Κονκλάβιο: Στην αντεπίθεση συντηρητικοί Καρδινάλιοι - Ποιοι είναι και τι επιδιώκουν

Η εκδημία του Πάπα Φραγκίσκου άνοιξε αναπόφευκτα ένα νέο κεφάλαιο στο εσωτερικό της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας καθώς πίσω από την τελετουργία και το αυστηρό πρωτόκολλο που ακολουθείται από τη στιγμή που διαπιστώθηκε ότι ο Ποντίφικας δεν ήταν εν ζωή υποβόσκει μία διαρκής και ισχυρή διαμάχη για το μέλλον της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Πρόκειται για την διελκυστίνδα ανάμεσα στη συντηρητική και την πιο προοδευτική πτέρυγα των καρδιναλίων που θα συμμετέχουν στο Κονκλάβιο για την εκλογή νέου Πάπα.

Στην πρώτη γραμμή αυτής της διαμάχης στέκεται η συντηρητική πτέρυγα του Κολεγίου των Καρδιναλίων, έτοιμη να διαδραματίσει ρόλο δυσανάλογο προς το αριθμητικό της μέγεθος.

Η παποσύνη του Φραγκίσκου σημαδεύτηκε από μετατοπίσεις που προκάλεσαν βαθιά ανησυχία. Ερμηνείες περί ευσπλαχνίας που άγγιζαν τη σχετικοποίηση της ηθικής διδασκαλίας, ενίσχυση της συνοδικότητας εις βάρος της θεσμικής ενότητας και λειτουργικές αλλαγές που αμφισβήτησαν την τήρηση της παράδοσης.

Dubia των Καρδιναλίων

Στη ζωή της Καθολικής Εκκλησίας, οι Dubia συνιστούν έναν επίσημο θεσμό μέσω του οποίου κληρικοί ή θεολόγοι ζητούν από την Αγία Έδρα σαφή, δεσμευτική διευκρίνιση σε ζητήματα διδασκαλίας, όταν διαπιστώνουν ότι έχει προκύψει αβεβαιότητα ή κίνδυνος παρερμηνειών. Πρόκειται για αυστηρά διατυπωμένα ερωτήματα, στα οποία παραδοσιακά απαιτείται απάντηση σε μορφή "ναι" ή "όχι", με σκοπό τη διατήρηση της ενότητας και της δογματικής καθαρότητας της Εκκλησίας.

Η υποβολή Dubia δεν είναι μια πράξη δημόσιας διαμαρτυρίας, αλλά μια βαθύτατα εκκλησιολογική ενέργεια υπέρ της ορθής πίστης, κατοχυρωμένη στην παράδοση της Καθολικής Εκκλησίας.

Η πρώτη Dubia (2016), από τους καρδιναλίους Raymond Leo Burke, Walter Brandmüller, Carlo Caffarra και Joachim Meisner, αφορούσε την Amoris Laetitia και τις εκ πρώτης όψεως αντιφατικές ερμηνείες της για την πρόσβαση διαζευγμένων, χωρίς ακύρωση γάμου, στα Μυστήρια. Οι καρδινάλιοι προειδοποιούσαν ότι η έλλειψη σαφούς καθοδήγησης απειλούσε με διασπορά ηθικής και ποιμαντικής αναρχίας σε όλη την Εκκλησία.

Η δεύτερη Dubia (2023), από τους καρδιναλίους Burke, Brandmüller, Robert Sarah, Juan Sandoval Íñiguez και Joseph Zen, κινήθηκε ακόμα βαθύτερα ζητώντας διευκρινίσεις για τη δυνατότητα ευλογίας ομόφυλων ζευγαριών, για τη δυνατότητα γυναικείας χειροτονίας, για τα όρια της συνοδικότητας και για την ερμηνεία του παπικού πρωτείου.

Και στις δύο περιπτώσεις, η μη ικανοποιητική ή ελλιπής ανταπόκριση από την Αγία Έδρα ώθησε τους καρδιναλίους να δημοσιοποιήσουν τα ερωτήματά τους, πράξη εξαιρετικά σπάνια και βαρύνουσα.

Οι Dubia εξελίχθηκαν έτσι σε σύμβολο θεσμικής αντίστασης απέναντι στην ερμηνευτική ρευστότητα και τη θεολογική αβεβαιότητα που πολλοί στη συντηρητική πτέρυγα θεωρούν ως υπαρξιακή απειλή για την Καθολική ταυτότητα.

Οι κεντρικές μορφές της συντηρητικής πτέρυγας

Η συντηρητική πτέρυγα συγκροτείται από ισχυρές προσωπικότητες με βαθιές ρίζες στην εκκλησιαστική παράδοση:

Καρδινάλιος Raymond Leo Burke (ΗΠΑ)

Ίσως ο πιο αναγνωρίσιμος εκπρόσωπος της παραδοσιακής σχολής, πρωτοστάτησε στην υποβολή της Dubia (2016), ζητώντας διευκρινίσεις για την Amoris Laetitia. Στο δημόσιο λόγο του υπερασπίζεται σθεναρά την αδιάκοπη συνέχεια της διδασκαλίας περί γάμου και Θείας Ευχαριστίας. Ηγετική μορφή στα διεθνή συνέδρια για την παραδοσιακή λειτουργία (Summorum Pontificum Pilgrimages), συνδέεται στενά με παραδοσιακές καθολικές οργανώσεις στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη.

Καρδινάλιος Walter Brandmüller (Γερμανία)

Ιστορικός και παλαίμαχος θεολόγος, υπήρξε εκ των πρωτοστατών της Dubia και συνεχίζει να παρεμβαίνει με επιστολές και άρθρα που καταγγέλλουν τη θεολογική σύγχυση. Συμμετέχει σε δίκτυα καθολικών ακαδημαϊκών που αντιτίθενται στις συνοδικές πρωτοβουλίες των Γερμανών επισκόπων (Synodaler Weg).

Καρδινάλιος Robert Sara (Γουινέα)

Πρώην επικεφαλής της Congregation for Divine Worship. Υπέρμαχος της λειτουργικής παράδοσης, έχει συγγράψει βιβλία-μανιφέστα για την ανάγκη επιστροφής στην ιερότητα της Θείας Λειτουργίας (όπως το "The Power of Silence"). Τοποθετείται ως «ήσυχος θεματοφύλακας» της ορθόδοξης πίστης, διατηρώντας διαύλους επικοινωνίας τόσο με Ευρωπαίους όσο και με Αφρικανούς καρδιναλίους.

Καρδινάλιος Joseph Zen (Χονγκ Κονγκ)

Μαχητικός υπερασπιστής της θρησκευτικής ελευθερίας στην Κίνα, ασκεί σφοδρή κριτική στη Συμφωνία Βατικανού-Κίνας (2018). Η αντίθεσή του προς την "διπλωματία των συμβιβασμών" τον καθιστά εμβληματική μορφή για όσους θεωρούν ότι η Εκκλησία οφείλει να διατηρεί ακλόνητη στάση έναντι της αδικίας.

Καρδινάλιος Juan Sandoval Íñiguez (Μεξικό)

Από τις πλέον συνεπείς φωνές κατά της πολιτισμικής εκκοσμίκευσης στη Λατινική Αμερική. Συνυπέγραψε την Dubia του 2023, εκφράζοντας ενστάσεις για τη συνοδικότητα και τη φιλελευθεροποίηση της ποιμαντικής γραμμής.

Καρδινάλιος Gerhard Ludwig Müller (Γερμανία)

Πρώην Prefect του Congregation for the Doctrine of the Faith. Αν και τυπικά εκτός της ομάδας της Dubia, με το Manifesto of Faith (2019) κωδικοποίησε τη συντηρητική αντίληψη περί θεολογικής σαφήνειας. Διατηρεί ανοικτούς διαύλους τόσο με παραδοσιακούς όσο και με μετριοπαθείς καρδιναλίους.

Συμμαχίες και δίκτυα

Η συντηρητική πτέρυγα δεν αποτελεί απλώς ένα σύνολο μεμονωμένων φωνών, αλλά ένα άτυπο δίκτυο αποτελούμενο από το μπλοκ της Dubia, συμμαχίες με καθολικές οργανώσεις και think tanks: Στήριξη από το Dignitatis Humanae Institute, το Summorum Pontificum International Pilgrimage, και άλλες οργανώσεις υπέρ της παραδοσιακής λατρείας και της θεολογικής σταθερότητας. Επιπλέον υπάρχει συνεργασία με θεολόγους και κληρικούς.

Το διακύβευμα του Κονκλαβίου

Η αριθμητική μειονεξία της συντηρητικής πτέρυγας αντισταθμίζεται από την οργανωτική συνοχή και τη θεολογική σαφήνεια του αφηγήματός της.

Στόχος τους δεν είναι κατ' ανάγκην η εκλογή ενός δικού τους υποψηφίου, αλλά η αποτροπή της εκλογής Πάπα που θα εμβαθύνει τις φιλελεύθερες τάσεις. Αναζητούν έναν Πάπα που θα τιμήσει τη θεολογική συνέχεια και θα σεβαστεί την παράδοση της Εκκλησίας χωρίς να υποκύψει στην πίεση του πολιτισμικού σχετικισμού.

Σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, η στρατηγική που θα ακολουθήσουν από τη στιγμή που δεν έχουν την αριθμητική δύναμη να επιβάλουν υποψήφιο, θα είναι να μπλοκάρουν ως συμπαγής ομάδα, την εκλογή Πάπα με προωθημένες απόψεις.

Διαβάστε επίσης