Ασία: Οι οργισμένοι νέοι της που ανατρέπουν τις ελίτ από το Νεπάλ μέχρι τη Σρι Λάνκα

Στο Κατμαντού του Νεπάλ, εξακολουθεί να μυρίζει έντονα καπνός. Το Σίνγκα Ντουρμπάρ, το πολυτελές παλάτι που στέγαζε το κοινοβούλιο του Νεπάλ, είναι απανθρακωμένο και άδειο. Το σπίτι του πρώην πρωθυπουργού Κ.Π. Σάρμα Όλι - ο οποίος μόλις την περασμένη εβδομάδα φαινόταν να έχει ακλόνητη εξουσία - είναι μεταξύ εκείνων που έχουν μετατραπεί σε ερείπια, ενώ ο ίδιος παραμένει κρυμμένος σε άγνωστη τοποθεσία.

Στέκονται ως συμβολικά μνημεία για την εβδομάδα που το πολιτικό σύστημα του Νεπάλ κατέρρευσε στα χέρια ενός ακέφαλου κινήματος διαμαρτυρίας, με επικεφαλής νέους που αυτοαποκαλούνταν «Γενιά Ζ» (GenZ), ηλικίας μεταξύ 13 και 28 ετών.

Μέχρι το βράδυ της Παρασκευής, σε μια ασυνήθιστη τροπή των γεγονότων για το μικρό έθνος των Ιμαλαΐων, το παλιό κοινοβούλιο της χώρας διαλύθηκε, ο πρώην πρωθυπουργός παρέμεινε κρυμμένος υπό την προστασία του στρατού και η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός του Νεπάλ, η πρώην πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου και σταυροφόρος κατά της διαφθοράς, Σουσίλα Κάρκι, ορκίστηκε στο αξίωμα.

Για τους επόμενους έξι μήνες, πριν από τη διεξαγωγή εκλογών τον Μάρτιο, η Κάρκι θα ηγηθεί μιας προσωρινής κυβέρνησης, από την οποία θα απουσιάζουν όλα τα κύρια πολιτικά κόμματα που κυριαρχούν στο πολιτικό τοπίο της χώρας εδώ και δεκαετίες - και που έχουν χάσει κάθε νομιμότητα στα μάτια πολλών νέων του Νεπάλ. Στην πρώτη της ομιλία προς το έθνος την Κυριακή, η Κάρκι υποσχέθηκε «τέλος της διαφθοράς, χρηστή διακυβέρνηση και οικονομική ισότητα».

Για ορισμένους, το Νεπάλ έχει επιτέλους απελευθερωθεί από την ελίτ, τη διεφθαρμένη πολιτική που κρατούσε πίσω τη χώρα για χρόνια, ακολουθώντας τα βήματα των γειτόνων του στη Σρι Λάνκα και το Μπαγκλαντές, όπου οι εξεγέρσεις με επικεφαλής τους νέους ανέτρεψαν επίσης εδραιωμένους, βετεράνους ηγέτες. Άλλοι ανησυχούν για τις άγνωστες συνέπειες για μια χώρα που έγινε δημοκρατία μόλις το 2006.

Η Tanuja Pandey, 26 ετών, ένα από τα πρόσωπα της οργισμένης «Γενιάς Ζ», τόνισε ότι η ανατροπή της κυβέρνησης δεν ήταν μέρος κάποιας προσχεδιασμένης συνωμοσίας. «Ο πλούτος όσων βρίσκονται στην εξουσία και έχουν πρόσβαση είχε αυξηθεί τρομερά, ενώ άλλοι συνεχίζουν να υποφέρουν», είπε. «Η γενιά μας, η Γενιά Ζ, επωμίζεται το κόστος αυτού και αυτό είναι που μας ανάγκασε να βγούμε στους δρόμους».

Ο θυμός στο Νεπάλ, όπου ο μέσος όρος ηλικίας είναι μόλις 25 έτη, είχε συσσωρευτεί. Τα ατελείωτα σκάνδαλα διαφθοράς και η συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια - η χώρα είχε 14 πρωθυπουργούς σε 16 χρόνια - έκαναν τους νέους να αισθάνονται ολοένα και πιο αποξενωμένοι.

«Βράζει» ο θυμός για τα #NepoBaby

Τις τελευταίες εβδομάδες, οι διαδικτυακές καμπάνιες με τα hashtag #NepoBaby και #NepoKids - που αναφέρονται στον νεποτισμό και τη διαφθορά της ελίτ της χώρας - άρχισαν να γίνονται ευρέως δημοφιλείς στο TikTok, το X, το Facebook και το Instagram, μαζί με εικόνες των παιδιών υψηλόβαθμων αξιωματούχων καθώς ζούσαν μια ζωή πολυτελείας: κάνοντας διακοπές σε ακριβά θέρετρα, πίνοντας σαμπάνια ντυμένοι με ρούχα Louis Vuitton, Cartier και Gucci και οδηγώντας ακριβά εισαγόμενα αυτοκίνητα.

Για την πλειοψηφία των νέων του Νεπάλ που παλεύουν με τον καταστροφικό πληθωρισμό, τις οικονομικές δυσκολίες και την υψηλή ανεργία- και ωθούν εκατομμύρια από αυτούς να αναζητήσουν συχνά θανατηφόρα εργασία στο εξωτερικό σε μέρη όπως ο Κόλπος - οι εικόνες πλούτου και πολυτέλειας ήταν χειροπιαστή απόδειξη ότι το πολιτικό σύστημα του Νεπάλ ήταν κατεστραμμένο.

Η συζήτηση για επανάσταση στα καφέ του Κατμαντού εντάθηκε μετά τις διαμαρτυρίες υπό την ηγεσία των νέων σε όλη τη Νότια Ασία που οδήγησαν στην αποχώρηση του αυταρχικού ηγέτη της Σρι Λάνκα, Γκοταμπάγια Ρατζαπάκσα, ο οποίος έφυγε από την πρωτεύουσα Κολόμπο το 2022, και της Σεΐχα Χασίνα του Μπαγκλαντές, η οποία έφυγε από το Μπαγκλαντές πέρυσι. Οι πρόσφατες μαζικές διαμαρτυρίες των φοιτητών στην Ινδονησία, για τις οικονομικές δυσκολίες και τα πλούσια προνόμια για τους πολιτικούς, έχουν επίσης αναφερθεί ευρέως ως πηγή έμπνευσης.

Ο Ashish Pradhan, ειδικός για το Νεπάλ στην Crisis Group, δήλωσε: «Υπήρχε μεγάλη συζήτηση στο διαδίκτυο σχετικά με την έμπνευση από τους Μπαγκλαντές, τη Σρι Λάνκα και ό,τι συμβαίνει με το φοιτητικό κίνημα στην Ινδονησία. Οι άνθρωποι δημοσίευαν εικόνες της Σεΐχα Χασίνα που έφευγε από το Μπαγκλαντές και έλεγαν: "Αυτοί θα μπορούσαμε να είμαστε εμείς - το Νεπάλ θα έπρεπε να είναι το επόμενο"».

Σε κάθε περίπτωση, τα συγκεκριμένα παράπονα κατά των ηγετών ποικίλλουν, αλλά οι ευρύτερες κοινωνικοοικονομικές απογοητεύσεις των νέων που εξεγέρθηκαν ενάντια σε μια γηράσκουσα και διεφθαρμένη πολιτική τάξη ήταν αξιοσημείωτα παρόμοιες. Όλες οι χώρες έχουν έναν ακμάζοντα νεανικό πληθυσμό - σχεδόν το 40% του πληθυσμού της Νότιας Ασίας είναι κάτω των 18 ετών - ωστόσο αυτός ο πλούτος θεωρείται ότι πηγαίνει σε μεγάλο βαθμό χαμένος λόγω της κακής εκπαίδευσης, της έλλειψης θέσεων εργασίας, των επίμονα χαμηλών μισθών και του χαμηλού βιοτικού επιπέδου.

Ο Chietigj Bajpaee, ανώτερος ερευνητής για τη Νότια Ασία στο Chatham House, δήλωσε ότι τα κινήματα με επικεφαλής τους νέους που ξέσπασαν στο Νεπάλ, την Ινδονησία, το Μπαγκλαντές και τη Σρι Λάνκα αναφέρθηκαν σε «διαρθρωτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι χώρες σε όλη την περιοχή, όπως η πολιτική δυσλειτουργία, καθώς οι κυβερνήσεις δεν φαίνεται να ανταποκρίνονται στους νέους και φιλόδοξους πληθυσμούς τους, η οικονομική δυσπραγία και οι δημογραφικές πιέσεις».

Σε όλες αυτές τις χώρες, όπου η πλειοψηφία της «Γενιάς Ζ» έχει πλέον διαδικτυακή παρουσία, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αναδειχθεί ως ένας κρίσιμος «καταλύτης για αλλαγή - και περιστασιακή αστάθεια - προσφέροντας ένα μέσο κινητοποίησης των πληθυσμών και μια εναλλακτική αφήγηση σε αυτό που προωθούν οι κυβερνήσεις σε όλη την περιοχή.

Ήταν η απόφαση της κυβέρνησης Oλι στο Νεπάλ να επιβάλει μια δρακόντεια και αδέξια απαγόρευση σχεδόν σε όλους τους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένων των Facebook, YouTube και WhatsApp, η οποία θεωρήθηκε ως απόδειξη της ολοένα και πιο αυταρχικής υπερβολής, που τελικά οδήγησε την οργή στους δρόμους του Νεπάλ. «Έκλεισαν τον αστικό χώρο της γενιάς μας», δήλωσε η Raksha Bam, 26 ετών, διαδηλώτρια της Γενιάς Ζ. «Γι' αυτό η Γενιά Ζ συγκεντρώθηκε σε ένα μέρος».