Παγκόσμια Ημέρα Καρκίνου: Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση από τους ειδικούς
Ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα, που περνάει απαρατήρητο ως σχετιζόμενο με τον καρκίνο του παγκρέατος, είναι η ξαφνική εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη

Η 4η Φεβρουαρίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, μια μέρα που, εκτός από την ενημέρωση του κοινού, έχει σκοπό και να κινητοποιήσει φορείς σε όλον τον κόσμο για τη δημιουργία ενός κοινού μετώπου ειδικών απέναντι στον καρκίνο. Η Ημέρα αυτή καθιερώθηκε πριν από 25 χρόνια, από την «Union for International Cancer Control» και από τότε, κάθε χρόνο, εκατοντάδες δραστηριότητες και εκδηλώσεις λαμβάνουν χώρα σε όλο τον κόσμο, δημιουργώντας ενεργές κοινότητες που συσπειρώνονται απέναντι στον καρκίνο.
Το νέο θέμα της φετινής καμπάνιας της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου 2025-2027 «United by Unique» τοποθετεί τους ασθενείς στο επίκεντρο της φροντίδας και τις ιστορίες τους στο επίκεντρο της συζήτησης γύρω από τη νόσο.
Με αφορμή αυτή τη σημαντική ημέρα μιλήσαμε με τον κ. Γρηγόρη Τσιώτο, Επίκουρο Καθηγητή Χειρουργικής της Mayo Clinic, Διευθυντή της Α’ Χειρουργικής Κλινικής του Νοσοκομείου Μητέρα-Υγεία και Ιδρυτή του Ελληνικού Ινστιτούτου Παγκρέατος, για τον δύσκολα αντιμετωπίσιμο καρκίνο του παγκρέατος.
Είναι γεγονός πως ο καρκίνος του παγκρέατος είναι σήμερα, ίσως, ο καρκίνος με το χαμηλότερο ποσοστό επιβίωσης μεταξύ πολλών μορφών καρκίνου. Μπορούμε να μιλάμε για έγκαιρη διάγνωση και πόσο σημαντική θεωρείται για την αντιμετώπιση της νόσου;
Είναι αλήθεια ότι ο καρκίνος του παγκρέατος παρουσιάζει παγκοσμίως αυξημένη συχνότητα και προβλέπεται να είναι η δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο σε 15 χρόνια. Έχει κακή πρόγνωση διότι είναι επιθετικός και η διάγνωση γίνεται συνήθως σε προχωρημένο στάδιο, όταν ήδη έχει κάνει μεταστάσεις, ή εμπλέκει κρίσιμες αρτηρίες και φλέβες γύρω του, οπότε θεωρείται ανεγχείρητος.
Πολύ συχνά δυστυχώς ο καρκίνος εμφανίζεται με όχι χαρακτηριστικά συμπτώματα, όπως πόνο στην κοιλιά, πόνο στην πλάτη, διάρροιες, αίσθημα «δυσπεψίας», συμπτώματα δηλαδή συχνά και φαινομενικά αθώα. Εκεί ακριβώς είναι κρισιμότατος ο ρόλος του παθολόγου, του οικογενειακού ιατρού στον οποίο ο ασθενής θα αποτανθεί σε πρώτη φάση, διότι εάν εκείνος ο ιατρός θεωρήσει ότι το σύμπτωμα αυτό είναι συνηθισμένο και δεν κρύβει κάτι ίσως πολύ σοβαρότερο, θα το αντιμετωπίσει με τα συνηθισμένα μέσα, δεν θα υποπτευθεί καν την διάγνωση και ο καρκίνος του παγκρέατος θα επεκτείνεται αδιάγνωστος και ανενόχλητος. Στην εργασία που παρουσιάσαμε στο παγκόσμιο συνέδριο χειρουργικής πεπτικού (SSAT) τον Μάϊο στην Washington, σε 846 ασθενείς που ήρθαν σε μάς τα τελευταία 6 χρόνια, όσοι εμφανίστηκαν με πόνο στην κοιλιά και στην πλάτη και σε εκείνους με διάρροια, η καθυστέρηση στη διάγνωση ήταν 5-6 μήνες. Αυτό ακριβώς αποδεικνύει ότι εάν το σύμπτωμα είχε ευαισθητοποιήσει τον ιατρό και άρα έκανε τις κατάλληλες εξετάσεις, η διάγνωση θα είχε γίνει σχεδόν μισό χρόνο νωρίτερα, άρα σε πρωιμότερο στάδιο της νόσου και ενδεχομένως ιάσιμο.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό σύμπτωμα, που περνάει απαρατήρητο ως σχετιζόμενο με τον καρκίνο του παγκρέατος, είναι η ξαφνική εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη. Στους 846 ασθενείς μας, το 32% εμφάνισε ξαφνικό διαβήτη ως πρώτο σύμπτωμα 5 μήνες (κατά μέσον όρο) πριν γίνει η διάγνωση, η οποία προφανώς έγινε καθυστερημένα και σε πολύ πιο προχωρημένο στάδιο. Άρα, είναι κρισιμότατο να ευαισθητοποιηθούν οι παθολόγοι και οι οικογενειακοί ιατροί και να αρχίσουν να σκέπτονται νωρίς τον ΚΠ σε φαινομενικά «αθώα» και «συνηθισμένα» συμπτώματα.
Υπάρχουν επίσημα στοιχεία για την εμφάνιση του καρκίνου του παγκρέατος στην Ελλάδα;
Σχετικά με τη συχνότητα του ΚΠ στη χώρα μας, η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία έχει δημοσιεύσει ότι υπάρχουν κάθε χρόνο 7.4 νέα περιστατικά ΚΠ ανά 100000 πληθυσμό. Αν θεωρήσουμε πως ο πληθυσμός μας είναι 10 εκατομμύρια, τα νέα περιστατικά ΚΠ κάθε χρόνο ανέρχονται σε περίπου 750, με μέση ηλικία εμφάνισης της νόσου τα 68 έτη. Δεν υπάρχουν δημοσιευμένα ποσοστά επιβίωσης από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία.
Ποιος είναι τελικά ο κατάλληλος ειδικός για να αντιμετωπίσει μια τόσο δύσκολη περίπτωση καρκίνου;
Είναι γεγονός πως σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική καταβάλλονται συντονισμένες προσπάθειες από ιατρικούς συλλόγους, επιστημονικές εταιρείες, αλλά και μέσα ενημέρωσης ώστε οι ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος να αντιμετωπίζονται από χειρουργούς με αποδεδειγμένη, πιστοποιημένη, ειδική εμπειρία στο πάγκρεας και όχι απλώς από, κατά τα άλλα, πολύ καλούς χειρουργούς.
Δεν είναι μόνο ότι η εγχείρηση παγκρέατος είναι η πλέον απαιτητική τεχνικά και άρα πρέπει να γίνεται από χειρουργό που την κάνει πολύ συχνά και με αποδεδειγμένα και δημοσιευμένα αποτελέσματα, αλλά και ότι μόνο ένας τέτοιος χειρουργός είναι σε θέση να καθοδηγήσει τον ασθενή ποιες ακριβώς εξετάσεις να κάνει και ποιες όχι, ώστε να μην χάνεται πολύτιμος χρόνος, αλλά επίσης να καθορίσει και την ενδεδειγμένη σειρά των παρεμβάσεων (π.χ. εάν πρέπει να λάβει χημειοθεραπεία πριν την εγχείρηση, ή να χειρουργηθεί άμεσα). Η σωστή επιλογή χειρουργού που θα χειριστεί ένα τόσο πολύπλοκο, σύνθετο και επικίνδυνο πρόβλημα, όπως ο καρκίνος του παγκρέατος, έχει αποδειχθεί και έχει επανειλημμένως δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά των ΗΠΑ, ότι είναι πάρα πολύ κρίσιμος, ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας για την καλή ή κακή πορεία αυτών των ασθενών.
Υπάρχουν σήμερα νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις που αφήνουν μια χαραμάδα αισιοδοξίας;
Οι νεότερες θεραπευτικές προσεγγίσεις κινούνται σε δύο άξονες: Ο πρώτος άξονας περιλαμβάνει λαπαροσκοπική και ρομποτική χειρουργική του παγκρέατος, την οποία εφαρμόζουμε από το 2014.
Ο δεύτερος άξονας αφορά την μετατροπή του ανεγχείρητου καρκίνου του παγκρέατος σε εγχειρήσιμο. Αυτό άλλωστε βρίσκεται στην πρωτοπορία της παγκρεατικής χειρουργικής παγκοσμίως, διότι αφορά στο 40% των ασθενών με καρκίνο παγκρέατος, δηλαδή ένα τεράστιο ποσοστό που θεωρούνται ανεγχείρητοι επειδή η νόσος εμπλέκει και διηθεί κρίσιμες φλέβες και αρτηρίες και άρα έχει επιβίωση 6-9 μήνες, ενώ εάν μετατραπεί σε εγχειρήσιμο με συναφαίρεση των εμπλεκόμενων φλεβών και αρτηριών και αντικατάστασή τους με μόσχευμα ή με bypass, η πρόγνωση τουλάχιστον τετραπλασιάζεται, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις ίασης. Ελάχιστα κέντρα παγκοσμίως ασχολούνται με αυτές τις πολύ δύσκολες εγχειρήσεις.
Η ομάδα μας συστηματικά κάνει τέτοιες εγχειρήσεις από το 2012 και τα αποτελέσματά μας έχουν δημοσιευθεί σε 5 διαφορετικά επιστημονικά άρθρα από το 2019 έως σήμερα. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον περασμένο Οκτώβριο η ομάδα μας (η μόνη από την Ελλάδα) προσκλήθηκε να συμμετάσχει μαζί με άλλα 8 ευρωπαϊκά κέντρα σε δημοσίευση της συλλογικής εμπειρίας για τις παγκρεατεκτομές με εμπλοκή μεγάλων αρτηριών.
Trending
