Αυτόματη είσπραξη ΦΠΑ από την εφορία – Οι προϋποθέσεις και τα δύο σενάρια

Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων υλοποιεί πλέγμα δράσεων για την πάταξη της φοροδιαφυγής, αξιοποιώντας σύγχρονα ψηφιακά «εργαλεία», διασταυρώσεις δεδομένων σε πραγματικό χρόνο και στοχευμένους ελέγχους.

Σε εξέλιξη βρίσκονται εκτεταμένοι έλεγχοι σε επιχειρήσεις και επαγγελματίες υψηλού κινδύνου, η ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών μέσω της υποχρεωτικής χρήσης POS και της διασύνδεσης αυτών με τις ταμειακές μηχανές, καθώς και η αξιοποίηση δεδομένων από πλατφόρμες και τράπεζες.

Παράλληλα, προωθείται η αυτοματοποίηση διαδικασιών και η χρήση τεχνητής νοημοσύνης για τον άμεσο εντοπισμό αποκλίσεων και ύποπτων συμπεριφορών, ενισχύοντας τη διαφάνεια και την ισότιμη φορολογική μεταχείριση.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην καταπολέμηση της απάτης και της απόκρυψης εσόδων στον ΦΠΑ, με στόχο την αποφυγή των ολοένα και συχνότερων ρυθμίσεων για την αποπληρωμή του.

Συγκεκριμένα, η Αρχή δρομολογεί ένα αυτόματο σύστημα είσπραξης του φόρου. Ουσιαστικά, σε κάθε συναλλαγή θα αποδίδεται αυτόματα στην εφορία τμήμα του ΦΠΑ που εισπράττει η επιχείρηση. Για παράδειγμα, εάν ο ΦΠΑ στη συναλλαγή ανέρχεται στα 50 ευρώ, θα αποδίδονται αυτόματα τα 15 ευρώ, ενδεχομένως και τα 25 ευρώ, όπως εξηγεί η «Καθημερινή».

Για το ελληνικό Δημόσιο, αυτό σημαίνει σημαντική αύξηση της εισπραξιμότητας και κατάργηση των καθυστερήσεων που προκαλούν οι δόσεις ή οι ρυθμίσεις. Για τις επιχειρήσεις, συνεπάγεται απώλεια ενός «κεφαλαίου κίνησης», καθώς μέχρι σήμερα χρησιμοποιούν παρατύπως τον ΦΠΑ που εισπράττουν από τους πελάτες τους.

Από το πραγματικό ληξιπρόθεσμο χρέος των 85 δισ. ευρώ (αυτό που μπορεί να εισπραχθεί) τα 25 δισ. ευρώ πηγάζουν από τον ΦΠΑ που δεν έχει πληρωθεί, ποσό το οποίο είναι το μεγαλύτερο μεταξύ των φορολογικών κατηγοριών. Αυτός ήταν και ο λόγος που η φορολογική διοίκηση αποφάσισε πέρυσι να επιβάλλει τη μηνιαία πληρωμή του, καθώς είχε διαπιστώσει ότι πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις τον χρησιμοποιούσαν ως κεφάλαιο κίνησης, με αποτέλεσμα την ώρα της καταβολής να μην μπορούν να αποδώσουν το ποσό στην εφορία.

Όμως, η πλήρης εφαρμογή της αυτοματοποίησης απαιτεί αναβάθμιση των συστημάτων πληρωμής και προσαρμογές στο λογισμικό των POS και των ταμειακών μηχανών.

Η Αρχή διαβεβαιώνει πως οι νέες ταμειακές διαθέτουν ήδη αυτήν τη δυνατότητα, ενώ, η πιλοτική εφαρμογή θα ξεκινήσει από επαγγελματίες παροχής υπηρεσιών, όπου η διαδικασία είναι τεχνικά ευκολότερη και θα επεκταθεί στο σύνολο της λιανικής.

Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων εξετάζει δύο σενάρια:

• Το πρώτο προβλέπει να καταβάλλεται ένα συγκεκριμένο ποσοστό του ΦΠΑ που εισπράττει σε κάθε συναλλαγή η επιχείρηση, για παράδειγμα 30% ή 50%, και το υπόλοιπο να συμψηφίζεται με τον ΦΠΑ που έχει πληρώσει η επιχείρηση. Αν μετά υπάρχει ποσό προς απόδοση, αυτό θα γίνεται όπως σήμερα στο τέλος του επόμενου μήνα, ενώ, εάν υπάρχει ποσό προς επιστροφή, αυτή θα διενεργείται εντός 30 ημερών.
• Το δεύτερο σενάριο που εξετάζει η φορολογική διοίκηση, προβλέπει ότι κάθε επιχείρηση θα αντιμετωπίζεται διαφορετικά. Θα λαμβάνονται στοιχεία τζίρου του προηγούμενου έτους βάσει του ΦΠΑ που κατέβαλε κάθε μήνα και θα προκύπτει ένα συγκεκριμένο ποσοστό που θα αποδίδεται αυτόματα σε κάθε συναλλαγή και το οποίο θα μεταβάλλεται για κάθε επιχείρηση.

Είτε το Δημόσιο θα κρατά σε κάθε συναλλαγή τμήμα του ΦΠΑ κι έπειτα θα υπάρχει συμψηφισμός, είτε το ποσό θα υπολογίζεται βάσει παλαιότερων στοιχείων κάθε επιχείρησης.

Η αυξημένη χρήση των καρτών, τα ηλεκτρονικά βιβλία και η διασύνδεση των ταμειακών με τα POS περιόρισαν τις απώλειες ΦΠΑ, με αποτέλεσμα να μειωθεί και η φοροδιαφυγή.

Το «κενό ΦΠΑ» το 2023 μειώθηκε στο 11% από 13,7% που ήταν το 2022, ενώ, σε σύγκριση με το 2019, έχει μειωθεί κατά 13%, σύμφωνα με στοιχεία της Κομισιόν. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το «κενό ΦΠΑ» υπολογίζεται σε 9,5%. Από την Αρχή αναφέρουν ότι ο δείκτης βρίσκεται πλέον πολύ κοντά στον μέσο όρο της Ένωσης κι ενδεχομένως στα τέλη του 2026 η χώρα μας θα συμβαδίζει με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές.

Ο Γιώργος Πιτσιλής είχε αναφέρει τον Φεβρουάριο ότι «το myDATA έχει ήδη ένα σημαντικό αποτύπωμα στη “μάχη” αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής με 3,6 εκατ. συναλλαγών, 1,5 εκατ. επιχειρήσεις και τη προσυμπλήρωση των δηλώσεων ΦΠΑ· έχουμε καταφέρει να μειώσουμε το κενό ΦΠΑ, που είναι ο ευρωπαϊκός δείκτης για το ύψος της φοροδιαφυγής και στόχος μας είναι να φτάσουμε στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, δηλαδή στο 5%, το 2029».

«Τρέχουν» οι έλεγχοι με τεχνητή νοημοσύνη

Πέρα από το αυτόματο σύστημα είσπραξης φόρων, η Αρχή δρομολογεί και επιστροφές φόρων σε 30 ημέρες, ουσιαστικότερη παρακολούθηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών εν τη γενέσει τους και νέου τύπου ελέγχους με τη χρήση ψηφιακών εργαλείων και κυρίως τεχνητής νοημοσύνης.

Στους βασικούς στόχους που θέτει με βάση το στρατηγικό της σχέδιο, είναι ο διπλασιασμός της εισπραξιμότητας των πραγματικών ληξιπρόθεσμων χρεών, η αύξηση της εμπρόθεσμης υποβολής δηλώσεων φόρου εισοδήματος στο 96% και ΦΠΑ στο 99%, η αύξηση των εμπρόθεσμων πληρωμών στο 90% αλλά και η ολοκλήρωση των ψηφιακών αιτημάτων των συναλλασσομένων σε ποσοστό 95% εντός 24 ωρών κατά μέσον όρο και εντός 3 εργάσιμων ημερών κατά μέσον όρο για τα λοιπά αιτήματα.

Όσον αφορά την είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών, βασικοί στόχοι είναι:

• Η μείωση του φορολογικού κενού, η μείωση της απώλειας εσόδων λόγω λαθρεμπορίου και η προστασία των εθνικών και ενωσιακών οικονομικών συμφερόντων, αντιμετωπίζοντας κάθε κίνδυνο μη συμμόρφωσης.
• Ο συντονισμός κεντρικά όλων των ελέγχων στο πεδίο, με τη λειτουργία κέντρου ειδικών δυνάμεων φορολογικών και τελωνειακών ελέγχων και ερευνών, χρησιμοποιώντας προηγμένες τεχνολογίες και τεχνικές ανάλυσης πληροφοριών θα επιτρέψουν στη φορολογική διοίκηση να εντοπίζει έγκαιρα, φαινόμενα φοροδιαφυγής, απάτης και λαθρεμπορίου, νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, με κοινές δράσεις και επιχειρήσεις και διασυνοριακούς ελέγχους σε θαλάσσια και χερσαία σύνορα.

Διαβάστε επίσης