Ισπανία, ο «νέος κακός» του ΝΑΤΟ – Ποιοι «πολεμούν» τον Σάντσεθ επειδή αντιστέκεται στο 5%

Τα προηγούμενα χρόνια, ο Καναδάς αποτελούσε τον μεγαλύτερο «πονοκέφαλο» του ΝΑΤΟ, όταν η συζήτηση έφτανε στο θέμα των αμυντικών δαπανών. Όμως, με την ετήσια Σύνοδο Κορυφής της Συμμαχίας να βρίσκεται σε εξέλιξη, η Ισπανία αποτελεί τον «αποδιοπομπαίο τράγο», με τη Σλοβακία να την ακολουθεί.

Η επιμονή του Πέδρο Σάντσεθ πως η χώρα της ιβηρικής δεν χρειάζεται να πετύχει τον νέο στόχο του ΝΑΤΟ για δαπάνες άμυνας ύψους 5% επί του ΑΕΠ και η διαχείριση της εξασφάλισης μίας εξαίρεσης στη συμφωνία, έχει προκαλέσει μεγάλη ένταση μεταξύ των συμμάχων.

«Δεν έχω λόγια να εκφράσω την αποστροφή μου», υπογράμμισε Ευρωπαίος αξιωματούχος άμυνας στο Politico, ο οποίος, όπως και άλλοι, μίλησαν ανώνυμα, στο πλαίσιο της κρίσιμης Συνόδου Κορυφής.

Μετά τον Σάντσεθ, ακολούθησε ο Πρωθυπουργός της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος δημοσίευσε ότι η χώρα «έχει άλλες προτεραιότητες τα επόμενα χρόνια από τον εξοπλισμό» και μπορεί να τα καταφέρει χωρίς να αυξήσει τις δαπάνες.

Στην περυσινή Σύνοδο Κορυφής, στην Ουάσιγκτον, κυριάρχησε η επίθεση στον Καναδά για τις αμυντικές δαπάνες, με την Οτάβα να απορρίπτει προοπτική αύξησης του αμυντικού της προϋπολογισμού σε επίπεδα κοντά στην οδηγία του ΝΑΤΟ για το 2% του ΑΕΠ. Βέβαια, με τα νέα πολιτικά δεδομένα, η κυβέρνηση του Μαρκ Κάρνεϊ υποσχέθηκε επιπλέον 9 δισ. δολάρια για την Άμυνα, φέρνοντας τελικά τη χώρα στο 2% και αφαιρώντας την από την «κακιά» λίστα της Συμμαχίας.

Οι διαφωνίες της Ισπανίας και της Σλοβακίας δεν άργησαν να αναδυθούν στην επιφάνεια, παρά την προσπάθεια της ηγεσίας του ΝΑΤΟ να δημιουργήσει την εικόνα μίας ενιαίας γραμμής, υπενθυμίζοντας στον κόσμο ότι μία συμμαχία 32 χωρών μπορεί να μην είναι και τόσο συμπαγής, ειδικά όταν οι υποθέσεις του ΝΑΤΟ συγκρούονται με τις εσωτερικές προτεραιότητες δαπανών, σύμφωνα με την ανάλυση.

Όλα αυτά συμβαίνουν ενόσω ο Ντόναλντ Τραμπ φτάνει στη Χάγη έτοιμος να κάνει «εκδρομή θριάμβου», καθώς οι σύμμαχοι ευθυγραμμίζονται με τον στόχο που έχει επιβάλλει, όπως τονίζει το Politico.

Ωστόσο, ανεξαρτήτως του εγχώριου ακροατηρίου που στοχεύουν με τις αποφάσεις τους, Σάντσεθ και Φίτσο βρίσκουν ελάχιστη συμπάθεια ανάμεσα στα μέλη της Συμμαχίας που συγκεντρώθηκαν στη Χάγη.

Οι σύνεδροι, η πλειοψηφία εκ των οποίων ήταν έτοιμοι για μία γρήγορη και πειθαρχημένη διήμερη εκδήλωση, έμειναν έκπληκτοι με το γεγονός ότι η εικόνα ενότητας θα μπορούσε να καταστραφεί από την ισπανική κυβέρνηση, η οποία καθυστέρησε στις δαπάνες άμυνας αλλά και από τον Σλοβάκο ηγέτη, που έχει ασκήσει κριτική στη στήριξη της Ευρώπης στην Ουκρανία.

«Σοσιαλιστές», είπε ένας Βρετανός βουλευτής για τους Ισπανούς και προσπάθησε να συνδέσει τις αμυντικές δαπάνες με το ουκρανικό, προσθέτοντας: «Κοιτάξτε τη στάση τους απέναντι στην Ουκρανία, που δεν είναι καθόλου αλληλέγγυα ή υποστηρικτική για την κοινή ευρωπαϊκή μας ασφάλεια».

Ακόμη και όταν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι παραδέχτηκαν ότι ο Σάντσεθ βρίσκεται σε δύσκολη θέση στην πατρίδα του, με την κυβέρνηση μειοψηφίας να αδυνατεί να περάσει έναν προϋπολογισμό με νέες δαπάνες για την άμυνα, απέρριψαν την απόφαση του Ισπανού ηγέτη να αγνοήσει την νέα δέσμευση δαπανών του ΝΑΤΟ, η οποία αναμένεται να ανακοινωθεί επίσημα την Τετάρτη.

Δύο Ευρωπαίοι ηγέτες τόνισαν ότι όλοι οι σύμμαχοι έχουν εγκρίνει τους νέους στόχους ικανοτήτων του ΝΑΤΟ, οι οποίοι απαιτούν την επίτευξη ταξινομημένων στόχων για τα στρατεύματα και τα όπλα που πρέπει να παρέχει κάθε χώρα. Ο Σάντσεθ υποστηρίζει ότι η Ισπανία μπορεί να επιτύχει αυτούς τους στόχους, ενώ, παραμένει στο τρέχον σχέδιο να αυξήσει τις δαπάνες άμυνας στο 2,1% του ΑΕΠ, όμως, άλλοι σύμμαχοι δεν βλέπουν πώς αυτό είναι δυνατόν.

«Δεν βλέπω τίποτα που να δημιουργεί περιθώρια για εξαιρέσεις», ανέφερε ο Πρωθυπουργός της Σουηδίας, Ούλφ Κρίστερσον. Η Πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρεντέρικσεν, σημείωσε στο NATO Public Forum ότι δεν είναι «δίκαιο» για τους ηγέτες χωρών που βρίσκονται πιο μακριά από τη Ρωσία να ζητούν εξαιρέσεις. «Πρόκειται για θέμα ενότητας, να υπερασπιστούμε την Ευρώπη, όχι την Πολωνία ή τη Δημοκρατία της Τσεχίας. Διαφωνώ με την ιδέα της εξαίρεσης για μία χώρα», προσέθεσε, χωρίς να αναφέρει συγκεκριμένα την Ισπανία.

Η Πολωνία, η οποία εφέτος σκοπεύει να δαπανήσει το 4,7% του ΑΕΠ της για την άμυνα, το υψηλότερο ποσοστό στο ΝΑΤΟ, δεν είναι επίσης ευχαριστημένη με την προσπάθεια της Ισπανίας να αποφύγει τη διάταξη.

«Πιστεύουμε ότι οιαδήποτε απόκλιση από αυτή την αρχή από οποιαδήποτε χώρα – μέλος είναι κακό παράδειγμα», υπογράμμισε ο Υπουργός Άμυνας της χώρας, Βλάντισλαβ Κοσινιάκ – Καμύς, πριν αναχωρήσει για τη Σύνοδο.

Οι λόγοι που η Ισπανία αντιδρά και η «μεταδοτικότητα»

Στην κυβερνητική συμμαχία του Πέδρο Σάντσεθ, υπάρχουν φωνές που αντιτίθενται στη μεταφορά χρημάτων από προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας στην άμυνα. Παράλληλα, η βρίσκεται αντιμέτωπη και με ένα σκάνδαλο διαφθοράς, που αφορά μέλος του PSOE, του κόμματος Σάντσεθ.

«Φυσικά, είναι δύσκολο να κάνεις 32 χώρες να συνεργαστούν, αλλά το όλο νόημα της συμμαχίας είναι να είσαι καλός σύμμαχος», ανέφερε διπλωμάτης του ΝΑΤΟ. «Η Ισπανία πάντα τήρησε τις δεσμεύσεις της, αλλά δεν καταλαβαίνουμε γιατί» η Μαδρίτη δεν μπορεί να συμφωνήσει τώρα και να περάσει την επόμενη δεκαετία χτίζοντας ένα σχέδιο για να φτάσει εκεί, συμπλήρωσε.

Οι βετεράνοι του ΝΑΤΟ εκτιμούν ότι η άρνηση της Ισπανίας ήταν κάτι αναμενόμενο. «Κάθε χρόνο υπάρχει τουλάχιστον ένας που προκαλεί αναστάτωση. Όλες οι χώρες αποδέχτηκαν τον στόχο στην αρχή για να μην θυμώσουν τον Τραμπ, αλλά πρέπει να αντιμετωπίσουν τις δημοσιονομικές / εσωτερικές τους πραγματικότητες αργά ή γρήγορα», τόνισε ο Τζουζέππε Σπαταφόρα, πρώην αξιωματούχος του ΝΑΤΟ και νυν αναλυτής ερευνών στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για Μελέτες Ασφαλείας στις Βρυξέλλες.

Η Ισπανία, με τις κινήσεις της, «άνοιξε» την πόρτα σε άλλες χώρες να ακολουθήσουν το συγκεκριμένο παράδειγμα και να ζητήσουν τις δικές τους εξαιρέσεις ή τουλάχιστον… περισσότερη ευελιξία.

«Αν μία χώρα εξαιρεθεί, αυτό μπορεί να γίνει μεταδοτικό», ισχυρίστηκε ο Γκίντριμας Γιεγκλίνσκας, επικεφαλής της Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας του κοινοβουλίου της Λιθουανίας και πρώην αξιωματούχος του ΝΑΤΟ. «Πώς μπορούν οι ηγέτες να υπερασπιστούν το 5% όταν επιστρέψουν αν πολλές χώρες έλαβαν εξαίρεση;», αναρωτήθηκε.

Ήδη, κάποιες χώρες του ΝΑΤΟ που έχουν μείνει πίσω στους στόχους δαπανών άμυνας της συμμαχίας χρησιμοποιούν την Ισπανία ως παράδειγμα.

Τη Δευτέρα, το Βέλγιο ανακοίνωσε ότι θα ζητήσει «μέγιστη ευελιξία» από το ΝΑΤΟ για τον στόχο του 5%. «Ίσως δεν το κάναμε με μία θορυβώδη δήλωση όπως η Ισπανία, αλλά μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι για εβδομάδες οι διπλωμάτες μας εργάζονται σκληρά για να αποκτήσουν μηχανισμούς ευελιξίας», επεσήμανε ο Υπουργός Εξωτερικών, Μαξίμ Πρεβό.

Αντίστοιχα κινείται και ο Καναδάς. Η Υπουργός Εξωτερικών, Άνιτα Άναντ, υποστήριξε ότι είναι σε εξέλιξη συζήτηση για το χρονοδιάγραμμα που πρέπει να επιτύχει τον νέο στόχο του ΝΑΤΟ για δαπάνες ύψους 5% επί του ΑΕΠ, μιλώντας στο Politico.

«Θα υπάρξει ευελιξία στο περίπου 1,5%; Θα υπάρχει υποχρεωτική αύξηση ποσοστού σε ορισμένα σημεία του χρόνου; Θα υπάρξουν αυξήσεις σταδιακά, και θα υπάρξει ανασκόπηση έπειτα από συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, ας πούμε, το 2029, μία από τις ημερομηνίες που συζητούνται;», αναρωτήθηκε.

Ενώ κάποιοι έδειξαν συμπάθεια για την πολιτική κατάσταση του Σάντσεθ, άλλοι στη Συμμαχία είπαν ότι η Ισπανία και άλλοι που καθυστερούν πρέπει να αναλάβουν δράση ή να αντιμετωπίσουν την οργή του Τραμπ.

«Είναι απίστευτα άδικο για τη Συμμαχία. Θα ήθελα να δω τον Φίτσο να το πει στον Τραμπ κατά πρόσωπο στο δείπνο της Τρίτης», ανέφερε άλλος αξιωματούχος του ΝΑΤΟ.

Όμως, ορισμένοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι τελικά απέδωσαν την ευθύνη για τον τελευταίο «άσσο» στο μανίκι της Ισπανίας στον Τραμπ, ο οποίος έχει παραδεχτεί δημόσια ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν χρειάζεται να επιτύχουν τον αυξημένο στόχο δαπανών άμυνας που έχει απαιτήσει από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ.