ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Εκλογές 2023: Υποχρεωτική για όλους η προσέλευση στις κάλπες

Εκλογές 2023: Υποχρεωτική για όλους η προσέλευση στις κάλπες

Η συμμετοχή στις εκλογές στη χώρα μας είναι υποχρεωτική για όλους τους πολίτες, πλην συγκεκριμένων εξαιρέσεων.

Όπως ισχύει στη χώρα μας, η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι υποχρεωτική για όλους όσοι είναι εγγεγραμμένοι στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους (άρθρο 51, παρ. 5 Συντάγματος της Ελλάδας και άρθρο 6 του π.δ. 26/2012).

Φέτος επίσης για πρώτη φορά δικαίωμα να ψηφίσουν έχουν και οι απόδημοι Έλληνες, αρκείνα υποβάλλουν αίτηση στην σχετική ψηφιακή πλατφόρμα.

Ο εκλογέας που αδικαιολόγητα δεν ασκεί το δικαίωμα του εκλέγειν τιμωρείται με φυλάκιση από ένα μήνα έως ένα χρόνο (άρθρο 117 παρ. 1 του π.δ. 26/2012).

Δικαιολογημένα μπορούν να μην ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα

- όσοι έχουν υπερβεί το 70ο έτος της ηλικίας τους,

- όσοι βρίσκονται στο εξωτερικό και

- όσοι θα βρίσκονται την ημέρα της ψηφοφορίας σε απόσταση μεγαλύτερη από 200 χλμ από το εκλογικό τους τμήμα.

Οι εκλογές θα πραγματοποιηθούν στις 21 Μαΐου.

Ποιοι έχουν δικαίωμα ψήφου

Δικαίωμα ψήφου έχουν όλοι οι Έλληνες πολίτες που:

  • Έχουν συμπληρώσει το 17ο έτος της ηλικίας τους (η 1η Ιανουαρίου θεωρείται ως ημερομηνία γέννησης όλων όσων γεννήθηκαν μέσα στο χρόνο).
  • Είναι εγγεγραμμένοι σε εκλογικό κατάλογο δήμου της χώρας. Δεν έχουν στερηθεί το δικαίωμα του εκλέγειν.

Ποιοι στερούνται του δικαιώματος αυτού:

  • Όσοι διατελούν, σύμφωνα με τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα σε πλήρη στερητική δικαστική συμπαράσταση.
  • Όσοι το στερήθηκαν λόγω αμετάκλητης ποινικής καταδίκης, σε κάποιο από τα εγκλήματα που ορίζονται από τον ποινικό και στρατιωτικό ποινικό κώδικα, για όσο χρόνο διαρκεί αυτή η στέρηση.

Τι ισχύει με τις ημέρες εκλογικής άδειας - Ποιοι τις δικαιούνται

Πολλοί πολίτες, που είναι ετεροδημότες, θα αναγκαστούν να μεταβούν σε εκλογικό κέντρο που βρίσκεται μακριά από την πόλη όπου ζουν και εργάζονται προκειμένου να ψηφίσουν στις εκλογές 2023.

Ο αριθμός των ημερών αδείας απουσίας για τη μετάβαση στον τόπο άσκησης του εκλογικού δικαιώματος και την επιστροφή από αυτόν, καθορίζεται ως εξής:

Για τους μισθωτούς για τους οποίους εφαρμόζεται καθεστώς πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας:

  • Σε όσους μετακινηθούν για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος σε απόσταση 200/400 χιλιομέτρων χορηγείται άδεια μίας εργάσιμης ημέρας.
  • Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 401 χιλιομέτρων και άνω χορηγείται άδεια δύο εργάσιμων ημερών, εφόσον κινηθούν εξ ολοκλήρου οδικώς, με βάση υπεύθυνη δήλωσή τους.
  • Σε όσους μετακινηθούν σε νησιά, για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, ο αριθμός των ημερών αδείας που χορηγείται θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες μετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια στις περιπτώσεις αυτές να υπερβαίνει τις τρεις εργάσιμες ημέρες.
  • Για όσους μετακινούνται κατά τα ανωτέρω, και για αυτούς η Κυριακή της 21 Μαϊου (ημέρα διεξαγωγής των εκλογών) είναι εργάσιμη ημέρα, αυτή θεωρείται ημέρα ειδικής αδείας απουσίας με αποδοχές, πέραν των κατά τα ανωτέρω προβλεπόμενων ημερών.

Για τους μισθωτούς για τους οποίους εφαρμόζεται καθεστώς εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας:

  • Σε όσους μετακινηθούν για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος σε απόσταση 100/200 χιλιομέτρων χορηγείται άδεια μίας εργάσιμης ημέρας.
  • Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 201/400 χιλιομέτρων χορηγείται άδεια δύο εργάσιμων ημερών.
  • Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 401 χιλιομέτρων και άνω χορηγείται άδεια τριών εργάσιμων ημερών, εφόσον κινηθούν εξ ολοκλήρου οδικώς, με βάση υπεύθυνη δήλωσή τους.
  • Σε όσους μετακινηθούν σε νησιά, για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, ο αριθμός των ημερών αδείας που χορηγείται θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες μετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια στις περιπτώσεις αυτές να υπερβαίνει τις τρεις εργάσιμες ημέρες.

Να σημειωθεί ότι η χορηγούμενη άδεια δεν συμψηφίζεται με την ετήσια άδεια μετ’ αποδοχών ενώ οι ίδιες διατάξεις ισχύουν και σε περίπτωση που καταστεί αναγκαίο να επαναληφθεί η διαδικασία της ψηφοφορίας (τη δεύτερη Κυριακή).

Τι ισχύει για τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής

Εδώ και πολλά χρόνια στις εκλογικές αναμετρήσεις έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο να μην προσέρχονται στα εκλογικά κέντρα τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής. Βέβαια εκτός από όσους δεν παρουσιάζονται για να γλιτώσουν τη διαδικασία υπάρχουν και αυτοί που δικαιολογημένα δεν μπορούν να μείνουν για την εκλογική διαδικασία.

Εάν μέλη της εφορευτικής επιτροπής δεν προσέλθουν να εκπληρώσουν τα καθήκοντά τους γιατί απουσιάζουν ή κωλύονται ή για οποιαδήποτε άλλη αιτία, αναπληρώνονται από τα αναπληρωματικά μέλη. Εάν η αναπλήρωση είναι αδύνατη για τους ίδιους λόγους, η εκλογή διεξάγεται μόνο από τα παρόντα μέλη της εφορευτικής επιτροπής, καθώς και από μόνο τον πρόεδρό της, αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής.

Υποχρεωτική η συμμετοχή στην εφορευτική επιτροπή -Ποιοι εξαιρούνται

Η συμμετοχή των πολιτών στην εφορευτική επιτροπή στις Εκλογές 2023 δεν είναι προαιρετική αλλά υποχρέωση του ψηφοφόρου, ο οποίος έχει κληθεί. Ωστόσο προκειμένου κάποιος να μην αντιμετωπίσει τις συνέπειες που ορίζει ο νόμος σε περίπτωση μη παρουσίας θα πρέπει να προσκομίσει:

  • Χαρτί από δημόσιο νοσοκομείο σε περίπτωση ασθένειας
  • Βεβαίωση από τον εργοδότη του ότι τον απασχολούσε κατά την ημέρα εκείνη
  • Ή κάποιο άλλο έγκυρο δικαιολογητικό που να αποδεικνύει το λόγο του κωλύματος του να παρουσιαστεί.

Τι συμβαίνει με όσους δεν είχαν λάβει την ειδοποίηση για εφορευτική επιτροπή

Εχουν παρατηρηθεί όμως και περιπτώσεις πολιτών, οι οποίοι είχαν κληρωθεί να είναι μέλη των εφορευτικών, ωστόσο για κάποιους λόγους δεν ενημερώθηκαν ποτέ, καθώς το χαρτί δεν έφτασε ποτέ στα χέρια τους και ενώ πήγαν να ψηφίσουν, έμαθαν πως θα πρέπει να μείνουν για τη διαδικασία.

Οι δικαστικοί αντιπρόσωποι μαρκάρουν στις λίστες τα ονόματα των μελών στους εκλογικούς καταλόγους και μόλις αυτοί πηγαίνουν να ψηφίσουν, ενημερώνονται πως είναι στην εφορευτική επιτροπή και θα πρέπει να παραμείνουν εκεί μέχρι την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας και της καταμέτρησης. Στην περίπτωση που κάποιος αρνηθεί να παραμείνει καλείται η αστυνομία.

Το Π.Δ. 96/2007 (ΦΕΚ 116/Α'/5.6.2007) που αφορά στο νομικό πλαίσιο ορίζει τα εξής:

Σε κάθε εκλογικό τμήμα ορίζεται εφορευτική επιτροπή που αποτελείται από τον αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής ως πρόεδρο και τέσσερα μέλη που αναπληρώνονται από ισάριθμα αναπληρωματικά.

Τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών και οι αναπληρωτές τους κληρώνονται, μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την κατά το Άρθρο 31 παράγραφος 3 έναρξη της προεκλογικής περιόδου, από το οικείο Πρωτοδικείο. Στην κλήρωση, κατά την οποία μπορούν να παρίστανται οι υποψήφιοι, οι αντιπρόσωποι και πληρεξούσιοι των κομμάτων περιλαμβάνονται οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους του οικείου εκλογικού διαμερίσματος που φέρονται στους καταλόγους αυτούς ως κάτοικοι της περιοχής.

Οι οριζόμενοι πρέπει να έχουν τουλάχιστον απολυτήριο δημοτικού σχολείου και να μην έχουν υπερβεί το εξηκοστό πέμπτο έτος της ηλικίας τους.

Όσοι σύμφωνα με τα παραπάνω ορίστηκαν μέλη των εφορευτικών επιτροπών, ειδοποιούνται με απόδειξη για το διορισμό τους πέντε (5) τουλάχιστον ημέρες πριν από την ψηφοφορία με φροντίδα του Εισαγγελέα Πρωτοδικών, στον οποίο διαβιβάζεται από τον Πρόεδρο Πρωτοδικών αντίγραφο της πράξης του πρωτοδικείου για το διορισμό τους.

Ποιοι δεν μπορούν να διοριστούν μέλη εφορευτικών επιτροπών

Δημόσιοι και δημοτικοί ή κοινοτικοί υπάλληλοι ή έμμισθοι υπάλληλοι δημοτικών ή κοινοτικών νομικών προσώπων και ιδρυμάτων και όσοι μ' αυτές τις ιδιότητες υπηρέτησαν την τελευταία τριετία προ της εκλογής, δεν μπορούν να κληρωθούν ή διοριστούν μέλη εφορευτικών επιτροπών και αν τυχόν κληρωθούν ή διοριστούν δεν μπορούν να λάβουν μέρος στη συγκρότηση των επιτροπών. Το κώλυμα ισχύει και για τους αποστρατευθέντες αξιωματικούς, τα όργανα των σωμάτων ασφαλείας, καθώς και γι' αυτούς που διετέλεσαν δήμαρχοι και πρόεδροι κοινοτήτων κατά την τελευταία τριετία.

Αναπλήρωση μελών εφορευτικών επιτροπών

Εάν μέλη της εφορευτικής επιτροπής δεν προσέλθουν να εκπληρώσουν τα καθήκοντά τους γιατί απουσιάζουν ή κωλύονται ή για οποιαδήποτε άλλη αιτία, αναπληρώνονται από τα αναπληρωματικά μέλη. Εάν η αναπλήρωση είναι αδύνατη για τους ίδιους λόγους, η εκλογή διεξάγεται μόνο από τα παρόντα μέλη της εφορευτικής επιτροπής, καθώς και από μόνο τον πρόεδρό της, αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής.
Ποια είναι τα καθήκοντα εφορευτικών επιτροπών

Η επιτροπή που καταρτίστηκε σύμφωνα με τις πιο πάνω διατάξεις διευθύνει την εκλογή και τηρεί τα εξής βιβλία:

βιβλίο πρακτικών, πρωτόκολλο ψηφοφορίας και βιβλίο διαλογής ψήφων.