Γιατί πάει αυτή την εβδομάδα ο Μπάιντεν στη Μέση Ανατολή

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η επιβολή των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας έχει αλλάξει τόσο πολύ το γεωπολιτικό σκηνικό που και οι ΗΠΑ επαναχαράσσουν την εξωτερική πολιτική.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου στη Σαουδική Αραβία την Παρασκευή, γεγονός που αποτελεί στροφή της προεκλογικής του δέσμευσης. Ο Μπάιντεν το 2020 με απόλυτη σαφήνεια είχε δηλώσει ότι θα μεταχειριζόταν τη Σαουδική Αραβία διαφορετικά από ό,τι η κυβέρνηση Τραμπ, εξαιτίας των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το Ριάντ αλλά και λόγω της δολοφονίας και διαμελισμού του δημοσιογράφου της Washington Post, Τζαμάλ Κασόγκι, στην Τουρκία το 2018 κατ’ εντολή του πρίγκιπα. Είχε, λοιπόν, διαμηνύσει ότι δεν θα καλλιεργούσε διπλωματικές σχέσεις με το βασίλειο μέχρι να «πληρώσει το τίμημα».

Η συνάντησή του με τον Σαουδάραβα πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν οριστικοποιήθηκε μετά την απόφαση της συνόδου των κρατών μελών του OPEC να αυξήσουν την παραγωγή πετρελαίου προκειμένου να αντισταθμιστεί η έλλειψη ρωσικού πετρελαίου.

Ενόσω θα βρίσκεται στο Ριάντ, ο Μπάιντεν, θα συμμετάσχει σε σύνοδο του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, στην οποία θα προσπαθήσει να πείσει τα κράτη - μέλη να υιοθετήσουν κυρώσεις κατά της Ρωσίας και να εγκαταλείψουν την ουδετερότητά τους. Θα συναντηθεί επίσης με τους ηγέτες του Ιράκ, της Αιγύπτου και της Ιορδανίας.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν είναι η μόνη που παραμερίζει τους, περισσότερο ιδεολογικούς, στόχους στην επιδίωξη μιας πιο ειρηνικής Μέσης Ανατολής και επανακαθορισμού της διπλωματικής στρατηγικής. Το ίδιο κάνουν και άλλες κυβερνήσεις της περιοχής. Τα τελευταία χρόνια ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε επιπλήξει δημοσίως τον Σαουδάραβα διάδοχο για την δολοφονία του Κασόγκι και έχει επιδιώξει ευρύτερα να αμφισβητήσει την σαουδαραβική ηγεσία των σουνιτικών αραβικών κρατών της Μέσης Ανατολής. Όμως, στα τέλη Ιουνίου, ο Ερντογάν δέχθηκε τον πρίγκιπα - διάδοχο στην Άγκυρα. Σε ένα πιο αμφιλεγόμενο βήμα, τουλάχιστον υπό την προοπτική των ΗΠΑ, η κυβέρνηση των Εμιράτων φιλοξένησε μια επίσκεψη του Σύρου προέδρου τον Μάρτιο, αφότου υποστήριξε την εξέγερση εναντίον του επί πολλά χρόνια. Ήταν το πρώτο ταξίδι του Άσαντ σε μια αραβική χώρα από την έναρξη του συριακού εμφυλίου πολέμου το 2011.

Η περιοδεία του Αμερικανού προέδρου στη Μέση Ανατολή έρχεται επίσης σε μια χρονική συγκυρία όπου είναι σε εξέλιξη οι διαβουλεύσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης για την αποκατάσταση της συμφωνίας του λεγόμενου «Κοινού Συνολικού Σχεδίου Δράσης» για τα πυρηνικά του Ιράν. Μετά και τον τελευταίο γύρο των συνομιλιών στη Βιέννη, η Τεχεράνη έχει αναπτύξει την παραγωγή ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού για πυρηνική βόμβα. Ο όρος που θέτει το Ιράν για να σταματήσει την κατασκευή πυρηνικής βόμβας είναι να αφαιρεθούν οι Φρουροί της Επανάστασης από τον κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων που κατέχει η Ουάσιγκτον. Οι ΗΠΑ κρατούν το παιχνίδι σε αναμονή αλλά και οι δυο χώρες γνωρίζουν καλά ότι τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στο Ιράν γίνονται ολοένα και πιο ελκυστικά όσο παρατείνεται η ενεργειακή κρίση εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία.

Για αυτό και η Σαουδική Αραβία και το Ιράν έχουν ξεκινήσει μια σειρά διμερών συνομιλιών με τη μεσολάβηση της ιρακινής κυβέρνησης ενώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν επίσης επανεμπλακεί απευθείας με το Ιράν.

Η περιοδεία του Μπάιντεν θα ξεκινήσει με συνάντηση με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Ναφτάλι Μπένετ ενώ ιστορική θα είναι η πτήση και από το Τελ Αβίβ προς το Ριάντ.