Ανάλυση: Η συμφωνία ExxonMobil, Energean και Hellenic Energy ενισχύει τη γεωπολιτική ισχύ της χώρας

Η χθεσινή συμφωνία (κοινοπραξία Energean – HELLENiQ ENERGY - ExxonMobil) για έρευνες υδρογονανθράκων στο Βόρειο Ιόνιο μετατρέπει το Οικόπεδο 2 σε τοποθεσία «ώριμη» για ερευνητική γεώτρηση μέσα στα επόμενα 1 με 2 χρόνια — κάτι που, αν επιβεβαιωθεί, θα είναι η πρώτη διερευνητική θαλάσσια γεώτρηση στην Ελλάδα εδώ και 40 χρόνια. Δεν είναι όμως μόνο το παραπάνω οικονομικό ενδιαφέρον.

Ταυτόχρονα προσδίδει στην Ελλάδα μια νέα γεωπολιτική και ενεργειακή αναβάθμιση με τα ακόλουθα σημαντικά συμπεράσματα:

1) Ενεργειακή ασφάλεια και ισχυρός οικονομικός αντίκτυπος και για την εγχώρια οικονομία αλλά και με ευρωπαϊκή διάσταση.

Αν σε ερευνητικό επίπεδο πάνε όλα κατ´ευχην θα μιλάμε βεβαίως για ενδυνάμωση της ενεργειακής αυτονομίας της χώρας. Μια σημαντική ανακάλυψη θα μπορούσε να μειώσει την εξάρτηση της Ελλάδας από εισαγόμενο φυσικό αέριο και να βελτιώσει την ισορροπία προμήθειας στην ΝΑ Ευρώπη. Αυτό θα έχει και δημοσιονομικά και γεωστρατηγικά οφέλη (έσοδα, θέσεις εργασίας, επενδύσεις).

Κάτι τέτοιο προσδίδει πρόσθετη αξία στο εθνικό brand ως ενεργειακός κόμβο. Mε μεγάλα διεθνή ονόματα στο έργο, αυξάνεται η πιθανότητα επενδύσεων σε υποδομές μεταφοράς / LNG ή διασυνδέσεις, κάτι που ενισχύει τον ρόλο της Ελλάδας συνολικά στην τροφοδοσία της Ευρώπης.

2) Δημιουργούνται νέα δεδομένα στο διεθνές πολιτικό σκηνικό με στρατηγικούς συσχετισμούς των ΗΠΑ, της ΕΕ και της χώρας μας.

Επιτυγχάνεται σαφέστατα η επιπλέον ενίσχυση των δεσμών μας με τις ΗΠΑ. Η εμπλοκή αμερικανικών εταιρειών (ExxonMobil — και γενικότερα ενδιαφέρον αμερικανικών ομίλων) λειτουργεί ως «ψήφος εμπιστοσύνης» προς την Ελλάδα και διευρύνει συνεργασίες ασφαλείας και οικονομίας. Αυτό μπορεί να μεταφραστεί και σε πολιτική υποστήριξη σε διεθνή φόρα.

Το έργο έχει ταυτόχρονα και τεράστια Ευρωπαϊκή σημασία. Η ανακάλυψη/αξιοποίηση εγχώριων κοιτασμάτων θα είναι σημαντική για την ευρωπαϊκή στρατηγική διαφοροποίησης προμηθειών (μείωση ρωσικής εξάρτησης κ.λπ.). Η ΕΕ πιθανώς θα στηρίξει έργα διασύνδεσης/υποδομών αν το όφελος κρίνεται περιφερειακό.

3) Η Ελλάδα αποκτά ισχυρό περιφερειακό αποτύπωμα στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, στο Ιόνιο αλλά και στις σχέσεις με Τουρκία, Ιταλία, Αλβανία κ.ά.

Αν και το Οικόπεδο 2 βρίσκεται στο Βόρειο Ιόνιο (δυτικά της Κέρκυρας), κάθε σημαντική ενεργειακή δραστηριότητα ενισχύει τη θέση της Ελλάδας στη συνολική ανατολικομεσογειακή σκακιέρα. Κάτι τέτοιο μας δίνει την δυνατότητα επέκτασης περιφερειακών συμμαχιών. Ιδιαίτερα η παρουσία μεγάλων εταιρειών και αμερικανικού κεφαλαίου μπορεί να αλλάξει ισορροπίες και να αυξήσει την διαπραγματευτική ικανότητα της Αθήνας απέναντι σε τρίτους σε θέματα όπως για παράδειγμα η διαχείριση ζητημάτων ΑΟΖ, ακτών). Ταυτόχρονα, προκαλεί αντιδράσεις και το ενδιαφέρον από περιφερειακούς παίκτες, αφού αποδεικνύεται ότι η χώρα μας δεν είναι απλός παρατηρητής.

4) Εσωτερική πολιτική σταθερότητα

Μια τέτοια θετική εξέλιξη δημιουργεί σαφέστατα κι ένα νέο πολιτικό κεφάλαιο για τη σημερινή κυβέρνηση κυβέρνηση που ποντάρει στις θετικές ειδήσεις. Μια «επιτυχία» από μια τέτοια επένδυση με πιθανή ανακάλυψη σοβαρών κοιτασμάτων ισχυροποιεί την κυρίαρχη αφήγηση για ανάπτυξη και ενεργειακή αυτοτέλεια.

Προφανώς το όλο εγχείρημα έχει τεχνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές και νομικές προκλήσεις που πρέπει συν τω χρόνω να ξεπεραστούν. Από κρατικές εγκρίσεις, μέχρι περιβαλλοντικές μελέτες, και πιθανές διεθνείς διαπραγματεύσεις (π.χ. με θαλάσσιους γείτονες για οριοθέτηση, αν προκύψουν ζητήματα). Δεν είναι κάτι εύκολο.

Σε κάθε περίπτωση όμως η συμφωνία σηματοδοτεί μια σοβαρή γεωπολιτική μετακίνηση για την Ελλάδα.

Τα οφέλη όπως εκτιμούν αρκετοί αναλυτές θα είναι σημαντικά αλλά υπό προϋποθέσεις τεχνικές, περιβαλλοντικές και πολιτικές. Η πραγματική γεωπολιτική αξία εξαρτάται από τα αποτελέσματα της γεώτρησης και την ικανότητα της Ελλάδας (και των εταίρων) να μεταφράσουν κάθε εύρημα σε υποδομές και σταθερές εμπορικές ροές.