Κώστας Ταχτσής: Η ανεξιχνίαστη δολοφονία - Μια υπόθεση που «στοιχειώνει» μέχρι σήμερα
Κώστας Ταχτσής: Η ανεξιχνίαστη δολοφονία - Μια υπόθεση που «στοιχειώνει» μέχρι σήμερα
Αυτή ήταν η τελευταία πράξη του δράματος, αλλά και της πολυτάραχης ζωής ενός εκ των πιο ιδιαίτερων Ελλήνων συγγραφέων της μεταπολεμικής Ελλάδας! Ο Κώστας Ταχτσής άφησε το στίγμα του με το θρυλικό μυθιστόρημα Το Τρίτο Στεφάνι, και ο μυστηριώδης θάνατός του αποτελεί μέχρι και σήμερα αντικείμενο συζήτησης και έρευνας.
Τα πρώτα χρόνια της ζωής του Κώστα Ταχτσή
Γεννήθηκε στις 8 Οκτωβρίου του 1927 στη Θεσσαλονίκη. Οι γονείς του είχαν χάσει ήδη ένα παιδί στη γέννα, όμως αυτός και η αδερφή του δεν είχαν αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα. Στα 7 του χρόνια έρχεται αντιμέτωπος με τις πρώτες δυσκολίες της ζωής.
Οι γονείς του αποφασίζουν να χωρίσουν -σπάνια κίνηση για εκείνη την εποχή- και έτσι αναγκάζεται να αποχωριστεί την αδερφή του και να μετακομίσει στη Βέροια κι έπειτα στην Αθήνα, όπου τον μεγάλωσε η γιαγιά του. Ένας αποχωρισμός σε τρυφερή ηλικία, που πλήγωσε τόσο τον ίδιο όσο και την αδερφή του.
Γράφτηκε στη Β’ Δημοτικού, ως κατ’ οίκον διδαχθείς στην Α’ Δημοτικού. Η γιαγιά του είχε έναν πολύ αυστηρό τρόπο να τον διαβάζει. Έπαιρνε ένα ψαλίδι, το κρατούσε ανάποδα και, σε κάθε λάθος που έκανε, τον χτυπούσε στην παλάμη. Αυτή η «τακτική» δημιούργησε και την τελειομανία που είχε σε ό,τι αφορά στο γράψιμο.
Σε συνεντεύξεις του αναφέρεται συχνά στους δύο θείους του. Ο ένας τον κυκλοφορούσε -ως παιδί- σε κακόφημα στέκια, ενώ ο δεύτερος σε εκδηλώσεις με την υψηλή κοινωνία της εποχής. Από νωρίς στη ζωή του, δηλαδή, είχε μάθει να κινείται παντού. Κάτι που έκανε μέχρι το τέλος της.
«Στο σπίτι μας δεν υπήρχαν βιβλία, όπως και στα περισσότερα ελληνικά σπίτια. Ένας Ονειροκρίτης και ένας Τσελεμεντές. Όμως εγώ διάβαζα όλη τη μεταφρασμένη παγκόσμια λογοτεχνία», είχε πει. Με το χαρτζιλίκι του αγόραζε βιβλία, αλλά και εισιτήρια για το θέατρο.
Στη συνέχεια ήρθε η Κατοχή, για την οποία είχε δηλώσει πως είχε τύψεις. Είδε τον πόνο και την πείνα γύρω του, όμως ο ίδιος δεν έζησε στο απόλυτο μηδέν. Αυτό τον «στοίχειωνε», αφού είχε γίνει μάρτυρας των τραγικών καταστάσεων που επικράτησαν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η ενηλικίωση και το κυνήγι της επιτυχίας
Μετά τον πόλεμο, σε ηλικία 18 ετών, είδε τον πατέρα του ξανά έπειτα από τον χωρισμό! Τον περιέγραψε ως ευχάριστο τύπο, με τον οποίο όμως δεν είχε κάποιο δέσιμο. Αυτός πέθανε λίγο καιρό αργότερα και έτσι ο Ταχτσής έκανε 12 μήνες φανταρικό ως «Προστάτης». Απολύθηκε ως ανθυπολοχαγός. Πέρασε τα επόμενα χρόνια της ζωής του προσπαθώντας να σπουδάσει-παράτησε τη Νομική έπειτα από δύο χρόνια- και κάνοντας διάφορες δουλειές σε Ελλάδα και εξωτερικό: Από ναυτικός και καθηγητής Αγγλικών, μέχρι μάνατζερ του πιανίστα Τώνη Παπαγεωργίου και βοηθός σκηνοθέτη στην ταινία Το Παιδί και το Δελφίνι με πρωταγωνίστρια τη Σοφία Λόρεν.
Έζησε στη Βρετανία, την Αυστραλία, την Αφρική και στις ΗΠΑ και πέρασε τη δεκαετία του ’50 γράφοντας ποίηση. Γνωριζόταν και είχε αρχίσει να έχει επαφές με πολλούς διανοούμενους της εποχής. Το 1960 επιστρέφει στην Ελλάδα και αποφασίζει να κάνει τον γύρο της Ευρώπης με μια βέσπα. Μια τρελή ιδέα για πολλούς, η οποία δείχνει βέβαια τον περιπετειώδη χαρακτήρα του. Κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού έγραψε και τα πρώτα κεφάλαια του βιβλίου που έμελλε να καθορίσει την καριέρα του. Ο λόγος φυσικά για Το Τρίτο Στεφάνι, στο οποίο για πολλά χρόνια θα αναφερόταν ως «το λαχείο» του.
Σε συνέντευξη που είχε δώσει, είπε ότι πάντα κυνηγούσε την επιτυχία. Όχι για την αναγνώριση, αλλά για την οικονομική ασφάλεια που θα του προσέφερε. Το συγκεκριμένο βιβλίο ήταν ένα «εισιτήριο» που θα τον ταξίδευε μακριά από την αβεβαιότητα.
Τίποτα δεν έγινε εύκολα. Κανένας εκδοτικός δεν ήθελε να το βγάλει, μιας και θεωρείτο τολμηρό. Αποφάσισε να το εκδώσει μόνος του. Τον πρώτο καιρό δεν γνώρισε επιτυχία, ενώ στη συνέχεια ήρθαν και τα χρόνια της Χούντας. Χρόνια δύσκολα για την τέχνη, που είχε να αντιμετωπίσει την απίστευτη λογοκρισία του καθεστώτος. Ο Ταχτσής επέστρεψε στην Ελλάδα και εργαζόταν ως ξεναγός για να βγάλει τα προς το ζην. Παράλληλα, ήταν συνεργάτης του πρωτοποριακού για την εποχή περιοδικού Πάλι και συμμετείχε στη «Δήλωση των 18» κατά της λογοκρισίας.
Στις αρχές των ’70s ο κόσμος είχε αρχίσει να κουράζεται από το καθεστώς. Παράλληλα, στο εξωτερικό ανέβαινε το φεμινιστικό κίνημα και οι Ελληνίδες άρχισαν να διαβάζουν κάποια πιο «απαγορευμένα» βιβλία. Έτσι, υπήρξε ενδιαφέρον και για Το Τρίτο Στεφάνι. Πέραν των γυναικών όμως, ήταν και οι πολιτικοί κρατούμενοι που διάβαζαν πιο τολμηρά βιβλία.
Οι εκδόσεις Ερμής το επανέκδωσαν και γνώρισε τεράστια επιτυχία, η οποία κράτησε για δεκαετίες και μετέτρεψε τον Ταχτσή σε «σταρ» της λογοτεχνίας. Μάλιστα, το 1995 μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία στην τηλεόραση από τη συχνότητα του ΑΝΤ1. Ο ίδιος ήταν ένας δύσκολος άνθρωπος και δεν αποδεχόταν τον όρο «μπεστ σέλερ», θεωρώντας ότι τον έριχνε. Αξίζει επίσης να αναφέρουμε ότι και ο λογοτεχνικός κόσμος δυσκολεύτηκε να τον αποδεχτεί.
Η διπλή ζωή και οι κόντρες του
Ίσως ο άμεσος τρόπος γραφής του να φάνηκε πεζός, ενώ η πολυτάραχη προσωπική του ζωή σίγουρα κράτησε πολλούς μακριά. Ο Ταχτσής ήταν αμφιφυλόφιλος. Παράλληλα, ντυνόταν γυναίκα και εκδιδόταν. Ήταν κάτι που έκανε από τη δεκαετία του ’60, και λέγεται ότι έμπαινε τόσο πολύ στον ρόλο, που πολλοί άνδρες δεν καταλάβαιναν ακόμη και κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής ότι επρόκειτο για άνδρα. Αυτή η συνήθεια συνεχίστηκε και μετά την επιτυχία του. Ακόμη και εκεί υπάρχει το μυστήριο. Άνθρωποι του κύκλου του διαφωνούν σχετικά με τους λόγους που έκανε κάτι τέτοιο. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι συντηρούνταν οικονομικά από αυτό, ενώ άλλοι λένε πως έτσι έβρισκε τον έρωτα. Ότι ήταν κάτι που διασκέδαζε. Μέχρι και σήμερα δεν έχει αποσαφηνιστεί. Την ίδια μέρα μπορεί να τσακωνόταν με τον Μάνο Χατζιδάκι -με τον οποίο συνεργάζονταν για κάποιο διάστημα- και το βράδυ να έκανε «πιάτσα». Η αντίθεση μέσα στην οποία είχε μάθει να ζει από νωρίς, βγαίνοντας με τους θείους του.
Αξίζει να αναφέρουμε πως είχε αρκετές κόντρες. Από την πολυδιαφημισμένη με τον ζωγράφο Γιάννη Τσαρούχη, μέχρι αυτή με την τρανς ακτιβίστρια και συγγραφέα Μπέττυ Βακαλίδου. Μάλιστα, υπήρχε ο αστικός θρύλος ότι η τελευταία απήγαγε τον Ταχτσή, κάτι που υποστήριξε και ο ίδιος. Η υπόθεση είχε φτάσει στα δικαστήρια, όπου η κατηγορούμενη αθωώθηκε. Χρόνια αργότερα θα δήλωνε σε τηλεοπτική της συνέντευξη: «Δεν συνέβη αυτό το πράγμα ποτέ. Ο ίδιος ο Ταχτσής, και το ανακαλύψαμε αυτό με τον δικηγόρο μου, είχε πάει μία εβδομάδα μετά και δήλωσε ότι: Μέσα στη σύγχυσή μου έκανα λάθος τα πρόσωπα. Δεν ήταν η Μπέττυ. Γι’ αυτό και δεν συνεχίστηκε η ιστορία, δεν προφυλακίστηκα και, όταν έγινε πια το δικαστήριο, αθωώθηκα».
«Είχα διαβάσει όλη τη μήνυση του Ταχτσή, πριν την ανακαλέσει. Ήταν ένα αριστούργημα. Ήταν ένα λογοτέχνημα, ένα χρονογράφημα, και πήρα όλη την αφήγηση και το έγραψα. Και στις συνεντεύξεις μου έλεγα ότι αυτό συνέβη, ότι έκανα αυτό, εκείνο. Ήταν ένα τέχνασμα δικό μου».
Ποιος και γιατί σκότωσε τον Κώστα Ταχτσή;
Κάπως έτσι, φτάνουμε στην 25η Αυγούστου του 1988. Την τελευταία νύχτα που κάποιος τον είδε ζωντανό. Από τις καταθέσεις των γειτόνων προέκυψε ότι εθεάθη αργά το απόγευμα να επιστρέφει στο σπίτι με το δικό του αυτοκίνητο και έναν νεαρό άνδρα. Μόλις αυτός έφυγε, ο Ταχτσής πήρε το όχημα και επέστρεψε με άλλον νεαρό. Αυτό συνέβη και τρίτη φορά, γύρω στις 3 το πρωί. Ο τελευταίος άνδρας που μπήκε στο σπίτι του περιεγράφηκε ως: «Τριαντάρης, καλοντυμένος, με μουστάκι».
Ο ιατροδικαστής Χαράλαμπος Σταμούλης αποφάνθηκε ότι το θύμα είχε στραγγαλιστεί και τοποθέτησε τον θάνατό του περίπου εκείνη την ώρα. Ο άνδρας με το μουστάκι αναζητήθηκε, αλλά δεν βρέθηκε ποτέ. Οι τοξικολογικές έδειξαν ότι ο Ταχτσής είχε καταναλώσει μεγάλη ποσότητα αλκοόλ, κάτι που δικαιολογεί την έλλειψη σημαδιών αντίστασης. Στον χώρο δεν βρέθηκαν αποτυπώματα, πέραν αυτών των οικείων του, ενώ είχαν κλαπεί κάποια αντικείμενα: Ένα VCR, ένας αυτόματος τηλεφωνητής και μια φωτογραφική μηχανή. Ωστόσο, τα μετρητά που είχε στην κατοχή του δεν είχαν κλαπεί, ούτε οι τεράστιας αξίας πίνακες που είχε στον τοίχο του, έργα του Αλέκου Φασιανού και του Αλέξη Ακριθάκη.
Η αστυνομία κατέληξε στο συμπέρασμα πως ο συγγραφέας είχε δολοφονηθεί με σκοπό τη ληστεία. Ο δράστης παραμένει μέχρι και σήμερα άγνωστος. Όπως είναι φυσικό, ο σοκαριστικός θάνατος ενός γνωστού ανθρώπου με έντονη προσωπική ζωή έφερε αναστάτωση. Πολλοί κατηγόρησαν τις αρχές για «ξεπέταγμα» της υπόθεσης, λόγω της ιδιαιτερότητας του θύματος, ενώ δεν ήταν λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν άλλες θεωρίες.
Μία από τις επικρατέστερες -την οποία στήριξε για μεγάλο χρονικό διάστημα και η αδερφή του θύματος- ήταν πως ο Ταχτσής ετοίμαζε μια αυτοβιογραφία που θα «έκαιγε» πολλά γνωστά πρόσωπα. Φοβούμενοι τις αποκαλύψεις, κάποιοι τον ήθελαν νεκρό. Βέβαια, τα εν λόγω χειρόγραφα βρέθηκαν άθικτα στο σπίτι, εκδόθηκαν και δεν προέκυψε κάποια αποκάλυψη. Ήταν λόγια της στιγμής από την πενθούσα αδερφή του ή «χάθηκαν» κάποια κεφάλαια στην πορεία;
Μια άλλη θεωρία προέρχεται από τον δημοσιογράφο και φίλο του συγγραφέα, τον Κώστα Τσαρούχα. Αυτός, στο βιβλίο του Η δολοφονία του συγγραφέα: Ποιος, πώς και γιατί σκότωσε τον Κώστα Ταχτσή, υποστηρίζει πως αυτός δολοφονήθηκε από τον τελευταίο πελάτη, ο οποίος, πάνω στην ερωτική πράξη, συνειδητοποίησε πως είναι άνδρας.
Τέλος, υπάρχει και η άποψη της Πάολας Ρεβενιώτη, η οποία ήταν από τους πιο κοντινούς ανθρώπους του συγγραφέα. Πριν από κάποια χρόνια είχε πει σε συνέντευξή της στο VICE: «Στο δέρμα του δεν υπήρχαν μελανιές, ούτε κανένα στοιχείο που να δείχνει ότι είναι δολοφονία. Απλώς βρέθηκε νεκρός. Αλλά αυτή ήταν και τρελή. Έπινε κάτι κωλόχαπα, έπινε και αλκοόλ τα βράδια καμιά φορά, γιατί τον πίεζαν όλοι να γράψει και τον είχαν αγχώσει. Λογικά έπαθε στον ύπνο του αναρρόφηση. Κάτι τέτοιο έγινε. Μεγάλος άνθρωπος ήταν και δυσκολευόταν να ανασάνει κιόλας».
Ο θάνατος του Κώστα Ταχτσή δεν εξιχνιάστηκε ποτέ. Όσοι έχουν προσπαθήσει να βρουν μια άκρη μένουν στις υποθέσεις και αυτό είναι που κρατάει το ενδιαφέρον του κόσμου για τον χαμό του. Ακόμη και σήμερα, σχεδόν 40 χρόνια αργότερα, γίνονται αφιερώματα από τηλεοπτικές εκπομπές, sites, YouTubers και podcasts.
Αυτό φυσικά είναι μόλις ένα μικρό κομμάτι του θρύλου του.
Ο Ταχτσής ήταν πραγματικά αντισυμβατικός
Οι γνωριμίες του με την υψηλή κοινωνία -από τον Ιόλα και τη Μελίνα Μερκούρη, μέχρι τον Μάνο Χατζιδάκι- μπορούσαν να του εξασφαλίσουν μια οικονομική άνεση, αλλά αυτός προτίμησε το περιθώριο. Θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί την απίστευτη επιτυχία που γνώρισε Το Τρίτο Στεφάνι, όμως δεν έγραψε ποτέ δεύτερο μυθιστόρημα. Ο αντιδραστικός του χαρακτήρας ήταν αυτός που τον κρατούσε μακριά από όλους, ακόμη και από αυτούς που τον θαύμαζαν.
Έζησε ακριβώς όπως ήθελε και δεν έκανε εκπτώσεις. Ακόμη και ο τρόπος που έφυγε είναι μυθιστορηματικός. Ίσως κάποια μέρα, βρεθεί η τελευταία σελίδα του «βιβλίου» της ζωής του και μάθουμε τι έγινε πραγματικά εκείνο το βράδυ της 25ης Αυγούστου του 1988.
Μέχρι τότε, απλά θα θαυμάζουμε το έργο που άφησε πίσω.
Ακούστε όλα τα επεισόδια τού Crime Study εδώ.
Ακολουθήστε τη σειρά στο Spotify εδώ.
