Οι κινήσεις Μητσοτάκη πριν τη συνάντηση με Ερντογάν στη Νέα Υόρκη και η σημασία της «τριμερούς»

Σε μια κρίσιμη καμπή των ελληνοτουρκικών σχέσεων και την ώρα, που ο δίαυλος επικοινωνίας, που άνοιξε μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας στο Βίλνιους με την συνάντηση των κυρίων Μητσοτάκη και Ερντογάν, οδηγεί σε δύο σημαντικά τετ α τετ –του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν, σήμερα στην τουρκική πρωτεύουσα και των δύο ηγετών εκ νέου στη Νέα Υόρκη στις 18 Σεπτεμβρίου.

Πάνω σε αυτό τον καμβά των διπλωματικών επαφών και συμμαχιών έλαβε χώρα και η Τριμερής Σύνοδος Κορυφής Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, η οποία επιχείρησε να στείλει μήνυμα για την εμβάθυνση και τη συνεργασία των χωρών ως τριγώνου σταθερότητας και ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή.

Το τετ α τετ με Χριστοδουλίδη

Την κρισιμότητα του επόμενου διαστήματος για το κλίμα, αλλά και την ουσία των ελληνοτουρκικών σχέσεων, επεσήμαναν Κυριάκος Μητσοτάκης και Νίκος Χριστοδουλίδης, στο κατ’ ιδίαν τετ α τετ, που είχαν. «Σεπτέμβριος και Οκτώβριος είναι καθοριστικής σημασίας για το πώς θα εξελιχθούν τα θέματα» επεσήμαναν, με τον Πρωθυπουργό να εκφράζει συγκρατημένη αισιοδοξία, σημειώνοντας τη μείωση της έντασης με την Τουρκία το τελευταίο διάστημα.

Παράλληλα, ωστόσο, έστειλε σαφές μήνυμα στην Άγκυρα, σημειώνοντας, ενόψει της συνάντησης Γεραπετρίτη-Φιντάν ότι «απομένει αυτό το καλό κλίμα να έχει συνέπεια και συνέχεια και αυτό σίγουρα απαιτεί και από την Τουρκία μία αναθεώρηση της επιθετικής στάσης την οποία τήρησε απέναντι στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια».

Στην διμερή ατζέντα Μητσοτάκη-Χριστοδουλίδη και το κυπριακό, με το βλέμμα στις επαφές, που θα υπάρξουν στη Νέα Υόρκη στα μέσα Σεπτεμβρίου, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, με πρωταρχικό στόχο την επανεκκίνηση των συνομιλιών, στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ. Στην κοινή δήλωση των κυρίων Μητσοτάκη, Χριστοδουλίδη και Νετανιάχου, γίνεται ιδιαίτερη αναφορά και στις εξελίξεις στην Κύπρο, με τους τρεις ηγέτες να εκφράζουν τον προβληματισμό τους για την ένταση και τα επεισόδια στην Πύλα το τελευταίο διάστημα, μεταξύ Τουρκοκυπρίων και των ανδρών της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ.

Στη συνάντηση των τριών ηγετών, την πρώτη μετά τις εκλογικές αναμετρήσεις, στις οποίες αναδείχθηκαν νικητές, ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στον τομέα της ενέργειας, καθώς οι τρεις χώρες, μπορούν να αποτελέσουν ενεργειακό διάδρομο προς την Ευρώπη. Σε αυτόν συμπεριλαμβάνεται το πρότζεκτ ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAsia Interconnector, που αφορά στην ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας και θα συνδέσει τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας του Ισραήλ με την Ευρώπη.

Μιλώντας για την ενέργεια, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε λόγο για θέμα κοινού ενδιαφέροντος, επισημαίνοντας ότι «η Ελλάδα αυτή τη στιγμή δεν παράγει φυσικό αέριο, αλλά αποτελεί φυσικό σημείο εισόδου του φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά, με σημαντικές επενδύσεις που είναι σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή στη χώρα μας» και εκφράζοντας το ενδιαφέρον της Αθήνας να εξεταστεί πώς το ισραηλινό και το κυπριακό φυσικό αέριο μπορούν να εξαχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επεσήμανε ότι λύσεις οι οποίες απολαμβάνουν τη στήριξη των δύο κυβερνήσεων, αλλά έχουν επίσης δοκιμαστεί στις απαιτήσεις της αγοράς, θα έχουν σίγουρα την υποστήριξη της Ελλάδας.

«Πάντοτε ήμασταν σθεναροί υποστηρικτές της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ των χωρών μας. Πρόκειται για ένα έργο μεγάλου ενδιαφέροντος, καθώς επιδιώκουμε να επεκταθούμε περισσότερο στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και χρειαζόμαστε μεγαλύτερη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας» κατέληξε ο πρωθυπουργός, υπογραμμίζοντας τον κομβικό ρόλο της Ελλάδας στον ενεργειακό διάδρομο Ανατολικής Μεσογείου - Ευρώπης, τόσο μέσω των υποδομών που αναπτύσσει, όσο και μέσω της διασύνδεσης με τα Δυτικά Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη.

Στην Κοινή Δήλωση των τριών ηγετών επισημαίνεται χαρακτηριστικά: «Συμφωνήσαμε ότι ο ενεργειακός τομέας και ειδικότερα το φυσικό αέριο, η ηλεκτρική ενέργεια και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αποτελεί στέρεο θεμέλιο συνεργασίας στην περιοχή, με βάση διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του δικαίου της θάλασσας και του σεβασμού όλων των κρατών τα δικαιώματά τους στην αντίστοιχη ΑΟΖ/Ηπειρωτική Υφαλοκρηπίδα».

Στο περιθώριο της Τριμερούς Συνόδου Κορυφής, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, είχε κατ’ ιδίαν συνάντηση και με τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ, Benjamin Netanyahu, στο επίκεντρο της οποίας βρέθηκε η ενίσχυση και εμβάθυνση των ήδη εξαιρετικών διμερών σχέσεων σε μια σειρά από τομείς, συμπεριλαμβανομένης της άμυνας, της οικονομίας, του τουρισμού και του αγροδιατροφικού τομέα.

«Αν θέλετε να πάτε γρήγορα, πηγαίνετε μόνοι σας, αλλά αν θέλετε να πάτε μακριά, πηγαίνετε μαζί», ήταν το ρητό, που επικαλέστηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης για να δώσει έμφαση στη συνεργασία των τριών χωρών, που η Αθήνα θεωρεί ότι μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος της σταθερότητας και της ασφάλειας στην περιοχή. Η Τριμερής Σύνοδος Κορυφής θα συνέλθει εντός του 2024 στο Ισραήλ.