Καρκίνος του πνεύμονα: Μπορεί να θεραπευτεί ή να αντιμετωπιστεί σαν μία χρόνια νόσος σε αρκετά άτομα

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο πιο συχνός καρκίνος παγκοσμίως στους άνδρες και ο τρίτος πιο συχνός στις γυναίκες. Υπάρχουν 2 βασικές κατηγορίες καρκίνων του πνεύμονα: ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα που αφορά την πλειονότητα των περιπτώσεων (περίπου το 85% των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα) και ο μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (περίπου το 15% των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα).

Τα πιο συχνά συμπτώματα σε άτομα με καρκίνο του πνεύμονα είναι ο βήχας, η δύσπνοια, η αιμόπτυση και ο πόνος στην περιοχή της θωρακικής κοιλότητας. Αρκετά περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα είναι αποτέλεσμα τυχαίας διάγνωσης είτε στο πλαίσιο προληπτικού ελέγχου είτε στο πλαίσιο διερεύνησης κάποιου άλλου συμπτώματος ή ασθένειας.

Το κάπνισμα είναι ο κύριος αιτιολογικός παράγοντας για την πλειονότητα των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα που διαγιγνώσκονται. Ωστόσο, υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό ατόμων με καρκίνο του πνεύμονα που δεν έχουν καπνίσει ποτέ. Τα τελευταία χρόνια έχει διαπιστωθεί ότι ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η κακοήθεια με τις περισσότερες γονιδιακές μεταλλάξεις από οποιαδήποτε άλλη. Κάποιες από αυτές τις μεταλλάξεις έχουν στοχευθεί φαρμακευτικά και τα φάρμακα αυτά (στοχευτικοί παράγοντες) αποτελούν σημαντικό όπλο στη θεραπευτική φαρέτρα του ογκολόγου.

Επίσης, κομβικό ρόλο στην αντιμετώπιση και τη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα έχει διαδραματίσει τα τελευταία χρόνια και αναμένεται να διαδραματίσει και στο μέλλον η ανοσοθεραπεία.

Η ανοσοθεραπεία είναι ένα καινούριο είδος θεραπείας με φάρμακα που προκαλούν την κινητοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος εναντίον των καρκινικών κυττάρων.

Θεραπευτική Αντιμετώπιση

Η θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα διαφέρει ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου (μη μικροκυτταρικό ή μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα) και το στάδιο στο οποίο θα γίνει η διάγνωση (αρχικά στάδια-μη μεταστατική νόσος και μεταστατική νόσος).

Σε άτομα με μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα που δεν έχουν μεταστατική νόσο, η χειρουργική αφαίρεση, η ακτινοθεραπεία και η χρήση επικουρικής χημειοθεραπείας είναι τα βασικά θεραπευτικά όπλα που υπάρχουν στη διάθεση των ιατρών. Το ποια από αυτά θα χρησιμοποιηθούν, πώς θα χρησιμοποιηθούν και με ποιο συνδυασμό, εξαρτάται από την έκταση της νόσου και τις συνοσηρότητες του κάθε ατόμου. Τα τελευταία χρόνια πολλές μελέτες έχουν δείξει πως τα άτομα με μη μεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, μπορούν να ωφεληθούν σημαντικά από την προσθήκη ανοσοθεραπείας ή στοχευτικών θεραπειών στις προαναφερθείσες θεραπευτικές επιλογές (χειρουργείο, χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία).

Στα άτομα που διαγιγνώσκονται σε αρχικά στάδια (μη μεταστατική νόσος) με μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά βάση η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία και σε ορισμένες περιπτώσεις το χειρουργείο.

Όταν η διάγνωση γίνεται σε προχωρημένο στάδιο και συγκεκριμένα σε μεταστατική νόσο, τότε οι θεραπευτικές επιλογές είναι πάρα πολλές. Συγκεκριμένα σε άτομα με μεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα πριν από τη λήψη οποιασδήποτε θεραπευτικής απόφασης είναι απαραίτητη η διενέργεια μοριακού ελέγχου επί του ιστού. Από τον έλεγχο αυτό εντοπίζεται αν υπάρχει κάποια μετάλλαξη σε συγκεκριμένα γονίδια, για τα οποία υπάρχει η λεγόμενη “στόχευση”. Αυτή τη στιγμή εγκεκριμένα φάρμακα (στοχευτικοί παράγοντες) υπάρχουν για μεταλλάξεις στα παρακάτω γονίδια (EGFR, ALK, ROS-1, BRAF, MET, RET, NTRK και KRAS). Η πιθανότητα ύπαρξης κάποιας από τις λεγόμενες “οδηγές” μεταλλάξεις είναι περίπου στο 10-15%. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις (που δεν έχουν κάποια μετάλλαξη) εξετάζουμε έναν άλλο δείκτη, το PD-L1, και ανάλογα με την τιμή του, μπορεί κάποιος να λάβει είτε συνδυασμό ανοσοθεραπείας με χημειοθεραπεία, είτε ανοσοθεραπεία ως μονοθεραπεία. Επίσης, υπάρχει πλέον και η επιλογή της χορήγησης ενός συνδυασμού δύο φαρμάκων ανοσοθεραπείας.

Σε περίπτωση μεταστατικού μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα η θεραπευτική αντιμετώπιση περιλαμβάνει συνδυασμό χημειοθεραπείας και ανοσοθεραπείας.

Παλαιότερα ο καρκίνος του πνεύμονα θεωρούνταν μία νόσος με δυσμενή πρόγνωση. Ωστόσο, η αντίληψη αυτή έχει πλέον αλλάξει. Μέσα από όλες αυτές τις αλματώδεις εξελίξεις στο χώρο της ογκολογίας, ο καρκίνος του πνεύμονα μπορεί πλέον να θεραπευτεί σε αρκετά άτομα και σε άλλα να αντιμετωπιστεί σαν μία χρόνια νόσος.

*Νικόλαος Μητσιμπόνας, MD, MSc, Παθολόγος - Ογκολόγος, Θεράπων Ιατρός Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ, Νοσοκομείο ΜΗΤΕΡΑ, Eξιδεικ. Marien Hospital Düsseldorf Heinrich-Heine-Universität Düsseldorf , Clinical Fellow The Cristie Hospital NHS Foundation Trust Manchester, UK, Συγγραφέας ESMO Patient Guide on Survivorship