Κοινωνική αντιπαροχή: Το ιστορικό κτήριο της ΧΡΩΠΕΙ πρώτο στη λίστα

Νέο νομοσχέδιο που επιχειρεί να αυξήσει το απόθεμα των οικονομικά προσιτών κατοικιών με την ενισχυμένη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα προσφέροντας κίνητρα και μηχανισμούς συνεργασίας, αυτό της ενίσχυσης του θεσμού της κοινωνικής αντιπαροχής παρουσίασε η Υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη, σήμερα, στο Υπουργικό Συμβούλιο. Για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης θα αξιοποιηθεί μεταξύ άλλων και ένα εμβληματικό κρατικό οικόπεδο της περιοχής του Φαλήρου.

«Από τις πρώτες αξιοποιήσεις θα είναι το κτήριο ΧΡΩΠΕΙ, το οποίο θα αλλάξει χρήση», ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Ζαχαράκη. Πρόκειται για ένα ακίνητο - φιλέτο που όμως παραμένει «φάντασμα» από την δεκαετία του 1980.

Η αναγέννηση της μεγάλης «ΧΡΩΠΕΙ»

Η ΧΡΩΠΕΙ (Χρωματουργεία Πειραιώς), ένα ακίνητο με τεράστιο ιστορικό και βιομηχανικό ενδιαφέρον, αποτελεί ένα σύμβολο της εξέλιξης της ελληνικής βιομηχανίας και έρευνας, αλλά και των αδιέξοδων προσπαθειών για την αξιοποίησή του τα τελευταία χρόνια. Ενσαρκώνει την Οδύσσεια ενός ακίνητου που ξεκίνησε ως πνεύμονας της ανάπτυξης και της καινοτομίας, αλλά τώρα αντιμετωπίζει την απογοήτευση της εγκατάλειψης.

Το ακίνητο της ΧΡΩΠΕΙ βρίσκεται σε μια προνομιακή τοποθεσία επί της οδού Πειραιώς και καταλαμβάνει έκταση 17.893 τ.μ. Σε αυτό τον χώρο συνυπάρχουν βιομηχανικά συγκροτήματα, πολλά από τα οποία είναι διατηρητέα κτήρια που συνθέτουν την ιστορία της εταιρείας που υπήρξε μια από τις σημαντικότερες βιομηχανικές μονάδες της Ελλάδας.

Ήταν 1883, όταν ιδρύθηκε στον Πειραιά από το Λειβαρτζινό Σπήλιο Οικονομίδη η μικρή Ο.Ε. με την επωνυμία «Σπήλιος Α. Οικονομίδης και Σία», που πολύ γρήγορα επεκτάθηκε. Έτσι, το 1899 μεταφέρεται σε πολύ μεγαλύτερες εγκαταστάσεις στο Νέο Φάληρο, με τη νέα της μορφή ως βιομηχανία χρωμάτων και την επωνυμία «ΧΡΩΜΑΤΟΥΡΓΕΙΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ», γνωστότερη σαν ΧΡΩΠΕΙ.

Μεσουράνησε ως χημική βιομηχανία ύστερα από την εργαστηριακή ανακάλυψη της ανιλίνης, παραγώγου του άνθρακα, που χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή συνθετικών χρωστικών υλών, οι οποίες υποκατέστησαν τα φυσικά χρώματα κυρίως στην κλωστοϋφαντουργία.

Αυτή η εποχή σηματοδότησε την αρχή μιας εποχής καινοτομίας για τη ΧΡΩΠΕΙ. Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1950, η ΧΡΩΠΕΙ επεκτάθηκε και στην παραγωγή φαρμάκων και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ελληνική φαρμακευτική βιομηχανία ενώ στη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, η εταιρεία επιχείρησε να επεκταθεί στην εγχώρια παραγωγή όπλων, προτείνοντας το «Τυφέκιο ΧΡΩΠΕΙ» στο ελληνικό κράτος το 1975. Η πρόταση απορρίφθηκε, και το κράτος ίδρυσε την ΕΒΟ στο Αίγιο το 1976.

Από το όραμα στην... πτώση

Η πτώση της ΧΡΩΠΕΙ άρχισε από το 1989 και έπειτα, παρά τις επιτυχίες και την ανάπτυξή της, οπότε και σταμάτησε η λειτουργία της.

Το κτήριο και οι εγκαταστάσεις της παρέμειναν αδρανή για πολλές δεκαετίες, με το ιστορικό εργοστάσιο να παραμένει κλειστό και αναξιοποίητο. Η ιδιοκτησία του ακινήτου πέρασε το 2019 από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με σκοπό την αξιοποίησή του και την ανάπτυξη ενός κέντρου καινοτομίας στην περιοχή.

0105

0205

0305

0405

0505

Η επένδυση, με τον τίτλο «Δημιουργία Κέντρου Καινοτομίας στην Αθήνα», είχε σκοπό να φέρει μαζί μεγάλο αριθμό καινοτόμων επιχειρήσεων, start-ups, research & development τμημάτων, καινοτόμων προγραμμάτων και υποστηρικτικών οργανισμών (incubators, accelerators). Υπολογιζόταν ότι θα δημιουργούνταν περισσότερες από 2.400 θέσεις εργασίας, δίνοντας νέα ζωή στο εγκαταλελειμμένο συγκρότημα. Η προσπάθεια για την αξιοποίηση του ακινήτου της ΧΡΩΠΕΙ δεν κατάφερε να ευοδωθεί.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέφθηκε το 2020 το εγκαταλελειμμένο κτίριο, το οποίο παραμένει σε κακή κατάσταση. Το 2021, ο τότε υφυπουργός Ανάπτυξης, Χρίστος Δήμας, δήλωσε ότι ο διαγωνισμός για την αξιοποίηση του ακινήτου ήταν σε εξέλιξη και ότι υπήρχε ενδιαφέρον, ακόμα και από το εξωτερικό, για την δημιουργία της πρώτης Πολιτείας Καινοτομίας. Παρά τους διαγωνισμούς που προκηρύχθηκαν το 2021, 2023 και 2024, δεν υπήρξε καμία προσφορά ή ολοκλήρωση της διαδικασίας.

Η ΧΡΩΠΕΙ, παραμένει ένα έργο που θα μπορούσε να έχει προχωρήσει, αλλά λόγω των δυσκολιών και της γραφειοκρατίας, κατέληξε να θυμίζει... το «Γεφύρι της Άρτας».

Με την ανακοίνωση του νέου νομοσχεδίου Κοινωνικής Αντιπαροχής και την προοπτική αξιοποίησης εμβληματικών ακινήτων, όπως το ιστορικό κτήριο της ΧΡΩΠΕΙ στην οδό Πειραιώς, ανοίγει ένας νέος κύκλος για την αναγέννηση του βιομηχανικού τοπίου της Αθήνας.