Νέες αποκαλύψεις για τον διαχωρισμό της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης

Η συζήτηση, την οποία δημοσιεύει η κροατική εφημερίδα «Γιούταρνι λιστ», σύμφωνα με τα στενογραφημένα πρακτικά διεξήχθη στο Ζάγκρεμπ τον Αύγουστο του 1995, δέκα μέρες μετά τη λήξη της κροατικής στρατιωτικής-αστυνομικής επιχείρησης «Καταιγίδα».

«Σας στηρίξαμε στην απελευθέρωση της δυτικής Σλαβονίας, σας στηρίξαμε στην "Καταιγίδα" αλλά τώρα ακούστε μας: δεν υπάρχει περίπτωση διχοτόμησης της Βοσνίας, ούτε απελευθέρωσης της ανατολικής Σλαβονίας με στρατιωτική επιχείρηση», διεμήνυσε στον Τούτζμαν ο Αμερικανός διπλωμάτης, σύμφωνα με το δημοσίευμα της «Γιούταρνι Λιστ», η οποία δημοσιεύει τα πρακτικά των συνομιλιών.

Ο τότε υφυπουργός Εξωτερικών, Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ είχε ξεκινήσει διπλωματική επίθεση, η οποία είχε αποτέλεσμα την υπογραφή της ειρηνευτικής Συμφωνίας του Ντέιτον, με την οποία τερματίστηκε ο πόλεμος στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη.

Στη συζήτηση των Χόλμπρουκ και Τούτζμαν ήταν παρών ο στρατηγός Ουέσλι Κλαρκ και ο Αμερικανός πρέσβης στην Κροατία, Πίτερ Γκάλμπραϊτ.

Ο Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ είχε επισκεφθεί προηγουμένως το Βελιγράδι, όπου είχε συνομιλίες με τον Μιλόσεβιτς, ο οποίος του είπε ότι ήταν έτοιμος για διαπραγματεύσεις αναγνωρίζοντας ότι η ανατολική Σλαβονία είναι τμήμα της Κροατίας, αλλά τόνισε ότι δεν μπορούσε να το πει δημόσια.

Ο Αμερικανός διπλωμάτης πήγε στο Ζάγκρεμπ να πείσει τον Τούτζμαν να μην προχωρήσει σε στρατιωτική δράση στην ανατολική Σλαβονία και να διατηρήσει το status quo, έως ότου επιλυθούν τα ζητήματα στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.

Η συζήτηση διεξήχθη αμέσως μετά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Κροατικού Στρατού (HV), του Κροατικού Συμβουλίου Άμυνας (HVO) και του στρατού των Μουσουλμάνων της Βοσνίας εναντίον της Μπάνια Λούκα, όταν όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, η στρατιωτική ήττα ώθησε τους Σέρβους στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Από τα στενογραφημένα πρακτικά προκύπτει ότι ο Φράνιο Τούτζμαν, όταν μίλησε για συμφωνία Κροατίας-Σερβίας ξεκίνησε από το 1918 και είπε ότι η Γιουγκοσλαβία ήταν σε κρίση από τότε που ιδρύθηκε και στη συνέχεια έκανε αναφορά στο θέμα της Μπανόβινα του 1939 και στη διχοτόμηση της Βοσνίας.

Απευθυνόμενος στους συνομιλητές του, ο Τούτζμαν αναφέρθηκε σε χάρτη του ΝΑΤΟ ή της ΕΕ του 1990 και 1993, αλλά ο Ουέσλι Κλαρκ του είπε ότι δεν θυμάται τέτοιο χάρτη και ότι δεν είναι επίσημο έγγραφο του ΝΑΤΟ, ούτε στρατηγική ιδέα της Συμμαχίας.

Στη συζήτηση παρενέβη ο Χόλμπρουκ, τονίζοντας: «Σας παρακαλώ, κατάλαβα καλά για ποιο χάρτη πρόκειται; Είπατε ότι ο χάρτης (σε χαρτοπετσέτα) που δημοσίευσαν εφημερίδες του Λονδίνου δεν απεικονίζει τη δική σας οπτική για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και ότι αυτό που σχεδιάσατε στον Πάντι Άσνταουν δεν είναι κάτι που υποστηρίζετε προσωπικά».

Απαντώντας καταφατικά, ο Τούτζμαν είπε ότι στηρίζει τον Χένρι Κίσινγκερ, ο οποίος με τη σειρά του ανέφερε ότι αν δεν κατάφερε να διασωθεί η Γιουγκοσλαβία, δεν μπορεί να διαφυλαχθεί ούτε η Βοσνία-Ερζεγοβίνη.

Επισημαίνοντας ότι ο Κίσινγκερ διατύπωσε προσωπικές του απόψεις, ο Χόλμπρουκ είπε: «Δεν είναι ανόητος, αλλά διατυπώνει προσωπική του θέση. Θα ήθελα να αποσαφηνιστεί πλήρως ότι εσείς και ο Μιλόσεβιτς δεν θα μοιράσετε τη Βοσνία. Είναι πολύ σημαντικό. Πρέπει να είστε σε θέση να πείτε στον Κλίντον, με σαφήνεια ότι συμμερίζεστε την αμερικανική θέση για την περιοχή, που περιλαμβάνει και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ως ξεχωριστό κράτος».
Στη συζήτηση έλαβε μέρος και ο Γκάλμπραϊτ, ο οποίος απευθυνόμενος στον Τούτζμαν τόνισε ότι η απάντηση ήταν πολύ σαφής και ότι οι ΗΠΑ ποτέ δεν θα συμμετάσχουν στη διχοτόμηση της Βοσνίας.

Όσον αφορά στην ανατολική Σλαβονία, ο Χόλμπρουκ είπε: «Είπατε ότι δεν θα συμβεί τίποτα στην ανατολική Σλαβονία τους επόμενους μήνες, αλλά και ότι μετά την λήξη της εντολής της UNCRO θα μπορούσατε να αναλάβετε δράση», κάτι στο οποίο ο Τούτζμαν απάντησε: «Αν δεν υπάρξει πρόοδος στις διαπραγματεύσεις».

Στο τέλος της συζήτησης, ο Αμερικανός διπλωμάτης υπενθύμισε τα γεγονότα που είχαν προηγηθεί και στη συνέχεια είπε: «Αλλά κύριε πρόεδρε δεν μπορώ να κάνω βήμα στην ανατολική Σλαβονία και στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ταυτόχρονα. Παρατηρήσατε ότι δεν αναφέρθηκα σε συγκράτηση στο πεδίο του Λίβνο, ούτε σε συγκράτηση στη δυτική Βοσνία, όπου οι ομοσπονδιακές μονάδες ήταν ενεργές. Είναι άλλη διάσταση. Αλλά τραβώ αυστηρή γραμμή στην ανατολική Σλαβονία. Όσα περισσότερα μας δώσετε τώρα, όσο περισσότερη ευελιξία, συγκράτηση και ηγετική ικανότητα δείξετε στον κόσμο, τόσο γρηγορότερα η Κροατία θα γίνει μέρος της δυτικής Ευρώπης. Και εκεί ανήκετε».

Διαβάστε ακόμα:

Λονδίνο: Έτσι ζωγραφίζουν τα σήματα στους δρόμους! (video)