Δότες σπέρματος: Σε ποιες εξετάσεις υποβάλλονται - Γιατί δεν εντοπίστηκε το καρκινικό γονίδιο

Μια υπόθεση που έχει σοκάρει την Ευρώπη και εγείρει ερωτήματα για την ασφάλεια των δειγμάτων σπέρματος ήρθε στην επιφάνεια στην Ελλάδα, με τραγική κατάληξη. Ένα από τα παιδιά που γεννήθηκαν στην Ελλάδα από τον δανό δότη σπέρματος, το οποίο φέρει μια σπάνια και επικίνδυνη γονιδιακή μετάλλαξη, έχασε τη ζωή του σε βρεφική ηλικία. Πρόκειται για το ένα από τα τρία παιδία μίας οικογένειας που διαγνώστηκε από το 2020, ενώ ακόμη ένα αδελφάκι βρέθηκε θετικό το 2023.

Στην Ελλάδα, όπως ανακοίνωσε η Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, έχουν επιβεβαιωθεί 18 παιδιά που γεννήθηκαν με το συγκεκριμένο σπέρμα. Η πρόεδρος της Αρχής, Ισμήνη Κριάρη, μιλώντας στο newsbomb, τόνισε:

«Σε ό,τι αφορά τους δότες σπέρματος στην Ελλάδα, αυτοί εξετάζονται για ορισμένους ιούς, όπως η ηπατίτιδα ή η σύφιλη, καθώς και για ορισμένες γενετικές αρρώστιες, όπως η μεσογειακή αναιμία, η κυστική ίνωση ή μια μορφή κώφωσης. Εάν από την εξέταση που κάνει ο γιατρός προκύψει οικογενειακό ιστορικό, το οποίο πιθανόν να παραπέμπει σε γενετική αρρώστια, γίνονται και αντίστοιχες εξετάσεις. Αυτά είναι τα στάνταρ.

Εκτός από αυτά, αν κάποιος δηλώσει ότι στην οικογένειά του υπήρχαν κρούσματα, για παράδειγμα καρκίνου του μαστού, γίνεται και έλεγχος για αυτό το γονίδιο. Το γονίδιο που είχε ο συγκεκριμένος δότης είναι πάρα πολύ σπάνιο και δύσκολο να εντοπιστεί, γι’ αυτό και δεν του έγινε εξέταση στη Δανία, όπως δεν γίνεται και σε καμία άλλη χώρα. Ενδεχομένως δεν γνώριζε ότι ήταν φορέας. Το γονίδιο εκδηλώθηκε σε κάποια από τα παιδιά που δημιούργησε».

Η κ. Κριάρη επισήμανε επιπλέον ότι το βασικό ζήτημα δεν είναι η ύπαρξη ενός σπάνιου γονιδίου, αλλά η διάρκεια και η έκταση της δραστηριότητας του δότη: «Το θέμα είναι γιατί επετράπη σε έναν άνθρωπο να δίνει σπέρμα επί 15 χρόνια πολλές φορές, με αποτέλεσμα τα δείγματα να διαχυθούν ανεξέλεγκτα σε πολλές χώρες. Αν έκανε μόνο 4 παιδιά, κανείς δεν θα ασχολούνταν. Όμως όταν έχει κάνει 197 παιδιά, υπάρχει πιθανότητα κάποια από αυτά να νοσήσουν, ίσως 40 από αυτά. Αυτό είναι το ζήτημα».

Η πρόεδρος της Αρχής τόνισε ότι, παρόλο που θα εξεταστεί η ένταξη περισσότερων γενετικών εξετάσεων στη διαδικασία, ποτέ δεν θα είναι δυνατόν να εντοπιστούν όλα τα σπάνια γονίδια: «Ποτέ δεν θα πιάσουμε το απρόοπτο. Οι εξετάσεις στους δότες συνήθως καλύπτουν γενετικές αρρώστιες με μεγαλύτερη συχνότητα στον πληθυσμό. Τα περίεργα γονίδια, όπως αυτό του συγκεκριμένου δότη, δεν εξετάζονται».

Ολλανδός δότης είχε γίνει πατέρας 550 παιδιών

Ένα παρόμοιο περιστατικό είχε σημειωθεί στην Ολλανδία με τον Jonathan Jacob Meijer, ο οποίος έγινε πατέρας τουλάχιστον 550 παιδιών μέσω δωρεάς σπέρματος. Ο Meijer βρέθηκε αντιμέτωπος με δικαστική εντολή να αφαιρέσει από το YouTube βίντεο που απευθύνονταν στα παιδιά του ή στις οικογένειές τους, υπό την απειλή προστίμου έως 100.000 ευρώ. Οι γονείς κατηγόρησαν τον Meijer ότι παραβίαζε προηγούμενη συμφωνία να μην εμπλέκεται στην ανατροφή των παιδιών, χρησιμοποιώντας τα βίντεο ως μέσο παρέμβασης στη ζωή τους.

Το δικαστήριο της Χάγης όρισε ότι πρέπει να κατεβάσει όλα τα σχετικά βίντεο, με ποινή 10.000 ευρώ την ημέρα σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Ο Meijer, που είχε προβληθεί στο ντοκιμαντέρ του Netflix «Ο Άνθρωπος με τα 1000 Παιδιά», είχε ήδη βρεθεί στο επίκεντρο δικαστικών υποθέσεων, καθώς η οργάνωση προστασίας παιδιών «Stichting Donorkind» τον ανάγκασε να σταματήσει τις δωρεές λόγω του κινδύνου αιμομιξίας από την εκτεταμένη δραστηριότητά του. Οι ολλανδικοί κανονισμοί περιορίζουν τους δωρητές σε 25 παιδιά, όμως ο Meijer είχε παρακάμψει τον νόμο δίνοντας σπέρμα σε 11 κλινικές και στη δανέζικη Cryos.

Διαβάστε επίσης