Φωτιές: Ο «μαύρος» απολογισμός του Ιουλίου - Ειδικοί προειδοποιούν για πλημμύρες και κατολισθήσεις

Αναστασία - Βασιλική Γκολέμη

Ο Ιούλιος του 2023, ήταν ο χειρότερος των τελευταίων δέκα και πλέον ετών καθώς 507.910 στρέμματα έγιναν «καπνός» έπειτα από την «πύρινη κόλαση» που βίωσαν αρκετές περιοχές της Ελλάδας.

Χιλιάδες ζώα βρέθηκαν απανθρακωμένα, χιλιόμετρα εκτάσεων κάηκαν, ενώ, περιουσίες και κόποι μίας ζωής έγιναν στάχτη και αποκαΐδια. Κάθε μέρα, οι άνδρες της Πυροσβεστικής καλούνταν να σβήσουν δεκάδες φωτιές, ενώ, όλες τους –στην συντριπτική τους πλειοψηφία– ήταν πυρκαγιές που προκλήθηκαν από ανθρώπινο χέρι, ηθελημένα ή όχι, σύμφωνα με τον Υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλη Κικίλια, αλλά και τα στελέχη της Πυροσβεστικής.

Οι υψηλές θερμοκρασίες που σημειώθηκαν σε συνδυασμό με τις πυρκαγιές οι οποίες οδηγούν σε καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον και το ζωικό βασίλειο αποτελούν μια ακόμη «απειλή» για το οικοσύστημα.

Στην Ελλάδα, 507.910 στρέμματα γης κάηκαν μόνο τον Ιούλιο σύμφωνα με την επιχειρησιακή μονάδα BEYOND του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών λαμβανομένων υπόψη των μεγαλύτερων γεγονότων πυρκαγιών που καταγράφηκαν, με το νησί της Ρόδου μόνο να μετρά 180.000 καμένα στρέμματα ενώ μεγάλο πλήγμα δέχτηκαν επίσης η Δυτική Αττική αλλά και η Μαγνησία.

«Καύσωνας και φωτιές»: Το εκρηκτικό κοκτέιλ του Ιουλίου - Τι λένε οι ειδικοί

Η λεπτομερής καταγραφή του αποτυπώματος της πύρινης λαίλαπας στα εδάφη της χώρας συνεχίζεται καθημερινά από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών μέσω του διαστημικού συστήματος FireHub που λειτουργεί σε 24ωρη βάση επιβεβαιώνοντας καθημερινά τα μεγάλα μεγέθη των αρχικών εκτιμήσεων.

O Χαράλαμπος Κοντοές μιλώντας στο Newsbomb.gr αναφέρθηκε και στον κίνδυνο των αναμενόμενων δευτερογενών καταστροφών που μπορεί να έρθουν ως αποτέλεσμα του μεγάλου μεγέθους των καμένων εδαφών από τις φετινές πυρκαγιές, κάτι το οποίο βιώσαμε και σε προηγούμενες χρονιές.

«Τον Ιούλιο του 2023 είχαμε τις υψηλότερες θερμοκρασίες που έχουν καταγραφεί ποτέ, ενώ παράλληλα είχαμε και τις μεγαλύτερες καμένες εκτάσεις που έχουν σημειωθεί όλα τα προηγούμενα χρόνια. Αν συνεχίσουμε έτσι, με τα ίδια επίπεδα θερμοκρασίας και ξηρασίας πρέπει να τεθούμε σαν κοινωνία και μηχανισμοί σε πλήρη ετοιμότητα και να φροντίζουμε για την εφαρμογή των μέτρων επιφυλακής και ενημέρωσης των πολιτών για να αντιμετωπίσουμε το δύσκολο αυτό καλοκαίρι. Είναι μία ιδιαίτερη χρονιά καθώς είχαμε μεγάλες περιόδους ξηρασίας και υψηλές θερμοκρασίες. Η επιβάρυνση από τις πυρκαγιές μέχρι σήμερα είναι υψηλή, ευχόμαστε να μην συνεχίσουν με την ίδια ένταση και συχνότητα εμφάνισης», είπε στο Newsbomb.gr ο κ. Κοντοές.

«Ο μήνας Αύγουστος ήταν πάντα δύσκολος ιστορικά αναφορικά με την εκδήλωση πυρκαγιών στην Ελλάδα», πρόσθεσε.

Οι επιπτώσεις στα οικοσυστήματα από τις δασικές πυρκαγιές

Ο κ. Κοντοές μεταξύ άλλων αναφέρθηκε και στις επιπτώσεις των πυρκαγιών στα οικοσυστήματα της χώρας και στις προστατευόμενες περιοχές NATURA λέγοντας: «Εχουμε ανησυχητικά μεγάλες για τον μήνα Ιούλιο καμένες εκτάσεις δασικών και αγροτοδασικών και γεωργικών εκτάσεων. Ακριβής αποτίμηση θα γίνει στο τέλος της περιόδου των πυρκαγιών, οπότε η επιχειρησιακή μονάδα BEYOND ανακοινώνει με λεπτομερείς χαρτογραφήσεις κάθε γεγονότος πυρκαγιάς μέσω του συστήματος FireHub. Στο μεταξύ πρέπει να είμαστε σε ετοιμότητα και ταυτόχρονα οι πολίτες σε επιφυλακή επιτηρώντας τις περιοχές που διαμένουν και τα παρακείμενα δάση και να εφαρμόζουν πιστά τις οδηγίες της Πολιτικής Προστασίας και των Δημοτικών Αρχών. Με βάση τις οδηγίες των αρχών οφείλουμε όλοι να έχουμε ένα σχέδιο αυτοπροστασίας αλλά και προστασίας των συνανθρώπων μας, και να μας διέπει η απαραίτητη κοινωνική ευαισθησία ώστε κάθε πράξη μας να γίνεται με γνώμονα τον περιορισμό του κινδύνου της πυρκαγιάς, προστασίας του φυσικού τοπίου και της οικονομίας του τόπου μας».

«Επίσης πάντα να έχουμε στο νου ότι δασικές πυρκαγιές στα ανάντι ορεινών και επικλινών περιοχών, αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο για εμφάνιση πλημμυρών και κατολισθήσεων, φαινόμενα τα οποία έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα στο παρελθόν. Για παράδειγμα το 2021 βιώσαμε έντονα φαινόμενα πλημμυρών και κατολισθήσεων σε περιοχές με ασταθή πρανή και σαθρά εδάφη, κίνδυνοι για τους οποίους είχαμε προειδοποιήσει στο πλαίσιο συγκεκριμένων fast track μελετών που κάναμε την συγκεκριμένη χρονιά σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής, η οποία, υπενθυμίζω είχε πληγεί σημαντικά. Μάλιστα σε συγκεκριμένες περιπτώσεις η πυρκαγιά είχε πλήρως καταστρέψει της υπερκείμενη βλάστηση στις λεκάνες απορροής των χειμάρρων με αποτέλεσμα το νερό να ρέει ανεμπόδιστα παρασύροντας ασταθή εδάφη», εξήγησε.

Αρνητικά ρεκόρ σε επίπεδο καμένων εκτάσεων καταγράφει αυτή τη χρονιά η Ελλάδα

Τα υψηλότερα επίπεδα καμένων εκτάσεων από δασικές πυρκαγιές των τελευταίων δεκατριών ετών, στα τέλη Ιουλίου, κατέγραψε το σύστημα δορυφορικής παρατήρησης FireHub της Επιχειρησιακής Μονάδας BEYOND του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ.

Από το Σάββατο, 15 Ιουλίου μέχρι και την Τετάρτη, 26 Ιουλίου η Πυροσβεστική Υπηρεσία είχε κληθεί να παρέμβει σε 61 σοβαρά περιστατικά δασικών πυρκαγιών. Οι δώδεκα από αυτές ήταν μεγάλης ή και πολύ μεγάλης έκτασης, ενώ σε δύο περιπτώσεις, στα Δερβενοχώρια και στη Ρόδο, οι πυρκαγιές συνέχισαν να εξαπλώνονται και εξελίσσονται για αρκετές ημέρες.

Με βάση τα δεδομένα που είχε συλλέξει μέχρι 31/07/2023 το σύστημα FireHUB και το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών για Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS) (Πίνακας 1), και μελετώντας τις συνολικές καμένες εκτάσεις στη χώρα μας, την περίοδο 2010 έως 2023, προέκυψε ότι οι δασικές πυρκαγιές της περιόδου είχαν ήδη προκαλέσει σημαντικά μεγάλη καταστροφή σημειώνοντας τα υψηλότερα επίπεδα που έχουν καταγραφεί στα τέλη Ιουλίου, τα τελευταία 13 χρόνια.

Όπως φαίνεται στο διάγραμμα μέχρι τις 2 Αυγούστου, είχαν καεί περί τα 507.910 στρέμματα γης, διπλάσια από το 2022 και σχεδόν τετραπλάσια του 2021.

Αναλυτικά ανά Καλλικρατικό Δήμο οι καμένες εκτάσεις μέχρι και την τελευταία καταγραφή της 02/08/2022 σε στρέμματα διαμορφώνονται ως εξής:

Πηγή: Επιχειρησιακή μονάδα BEYOND του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών

Ανά γεγονός πυρκαγιάς οι εκτάσεις διαμορφώνονται ως εξής:

Πηγή: Επιχειρησιακή μονάδα BEYOND του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών

Τέλος από την ανάλυση χρήσεων γης με το Corine Land Cover 2018 προκύπτει ότι από τα 507.910 στρέμματα γης, το 32% ανήκει σε σκληρόφυλλη βλάστηση και το 28% σε μεταβατικές δασώδεις και θαμνώδεις εκτάσεις. Επιπλέον, με το πέρασμα της πυρκαγιάς επλήγησαν ελαιώνες 9% και κωνοφόρα δάση 9%, φυσικοί βοσκότοποι 7.5% και εκτάσεις με αραιή βλάστηση 6%.

Ο «μαύρος» απολογισμός των πυρκαγιών σε αριθμούς

Οι μεγαλύτερες πυρκαγιές που έχουν σημειωθεί στον ελλαδικό χώρο μέχρι σήμερα είναι οι παρακάτω:

1. Στις 17/07 ξέσπασαν τρεις φωτιές στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής:
2. Στις 12:27 σε δασική έκταση στον Κουβαρά Αττικής,
3. Στις 14:38 στην Καλλιθέα Λουτρακίου και
4. Στις 17:08 ξεκίνησε η μεγάλη πυρκαγιά στα Δερβενοχώρια Βοιωτίας, η οποία παρέμεινε ενεργή μέχρι και τις 20/07. Στις 21:00 τοπική ώρα η εικόνα της διασποράς του καπνού από τις τρεις αυτές φωτιές είναι χαρακτηριστική, ενώ φαίνεται ότι μεταφέρεται μεγάλος όγκος μικροσωματιδίων προς νοτιοδυτικά (Εικόνα 1).

Στις 18/07/2023 ξέσπασε νέα πυρκαγιά στο νησί της Ρόδου που πήρε μεγάλες διαστάσεις και συνέχισε να είναι ενεργή για περισσότερες από 9 ημέρες.

Μία ακόμα σημαντική πυρκαγιά σημειώθηκε στη περιοχή του Βόλου στις 26/07/2023 λόγω της οποίας προκλήθηκαν εκρήξεις στη Νέα Αγχίαλο και απειλήθηκε ο αρχαιολογικός χώρος Σέσκλου.

Στον παρακάτω Πίνακα παρουσιάζονται οι καμένες εκτάσεις, όπως προέκυψαν από τη χαρτογράφηση (02.08.2023) κατά τη διάρκεια ή και μετά τη λήξη των πυρκαγιών.

Πηγή: Επιχειρησιακή μονάδα BEYOND του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών

Σύμφωνα με τον ημερήσιους χάρτες κινδύνου της Επιχειρησιακής Μονάδας BEYOND του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ, παρατηρείται πως οι πυρκαγιές που ξέσπασαν στην Καλλιθέα Λουτρακίου, τα Δερβενοχώρια, τη Ρόδο και την Κέρκυρα, βρίσκονταν σε περιοχές που το σύστημα FireHub είχε προβλέψει ως πολύ υψηλού κινδύνου.

Δείτε στην gallery που ακολουθεί τους χάρτες της Επιχειρησιακής μονάδας BEYOND του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών:

Διαβάστε επίσης

Φωτιές στην Ελλάδα: Κάηκαν συνολικά 470.000 στρέμματα από τις 7 μεγάλες δασικές πυρκαγιές

Φωτιές: «Κόκκινα» 112 κτίρια πέντε πυρόπληκτων Δήμων σε Αττική και Κορινθία

Βασίλης Κικίλιας: Ακόμα κι εκατονταπλασιασμός στα πρόστιμα για τους εμπρηστές

Δείτε όλο το Weekend Edition εδώ