Η ΠΡΙΟΝΟΚΟΡΔΕΛΑ

Επίταξη: «Καταλυτική» απάντηση στην απεργία και στο Σύνταγμα

Επίταξη: «Καταλυτική» απάντηση στην απεργία και στο Σύνταγμα

Προ ημερών επιτάχθηκε με πρωθυπουργική απόφαση το σύνολο των εργαζομένων της εταιρείας ΣΤΑ.ΣΥ. Α.Ε., τα γραφεία, οι εγκαταστάσεις, το δίκτυο, το τροχαίο υλικό, κινητά και ακίνητα μέσα απαραίτητα για την εκτέλεση του συγκοινωνιακού έργου.

Της Ευγενίας Φωτοπούλου

Η επίταξη αποφασίστηκε από 05.00 π.μ. της 25ης Ιανουαρίου 2013 μέχρι νεωτέρας διαταγής.

Ενδιαφέρουσες αν όχι καχύποπτες σκέψεις για τη λειτουργία του θεσμού της δημοκρατίας στη χώρα μας γεννώνται με το αμφιβόλου συνταγματικότητας μέτρο της επίταξης, αφού σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 22 του Συντάγματος οποιαδήποτε μορφή αναγκαστικής εργασίας απαγορεύεται και ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν την επίταξη προσωπικών υπηρεσιών σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης ή για να αντιμετωπισθούν ανάγκες λόγω θεομηνίας ή ανάγκη που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

Πόλεμος κηρύσσεται ύστερα από πράξη του Προέδρου της Δημοκρατίας με την προσυπογραφή του αρμόδιου Υπουργού. Θεομηνία σημαίνει καταστροφή από φυσικές δυνάμεις που δεν είναι δυνατόν να ελέγξει η ανθρώπινη βούληση (π.χ. σεισμοί, θύελλες, πλημμύρες). Όταν, τέλος, μιλάμε για δημόσια υγεία αναφερόμαστε σε μολυσματικές ή μεταδοτικές νόσους που μπορούν να εξαπλωθούν και να πλήξουν τον πληθυσμό της χώρας.

Ζητήματα λοιπόν συνταγματικότητας γεννώνται στην κηρυχθείσα επίταξη του Μετρό, καθότι, όπως προκύπτει από τα ανωτέρω, οι προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν αθροιστικά ώστε να είναι συνταγματική η επίταξη είναι τρείς: α) η ύπαρξη ειδικού νόμου, β) η έκτακτη και πρόσκαιρη ανάγκη, γ) λόγος για την επιβολή της επίταξης να είναι η κάλυψη αναγκών των ενόπλων δυνάμεων σε περίοδο πολέμου ή επιστράτευσης ή να είναι η θεραπεία άμεσης κοινωνικής ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη ή υγεία. Δεδομένου ότι απ' ότι φαίνεται ο συντακτικός νομοθέτης είχε συγκεκριμένο λόγο για τον οποίο προέβλεψε το θεσμό της επίταξης, είναι ανεπίτρεπτη η χρήση του μέτρου της επίταξης για την αντιμετώπιση απεργιακών κινητοποιήσεων. Σίγουρα η απεργία των υπαλλήλων του Μετρό δεν μπορεί να υπαχθεί στις ανωτέρω περιοριστικά αναφερόμενες περιπτώσεις. Είναι διαφορετική η καταστολή απεργίας π.χ. ιατρών ή υπαλλήλων καθαριότητας που θα μπορούσε κανείς να πει ότι θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, αλλά η περίπτωση απεργίας υπαλλήλων του Μετρό δύσκολα θα έλεγε κανείς ότι υπάγεται στη συνολική νομοθεσία περί επίταξης.

Άλλωστε, μια τέτοια αντιμετώπιση της απεργίας μπορεί, υπό κανονικές συνθήκες, να θέσει το κράτος προ διεθνών ευθυνών, καθότι η Ελλάδα δεσμεύεται από διεθνείς συμβάσεις σχετικά με την εργασία, που προστατεύουν το δικαίωμα στην απεργία και έχουν υπερνομοθετική ισχύ.

Και για να γίνει κατανοητό πόσο ακραίες είναι οι συνθήκες που επιτρέπουν την επίταξη, μόλις κηρυχθεί η πολιτική κινητοποίηση, σύμφωνα με το άρθρο 20 του άνω νομοθετικού διατάγματος, η Κυβέρνηση και όλες οι Πολιτικές Δυνάμεις δύνανται να χωρισθούν σε κλιμάκια, να αναδιαρθρώνονται, να ενισχύονται σε προσωπικό και υλικά και να αλλάζουν έδρα και εδαφική δικαιοδοσία.

Το αν συνέτρεχαν στη συγκεκριμένη περίπτωση στη χώρα μας οι συνθήκες αυτές είναι στην κρίση του καθενός και βέβαια στην κρίση της Κυβέρνησης η οποία εν προκειμένω έκρινε ότι συνέτρεχαν... Πάντως, από το γράμμα του νόμου προκύπτει ότι η πολιτική κινητοποίηση κηρύσσεται σε πραγματικά έκτακτη ανάγκη και πουθενά δεν προβλέπεται σαν μέσο καταστολής απεργίας, παρά μόνο αν υπόκειται στις περιπτώσεις του άρθρου 22 του Συντάγματος.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) απέρριψε ωστόσο αίτηση για προσωρινή διαταγή των εργαζομένων του Μετρό με σκοπό την άρση της επίταξης ως αντισυνταγματικής προφανώς για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Δεν είναι η πρώτη φορά που το ΣτΕ κρίνει συνταγματική την επίταξη ως μέσο καταστολής απεργιών, ούτε βέβαια είναι και η πρώτη φορά που η διάκριση των λειτουργιών, ασφαλιστική δικλείδα και δείγμα Δημοκρατίας, αποδυναμώνεται όπως η ίδια η Δημοκρατία.

Ευγενία Φωτοπούλου,
Δικηγόρος του Σωματείου Ηλεκτροδηγών Αττικό Μετρό, LL.M.