Πρωτοποριακή νέα θεραπεία αντιστρέφει τον ανίατο καρκίνο του αίματος

Μια θεραπεία που κάποτε θα θεωρούνταν επίτευγμα επιστημονικής φαντασίας έχει καταφέρει να αντιστρέψει επιθετικούς και ανίατους καρκίνους του αίματος σε ορισμένους ασθενείς, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Ουσιαστικά περιλαμβάνει την ακριβή επεξεργασία του DNA στα λευκά αιμοσφαίρια για να τα μετατρέψει σε ένα «ζωντανό φάρμακο» που καταπολεμά τον καρκίνο.

Το πρώτο κορίτσι που έλαβε την εν λόγω θεραπεία το 2022, παραμένει απαλλαγμένο από την ασθένεια και πλέον σχεδιάζει να γίνει επιστήμονας για τον καρκίνο. Τώρα, οκτώ ακόμη παιδιά και δύο ενήλικες με οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία Τ-κυττάρων έχουν λάβει θεραπεία, με σχεδόν τα δύο τρίτα (64%) των ασθενών να βρίσκονται σε ύφεση.

Τα Τ-κύτταρα υποτίθεται ότι είναι οι φύλακες του σώματος - αναζητώντας και καταστρέφοντας απειλές - αλλά σε αυτή τη μορφή λευχαιμίας, αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα. Για όσους συμμετείχαν στη δοκιμή, η χημειοθεραπεία και οι μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών είχαν αποτύχει. Εκτός από την πειραματική ιατρική, η μόνη επιλογή που είχε απομείνει ήταν να κάνουν τον θάνατό τους πιο ανώδυνο.

«Πραγματικά πίστευα ότι θα πέθαινα και δεν θα μπορούσα να μεγαλώσω και να κάνω όλα τα πράγματα που αξίζει να μπορεί να κάνει κάθε παιδί», λέει η 16χρονη Aλίσα Τάπλεϊ από το Λέστερ. Ήταν το πρώτο άτομο στον κόσμο που έλαβε τη θεραπεία στο Νοσοκομείο Great Ormond Street και τώρα απολαμβάνει τη ζωή.

Η επαναστατική θεραπεία πριν από τρία χρόνια περιελάμβανε την εξάλειψη του παλιού ανοσοποιητικού της συστήματος και την ανάπτυξη ενός νέου. Πέρασε τέσσερις μήνες στο νοσοκομείο και δεν μπορούσε να δει τον αδελφό της σε περίπτωση που της έφερνε κάποια λοίμωξη. Αλλά τώρα ο καρκίνος της είναι μη ανιχνεύσιμος και χρειάζεται μόνο ετήσιους ελέγχους. Η Αλίσα δίνει κανονικά εξετάσεις, συμμετέχει στο πρόγραμμα Duke of Edinburgh, ονειρεύεται να κάνει μαθήματα οδήγησης και σχεδιάζει το μέλλον της.

«Σκέφτομαι να ασχοληθώ με τη βιοϊατρική επιστήμη και ελπίζω μια μέρα να ασχοληθώ και με την έρευνα για τον καρκίνο του αίματος», είπε.

Η ομάδα του University College London (UCL) και του Νοσοκομείου Great Ormond Street χρησιμοποίησε μια τεχνολογία που ονομάζεται επεξεργασία βάσης. Οι βάσεις είναι η γλώσσα της ζωής. Οι τέσσερις τύποι βάσεων - αδενίνη (A), κυτοσίνη (C), γουανίνη (G) και θυμίνη (T) - είναι τα δομικά στοιχεία του γενετικού μας κώδικα. Όπως ακριβώς τα γράμματα του αλφαβήτου γράφουν λέξεις που φέρουν νόημα, τα δισεκατομμύρια βάσεις στο DNA μας γράφουν το εγχειρίδιο οδηγιών για το σώμα μας.

Η επεξεργασία βάσεων επιτρέπει στους επιστήμονες να εστιάζουν σε ένα ακριβές μέρος του γενετικού κώδικα και στη συνέχεια να τροποποιούν τη μοριακή δομή μόνο μίας βάσης, μετατρέποντάς την από τον έναν τύπο στον άλλο και ξαναγράφοντας το εγχειρίδιο οδηγιών.

Οι ερευνητές ήθελαν να αξιοποιήσουν τη φυσική δύναμη των υγιών Τ-κυττάρων για να αναζητούν και να καταστρέφουν απειλές και να τις στρέψουν εναντίον της οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας των Τ-κυττάρων. Αυτό είναι ένα δύσκολο κατόρθωμα. Έπρεπε να τροποποιήσουν τα καλά Τ-κύτταρα ώστε να κυνηγούν τα κακά χωρίς η θεραπεία να αυτοκαταστραφεί.

Μια διαδικασία πέντε βημάτων που εμφανίζεται στο παραπάνω σχεδιάγραμμα δείχνει πώς λειτουργεί η θεραπεία. Το Σχήμα 1 δείχνει ένα κόκκινο κυκλικό κύτταρο με δομές σχήματος Υ στο εξωτερικό που αντιπροσωπεύουν τα καρκινικά Τ-κύτταρα. Το Σχήμα 2 δείχνει μια περιστροφή DNA με ένα "C" που έχει αναγνωριστεί. Το Σχήμα 3 δείχνει ένα μπλε κυκλικό κύτταρο με το DNA στο εσωτερικό να αντιπροσωπεύει την επεξεργασία των Τ-κυττάρων-δοτών. 4. Δείχνει περαιτέρω τροποποίηση του Τ-κυττάρου. 5. Δείχνει το μπλε Τ-κύτταρο να επιτίθεται στο κόκκινο καρκινικό.

Η πρώτη βασική επεξεργασία απενεργοποίησε τον μηχανισμό στόχευσης των Τ-κυττάρων, ώστε να μην μπορούν να επιτεθούν στο σώμα του ασθενούς. Η δεύτερη μέθοδος αφαίρεσε μια χημική σήμανση, που ονομάζεται CD7, η οποία βρίσκεται σε όλα τα Τ-κύτταρα. Η αφαίρεσή της είναι απαραίτητη για την αποτροπή της αυτοκαταστροφής της θεραπείας.

Η τρίτη επεξεργασία ήταν ένας «μανδύας αορατότητας» που εμπόδιζε την καταστροφή των κυττάρων από ένα χημειοθεραπευτικό φάρμακο. Το τελικό στάδιο της γενετικής τροποποίησης έδωσε εντολή στα Τ-κύτταρα να αναζητήσουν οτιδήποτε φέρει την ένδειξη CD7. Τώρα, τα τροποποιημένα Τ-κύτταρα θα κατέστρεφαν κάθε άλλο Τ-κύτταρο που θα έβρισκαν, είτε ήταν καρκινικό είτε υγιές, αλλά δεν θα επιτίθεντο το ένα στο άλλο.

Η θεραπεία εγχέεται στους ασθενείς και εάν ο καρκίνος τους δεν μπορεί να ανιχνευθεί μετά από τέσσερις εβδομάδες, τότε οι ασθενείς υποβάλλονται σε μεταμόσχευση μυελού των οστών για την αναγέννηση του ανοσοποιητικού τους συστήματος. «Πριν από λίγα χρόνια, αυτό θα ήταν επιστημονική φαντασία», λέει ο καθηγητής Ουασίμ Κασίμ από το UCL και το Great Ormond Street. «Πρέπει ουσιαστικά να διαλύσουμε ολόκληρο το ανοσοποιητικό σύστημα.» «Είναι μια βαθιά, εντατική θεραπεία, είναι πολύ απαιτητική για τους ασθενείς, αλλά όταν λειτουργεί, έχει λειτουργήσει πολύ καλά».

Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine, αναφέρει τα αποτελέσματα των πρώτων 11 ασθενών που έλαβαν θεραπεία στην Great Ormond Street και στο King's College Hospital. Δείχνει ότι εννέα πέτυχαν βαθιά ύφεση που τους επέτρεψε να υποβληθούν σε μεταμόσχευση μυελού των οστών. Επτά παραμένουν απαλλαγμένοι από ασθένειες μεταξύ τριών μηνών και τριών ετών μετά τη θεραπεία. Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους της θεραπείας περιλαμβάνει λοιμώξεις ενώ το ανοσοποιητικό σύστημα εξουδετερώνεται.

Σε δύο περιπτώσεις, ο καρκίνος έχασε τα σημάδια CD7, επιτρέποντάς του να κρυφτεί από τη θεραπεία και να ανακάμψει στο σώμα. «Δεδομένης της επιθετικότητας αυτής της συγκεκριμένης μορφής λευχαιμίας, αυτά είναι αρκετά εντυπωσιακά κλινικά αποτελέσματα και, προφανώς, είμαι πολύ χαρούμενος που καταφέραμε να προσφέρουμε ελπίδα σε ασθενείς που διαφορετικά την είχαν χάσει», δήλωσε ο Δρ. Ρόμπερτ Κιέζα από το τμήμα μεταμόσχευσης μυελού των οστών στο Νοσοκομείο Great Ormond Street.

Η Δρ Ντέμπορα Γιάλοπ, σύμβουλος αιματολόγος στο King's, δήλωσε: «Έχουμε δει εντυπωσιακές αντιδράσεις στην αντιμετώπιση της λευχαιμίας που φαινόταν ανίατη - είναι μια πολύ ισχυρή προσέγγιση». Σχολιάζοντας την έρευνα, η δρ Τάνια Ντέξτερ, ανώτερη ιατρική σύμβουλος στο βρετανικό φιλανθρωπικό ίδρυμα βλαστοκυττάρων Anthony Nolan, δήλωσε: «Λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτοί οι ασθενείς είχαν χαμηλές πιθανότητες επιβίωσης πριν από τη δοκιμή, τα αποτελέσματα αυτά φέρνουν ελπίδα ότι θεραπείες όπως αυτή θα συνεχίσουν να εξελίσσονται και θα γίνουν διαθέσιμες σε περισσότερους ασθενείς».

Διαβάστε επίσης