλά και ζωή και δυνατότητες.

Το Κινηματογραφικό Σύμπαν του Μαμντάνι είναι ένα μέρος όπου μπορεί κανείς να πάρει το μετρό μέχρι το γραφείο του δημάρχου για να παντρευτεί την κοπέλα που γνώρισε στο Hinge, όπου μπορεί να κάνει Tai Chi και σάλσα με ηλικιωμένους στο Lower East Side, όπου μπορεί να κάνει βουτιά στα ανοικτά του Κόνι Άιλαντ την Πρωτοχρονιά και να περπατήσει σε όλο το Μανχάταν μια ζεστή καλοκαιρινή νύχτα» έγραψε το New Yorker.

Το υπόβαθρο και τα πρώτα χρόνια της ζωής του

Ο Μαμντάνι πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής του ηλικίας στο Μανχάταν. Γεννήθηκε όμως στην Καμπάλα της Ουγκάντα, από τη Μίρα Νουρ, μια καταξιωμένη Ινδοαμερικανίδα σκηνοθέτη, γνωστή για τις ταινίες «Salaam Bombay!» και «Mississippi Massala»- και τον Μαχμούντ Μαμντάνι, έναν πολιτικό επιστήμονα από την Ουγκάντα, διακεκριμένο για την έρευνά του πάνω στον αποικισμό. Ο ίδιος ο Μαμντάνι έχει μιλήσει ανοιχτά για το προνομιακό του υπόβαθρο, λέγοντας ότι «ποτέ δεν χρειάστηκε να ζητήσει κάτι» ως παιδί. Αλλά αυτό το προνόμιο προέκυψε από ένα τεταμένο περιβάλλον.

Στην Ουγκάντα, οι Νοτιοασιάτες είναι κατά μέσο όρο πλουσιότεροι από τους ντόπιους και σε ορισμένες περιπτώσεις, εντυπωσιακά πλούσιοι. Το 1972, ο δικτάτορας της χώρας Ίντι Αμίν απέλασε χιλιάδες Νοτιοασιάτες, κατηγορώντας τους για απιστία και οικονομική εκμετάλλευση. γράφουν οι New York Times. Ένας από αυτούς ήταν ο πατέρας του Μαμντάνι, Μαχμούντ. Ο Μαμντάνι μεγάλωσε λοιπόν σε μια οικογένεια που διαμορφώθηκε από την κληρονομιά της αυτοκρατορίας και των φυλετικών διαιρέσεων.

Στο σχολείο του στην Καμπάλα, ο δάσκαλος του Μαμντάνι ζήτησε κάποτε από τους Ινδούς μαθητές στην τάξη του να σηκώσουν το χέρι τους. Ο Μαμντάνι αρνήθηκε. «Δεν είμαι Ινδός, είμαι από την Ουγκάντα», είπε, σύμφωνα με μια αφήγηση από το βιβλίο του πατέρα του, «Από Πολίτης σε Πρόσφυγα: Οι Ασιάτες της Ουγκάντα ​​έρχονται στη Βρετανία» (From Citizen to Refugee: Uganda Asians Come to Britain). H ανατροφή του και το πολυφυλετικό περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε επηράσαν σίγουρα την πολιτική του σκέψη, τις απόψεις και τις προτεραιότητές του.

Σε ηλικία επτά ετών, μετακόμισε με την οικογένειά του στο «Μεγάλο Μήλο», εγκαταστάθηκε στη γειτονιά Morningside Heights του Μανχάταν, όπου ο πατέρας του έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Columbia, σύμφωνα με τους New York Times. Στη συνέχεια φοίτησε στο Λύκειο Επιστημών του Μπρονξ, όπου συνίδρυσε μια ομάδα κρίκετ και ξεκίνησε μια ανεπιτυχή προσπάθεια να γίνει αντιπρόεδρος των φοιτητών - υποσχόμενος... φρεσκοστυμμένο χυμό στην πανεπιστημιούπολη. Πρώην συμμαθητές του που μίλησαν στους Times είπαν οτι ήταν «καλός, αλλά όχι άριστος μαθητής». Πριν την πολιτική του σταδιοδρομία, εργάστηκε ως σύμβουλος στέγασης (housing counselor), αλλά και ως ράπερ και κοινωνικός ακτιβιστής.

Θέλει να κάνει προσιτή την πιο ακριβή πόλη στις ΗΠΑ

Ο Μαμντάνι κέρδισε χάρη σε μια εκστρατεία επικεντρωμένη στη βάση και μία δυναμική παρουσία στα social media, με έμφαση την καταπολέμηση του υψηλού κόστους διαβίωσης. Στόχος του όπως είπε θα είναι από την πρώτη κιόλας ημέρα της θητείας του να «μετατρέψει την πιο ακριβή πόλη στις ΗΠΑ σε μια πόλη που θα είναι προσιτή σε κάθε άτομο που την αποκαλεί σπίτι του».

Η ατζέντα του επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων, την οικονομική δικαιοσύνη και την προσιτή στέγαση - πολιτικές που τον καθιστούν ιδιαίτερα δημοφιλή στους νέους (18-35 ετών) και τις κοινότητες μεταναστών. Θέλει να παγώσει τα ενοίκια, να ανοίξει κοινωνικά παντοπωλεία, να δημιουργήσει δωρεάν δημόσιες συγκοινωνίες και να μετατρέψει την αστυνομία σε «Υπουργείο Κοινοτικής Ασφάλειας». Όλα αυτά θα χρηματοδοτηθούν όπως λέει από δραστικά υψηλότερους φόρους για τους πλούσιους. Οι οπαδοί του ανυπομονούν, οι επικριτές του ωστόσο προεξοφλούν ότι δεν θα τα καταφέρει.

Το υψηλό κόστος στέγασης είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα παράπονα των κατοίκων της «πόλης που δεν κοιμάται ποτέ». Το μέσο ενοίκιο για ένα διαμέρισμα ενός υπνοδωματίου στο Μανχάταν τον Νοέμβριο του 2025 είναι 4.778 δολάρια, αύξηση σχεδόν 20% σε σχέση με τρία χρόνια πριν, σύμφωνα με την ιστοσελίδα RentHop. Και στο Μπρούκλιν, το μέσο ενοίκιο για ένα διαμέρισμα ενός υπνοδωματίου είναι 3.625 δολάρια, αύξηση περίπου 5%.

Μία από τις πιο καινοτόμες ιδέες του είναι η δημιουργία ενός δικτύου παντοπωλείων που θα ανήκουν στην πόλη και στις πέντε συνοικίες της Νέας Υόρκης, επεκτείνοντας τα έξι κοινοτικά καταστήματα. Τα προϊόντα στα καταστήματα αυτά θα είναι φθηνότερα για τους πελάτες. Οι επικριτές του υποστηρίζουν ωστόσο ότι η πρόταση αυτή αγνοεί τις πολύπλοκες υλικοτεχνικές πραγματικότητες της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων.

Καλός ακροατής, δίνει βήμα και στους αντιπάλους

Πολλά δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο μάλιστα έσπευσαν να τον συγκρίνουν με τον Μπαράκ Ομπάμα, μία άλλη πολιτική προσωπικότητα των ΗΠΑ με αφρικανικές ρίζες. Αλλά σε αντίθεση με τον Ομπάμα, ο Μαμντάνι γεννήθηκε στην Αφρική - και έτσι δεν μπορεί ποτέ να θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος.

Ο Μαμντάνι, ο πρώτος Μουσουλμάνος δήμαρχος της Νέας Υόρκης, κέρδισε με μία ριζοσπαστική αριστερή πλατφόρμα που δύσκολα μπορεί να υλοποιηθεί, όπως λένε οι επικριτές του. Ο 34χρονος νέος ισχυρός άνδρας της πόλης όμως έχει κάτι που τον βοήθησε να κερδίσει και θα του φανεί χρήσιμο στη διάρκεια της θητείας του. Έχει αυτό που οι New York Times χαρακτήρισαν τον Ιούλιο «σπάνιο ταλέντο στην ακρόαση».

Ο Μαμντάνι είναι ασυνήθιστα στοχαστικός στις συνεντεύξεις, συχνά σκέφτεται σιωπηλά για περισσότερα από 20 δευτερόλεπτα πριν απαντήσει σε ερωτήσεις. Και μετά τη νίκη του στις προκριματικές εκλογές για το χρίσμα των Δημοκρατικών στις αρχές του 2025, επικοινώνησε με κάθε επιχειρηματία και τοπικό παράγοντα που μπόρεσε να προσεγγίσει για να μάθει γιατί του αντιτάχθηκαν. Τα βίντεο της προεκλογικής εκστρατείας που έγιναν viral και έκαναν το όνομά του γνωστό, τον δείχνουν επίσης να περπατάει στους δρόμους της Νέας Υόρκης, να κάνει ερωτήσεις στους ψηφοφόρους και να ακούει τις απαντήσεις τους επί μακρόν χωρίς διακοπή. Ο Μαμντάνι ξέρει να ακούει, γράφει το Conversation.

Η εκλογή του Μαμντάνι θεωρείται κομβική για την αμερικανική πολιτική, καθώς σηματοδοτεί την άνοδο της δημοκρατικής σοσιαλιστικής πτέρυγας σε μία από τις σημαντικότερες μητροπόλεις του κόσμου, την «πρωτεύουσα των χρηματοοικονομικών». Οι πολιτικές και η ιδεολογία του έχουν προκαλέσει σφοδρή κριτική, κυρίως από την δεξιά πτέρυγα, αλλά και από πιο μετριοπαθείς κύκλους, με τον Ντόναλντ Τραμπ να τον αποκαλεί ανοιχτά "κομμουνιστή" και να απειλεί να κόψει την ομοσπονδιακή χρηματοδότηση στη Νέα Υόρκη.

Οι επικριτές του εκφράζουν φόβους για τον αντίκτυπο των πολιτικών του στον χρηματοοικονομικό τομέα και την οικονομική σταθερότητα της πόλης. Πριν καν αναλάβει καιθήκοντα έχει δεχθεί ψευδείς κατηγορίες και επιθέσεις που άγγιξαν τα όρια της ισλαμοφοβίας. Μετά την εκλογή του, υπερσυντηρητικά φόρουμ διέδωσαν κατασκευασμένες ανακοινώσεις που τον συνέδεαν ψευδώς με το Ισλαμικό Κράτος.

Πολιτικοί αναλυτές προβλέπουν ότι η εκλογή του Μαμντάνι μπορεί να οξύνει τις σχέσεις της πόλης με την Ουάσιγκτον, ιδιαίτερα αν ο Τραμπ διατηρήσει την προεδρία, δημιουργώντας ένα κλίμα έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και του δήμου της Νέας Υόρκης.