Μεγάλες φωνές και σπουδαία λαϊκά τραγούδια, από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 ως το 1980

Η εποχή από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 ως περίπου το 1980 ήταν μία από τις καλύτερες για το ελληνικό λαϊκό τραγούδι. Σπουδαίοι συνθέτες και στιχουργοί, εξαιρετικοί τραγουδιστές και τραγουδίστριες που ξεχώριζαν για τη φωνή τους και ανεπανάληπτα τραγούδια, από αυτά που δεν ξαναγράφονται συνθέτουν μια εποχή που πέρασε ανεπιστρεπτί, αλλά άφησε ανεξίτηλα χαραγμένο το στίγμα της στο ελληνικό τραγούδι.

Ο Θεόδωρος Σιναΐδης ήταν ο πρώτος που ερμήνευσε (1964) το «Όση γλύκα έχουνε τα χείλη σου», του μεγάλου Απόστολου Καλδάρα.

Το 1968 ερμήνευσε ένα ακόμα εξαιρετικό τραγούδι: «Όλη μέρα σ’ έχανα» (Β. Δαμιανάκης-Θ. Δερβενιώτης). Κυκλοφόρησε ένα L.P. το 1977 και περίπου είκοσι δίσκους 45 στροφών.

Ο Απόστολος Καββαδίας κυκλοφόρησε τρία L.P. και περίπου τριάντα δίσκους 45 στροφών.

Κορυφαία τραγούδια του, το «Μ’ έχεις κάψει» (Ε. Γρυπάρης-Χ. Βασιλειάδης) του 1968 και το «Στης καρδιάς σου το λιμάνι» (1971), δημιουργία του Σούλη Διονυσίου.

Μια από τις σημαντικότερες λαϊκές τραγουδίστριες, με πλήθος επιτυχιών ήταν η Σοφία Σιδέρη (1941-2017).

Κυκλοφόρησε έντεκα L.P. και 98 (!) δίσκους 45 στροφών. Συνεργάστηκε με ορισμένους από τους σημαντικότερους συνθέτες και στιχουργούς. Ξεκίνησε την καριέρα της το 1962. Μερικές από τις μεγάλες επιτυχίες της: «Μάθε πρώτα ποια είμαι εγώ» (Σ. Κάξος-Ι. Κουμουνδούρος), 1968, «Σαν το χρυσάφι μοιάζεις» (Σ. Χρυσίνης-Λ. Τσώλης), 1969, «Σ’ αγάπησα πολύ» (Σ. Κάξος), 1977, «Τρεις φωτιές» (Β. Σούκας-Γ. Πολύζος), 1967, «Εσένα θέλω μόνο», ντουέτο με τον Μανώλη Μπαρμπεράκη, δημιουργία του Β. Σούκα (1967), «Η σπιτονοικοκυρά» (Σούλης Διονυσίου) και δεκάδες ακόμα.

Ο συνθέτης και τραγουδιστής Λεονάρδος Μπουρνέλης

Ένας από τους συνθέτες που έγραψαν πολλές επιτυχίες της Σοφίας Σιδέρη και όχι μόνο ήταν ο Λεονάρδος Μπουρνέλης.

Παραγωγικότατος δημιουργός, γεννήθηκε στην Ίο το 1930 και πέθανε το 2017. Τραγούδια του υπάρχουν σε 68 (!) L.P. και 126 (!) δίσκους 45 στροφών. Από τα τραγούδια που ερμήνευσε ο ίδιος, τα περισσότερα είναι τσιφτετέλια. Υπάρχουν όμως και άλλα καταπληκτικά τραγούδια του Μπουρνέλη, που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστά: «Άνω κάτω έκανα τον κόσμο», 1976, «Μη μου μιλάτε άλλο πια», 1976, «Μαύρο γεμελί», «Το δεκαεφτάρικο», ένα τραγούδι που δεν θα μπορούσε να κυκλοφορήσει σήμερα κ.ά. Ο Λεονάρδος Μπουρνέλης έγραψε ή μάλλον διασκεύασε τη μουσική στον θρυλικό «Καπετανάκη» («Δεν ξανακάνω φυλακή») που ερμήνευσε ο αξέχαστος Παναγιώτης Μιχαλόπουλος.

Ο Χάρης Καραγιάννης (1938-2023), γεννημένος στον Βαθύλακκο Θεσσαλονίκης προκάλεσε αίσθηση το 1972 ερμηνεύοντας το τραγούδι «Όλα σου τα ‘δωσα (αχάριστη γυναίκα)», γνωστό και με τον τίτλο «Είμαι στ’ αλήθεια δυστυχής που σ’ αγαπάω».

Πρόκειται για μια δημιουργία των Νίκου Καρανικόλα-Ευάγγελου Ζολωτάκη. Ο Χ. Καραγιάννης κυκλοφόρησε τέσσερα L.P. και δώδεκα δίσκους 45 στροφών (το πρώτο σαρανταπεντάρι του κυκλοφόρησε το 1968). Άλλες επιτυχίες του: «Η αναβολή» (Γ. Μανισαλής-Κ. Ψυχογιός), 1970, «Παντρεμένοι-χωρισμένοι» και «Στα ξενυχτάδικα», σε μουσική του Μπάμπη Μπακάλη, από το L.P. «Είσαι οφσάιτ στον έρωτά μου», τον κυκλοφόρησε το 1979.

Μεγάλη επιτυχία τη δεκαετία του ’70, γνώρισε ο Πάνος Μαρίνος.

Πρωτοεμφανίστηκε στη δισκογραφία, σε πολύ νεαρή ηλικία, το 1968, μαζί με τον Μυτιληνιό συνθέτη και τραγουδιστή Γιώργο Μπούρα. Το πρώτο 45άρι στο οποίο συμμετείχε ο Πάνος Μαρίνος περιείχε το σέικ (μόδα της εποχής) «Το ζιζάνιο» («Τι ζιζάνιο που είναι η γυναίκα») και το τραγούδι «Στο σαλόνι της καρδιάς μου». Ο Πάνος Μαρίνος κυκλοφόρησε δεκατέσσερα L.P. και πάνω από πενήντα δίσκους 45 στροφών. Μεγαλύτερες επιτυχίες του είναι τα τραγούδια: «Άδικα χάνεις τον καιρό σου» (Θ. Καραπατάκης-Π. Πολίτου), «Όσο σ’ αγαπώ αγάπησέ με» (Φ. Σμυρναίος-Π. Μαρίνος), «Εγώ δεν διορθώνομαι» (Γ. Μπούρας-Π. Πολίτου), «Αδυναμία μου εσύ» (Τ. Σούκας-Η. Παπασιδέρης), «Απαλλάχτηκα από σένα» (Γ. Μπούρας-Π. Πολίτου), ένα από τα γνωστότερα τραγούδια του, «Το φινάλε» (Γ. Μπούρας-Π. Πολίτου), ένα βαρύ ζεϊμπέκικο, που όμως δεν γνώρισε την επιτυχία που θα μπορούσε κ.ά.

Ένας σπουδαίος τραγουδιστής της δεκαετίας του ’70 είναι ο Νίκος Πάνος που το τραγούδι του «Κατάρα» (1972) ακούγεται ακόμα και σήμερα.

Πρώτη του εμφάνιση στη δισκογραφία έγινε το 1971 με δίσκο 45 στροφών, στον οποίο περιέχονταν τα τραγούδια «Γλυκές καμπάνες» και «Ζητιάνος της αγάπης». Το 1972 κυκλοφόρησε η «Κατάρα» σε μουσική και στίχους του Νίκου Πάνου, όπως και τα προηγούμενα. Το 1973 κυκλοφόρησε το πρώτο L.P. του Νίκου Πάνου με τίτλο «Κατάρα» με δικές του δημιουργίες. Σε αυτόν, εκτός από τα τραγούδια που αναφέραμε περιέχονται και άλλες επιτυχίες: «Ψεύτικα μ’ ορκιζόσουνα», «Ένα παλληκάρι» κ.ά. Το 1975 κυκλοφόρησε το δεύτερο L.P. του Ν. Πάνου («Μελαχροινό») απ’ όπου ξεχώρισε το ομότιτλο τραγούδι, δημιουργία του ίδιου του καλλιτέχνη. Από τα τραγούδια που κυκλοφόρησε τα επόμενα χρόνια μεγαλύτερη επιτυχία γνώρισε το τραγούδι «Και μου λεν τα σ’ αγαπώ» (Ν. Πάνος-Άγγελος), από το L.P. «Ήρθες στα λόγια μου» (1984). Ο Νίκος Πάνος κυκλοφόρησε συνολικά 13 L.P. και 15 δίσκους 45 στροφών.

Η μυθιστορηματική Φωτεινή Μαυράκη και η φιλία της με τον Στέλιο Καζαντζίδη

Μία από τις μεγαλύτερες λαϊκές φωνές της Ελλάδας ήταν η Φωτεινή Μαυράκη για την οποία έχει αναπτυχθεί και στο διαδίκτυο μια ολόκληρη παραφιλολογία-μυθολογία.

Η πραγματικότητα όμως είναι η εξής. Η Φωτεινή Μαυράκη, αυτό ήταν το πραγματικό της ονοματεπώνυμο, γεννήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 1947 στη Νέα Ιωνία Αττικής. Οι γονείς ήταν Μικρασιάτες πρόσφυγες, τσιγγάνικης καταγωγής. Σε ηλικία 15 ετών, η Μαυράκη συμμετείχε στην ταινία «Αμέρικα! Αμέρικα!» του Ελία Καζάν.

Συνήθιζε να τραγουδά κοντά στο σπίτι της. Έτσι, την ανακάλυψε ο συνθέτης Μιχάλης Αλεξάκης, ο οποίος και τη βοήθησε να ασχοληθεί επαγγελματικά με το τραγούδι. Το 1964 κυκλοφόρησε τον πρώτο της δίσκο 45 στροφών με το τραγούδι «Τα καράβια πήραν το παιδί μου». Το σαρανταπεντάρι κυκλοφόρησε από την εταιρεία Polyphone, από την οποία η Μαυράκη, ακόμα και στις εποχές της μεγάλης της δόξας, δεν αποχώρησε, ως το 1986 που τελείωσε ουσιαστικά την καριέρα της. Τη δεκαετία του 1990 αρκέστηκε σε κάποιες σποραδικές εμφανίσεις.

Γύρω στο 2010, άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες στο διαδίκτυο ότι η Φωτεινή Μαυράκη ονομαζόταν στην πραγματικότητα Μαρία Κιορ Αλή Ογλού και ότι ζούσε στην Κομοτηνή, σε κακή οικονομική κατάσταση. Γράφτηκε επίσης ότι είχε πεθάνει, ενώ η Μαυράκη ήταν ζωντανή. Η κόρη της Μαρία, σε συνέντευξή της διέψευσε τα παραπάνω. Η Μαρία Κιορ Αλή Ογλού ήταν μια ζητιάνα από την Κομοτηνή που οικειοποιήθηκε το όνομα της Μαυράκη. Γράφτηκε ακόμα ότι η Μαυράκη πέθανε μόνη της και τάφηκε στην Κομοτηνή. Η Φωτεινή Μαυράκη πέθανε στις 4 Νοεμβρίου 2015 στην Αθήνα. Από τον γάμο της (παντρεύτηκε το 1971 και χώρισε το 1978) απέκτησε δύο κόρες και έναν γιο. Ήταν στενή φίλη του Στέλιου Καζαντζίδη, ο οποίος θαύμαζε τη φωνή της.

Μεγαλύτερη επιτυχία της Φωτεινής Μαυράκη ήταν το τραγούδι «Μουσαφηρέοι είμαστε» (αυτή είναι η… ορθογραφία του δίσκου). Κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1967 σε δίσκο 45 στροφών, ενώ το 1970 συμπεριλήφθηκε στο πρώτο της L.P. που είχε τον τίτλο «Μουσαφηρέοι είμαστε».

Το τραγούδι είναι δημιουργία των Ευάγγελου Ατραΐδη-Γιάννη Βασιλόπουλου, ενός δίδυμου που χάρισε μεγάλες επιτυχίες σε πολλούς καλλιτέχνες.

Άλλα σπουδαία τραγούδια της Φωτεινής Μαυράκη είναι τα εξής: «Όταν ραγίσει το γυαλί» (Οδυσσέας Μοσχονάς), «Δεν θέλω να κλαις» (Σ. Βαλλιάνος-Λ. Τσώλης), «Γιατί δεν μου μιλάς» (Λ. Μπουρνέλης), «Μη μ’ αγαπάς» (Ε. Ατραΐδης-Γιάννη Βασιλόπουλος), «Η θάλασσα κι ο ουρανός» (Τάκης Λαβίδας, σαντουριέρης και συνθέτης, πατέρας της Ελένης Βιτάλη) κ.ά. Η Φωτεινή Μαυράκη κυκλοφόρησε 13 L.P. και 78 (!) δίσκους 45 στροφών.

Ο Ανδρέας Ζακυνθινάκης με την σπουδαία φωνή και ο αδόκητος θάνατός του

Τέλος, ένας μεγάλος Έλληνας τραγουδιστής, με σπουδαία φωνή που όμως αδίκησε τον εαυτό του και πέθανε νέος (λόγω αλκοόλ) ήταν ο Ανδρέας Ζακυνθινάκης.

Γεννήθηκε στον Περισσό της Αθήνας το 1945 και πέθανε τον Απρίλιο του 1991. Στη δισκογραφία εμφανίστηκε το 1960, σε ηλικία 15 ετών. Σε δίσκο 45 στροφών ερμήνευε, μαζί με την Καίτη Γλέρη, το τραγούδι «Τα λερωμένα ρούχα». Στην άλλη πλευρά του δίσκου υπάρχει το τραγούδι «Ο Βεδουΐνος» που ερμήνευσε ο Εμμανουήλ (Μανώλης) Αγγελόπουλος. Ο Ζακυνθινάκης συνέχισε την καριέρα του τη δεκαετία του 1960. Μόλις το 1978 κυκλοφόρησε το πρώτο του L.P. με τίτλο «Είμαι ένα κορμί χαμένο» που περιλάμβανε επανεκτελέσεις τραγουδιών, κυρίως του Στέλιου Καζαντζίδη, του οποίου θεωρήθηκε «διάδοχος» από κάποιους. Το 1979 κυκλοφόρησε το άλμπουμ «Επαναστατώ» που γνώρισε τεράστια επιτυχία και ανέδειξε τις τεράστιες φωνητικές του δυνατότητες. Εκτός από το ομότιτλο τραγούδι (Α. Κεσίδης-Κ. Κρητικάκης) από το L.P. αυτό, ξεχώρισαν και τα: «Είσαι η μοναδική» (Α. Ζακυνθινάκης-Μ. Καμπάνης-Γ. Δημόπουλος), «Λάθος ήσουν για μένα και συ» (Γ. Δημόπουλος- Μ. Καμπάνης) κ.ά.

Το 1982 κυκλοφόρησε το L.P. «Αγανάκτησα» και το 1984 το L.P. «Απογοητεύτηκα». Αν δεν έφευγε στα 46 του ο Ζακυνθινάκης, σίγουρα θα είχε προσφέρει πολύ περισσότερα στο ελληνικό τραγούδι. Άλλωστε και όσο ζούσε, δεν κυκλοφόρησε παρά μόνο τέσσερα άλμπουμ και μάλιστα σε μια εποχή που ήταν πολύ δημοφιλής. Πολλοί τίτλοι τραγουδιών του, όπως η «Αρρώστια» δείχνουν την κακή ψυχολογική του κατάσταση και ίσως προφητεύουν τον πρόωρο χαμό του…

Οι μεγάλες φωνές και τα σπουδαία λαϊκά τραγούδια δεν τελειώνουν εδώ όμως. Θα επανέλθουμε σύντομα και με άλλα μεγάλα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού, κυρίως με όσους και όσες δεν είχαν την επιτυχία και την αναγνώριση που τους άξιζε.

Διαβάστε επίσης