Παπαχελάς, ΕΚΚΟΜΕΔ, ΣΚΑΪ και παλιά καπνεργοστάσια - Πίσω από το ντοκιμαντέρ για τη «17 Νοέμβρη»

Μείζον θέμα τόσο εσωτερικά στον ΣΚΑΙ όσο και στην τηλεοπτική κοινότητα με παράλληλες προεκτάσεις μέχρι την κεντρική πολιτική σκηνή, δημιούργησε το ντοκιμαντέρ που προετοίμαζε ο ΣΚΑΪ για τη δράση της «17 Νοέμβρη» - ένα ντοκιμαντές στο οποίο επρόκειτο να συμπεριληφθεί και συνέντευξη με τον καταδικασμένο αρχιεκτελεστή της «17Ν», Δημήτρη Κουφοντίνα.

Η ανακοίνωση του ΣΚΑΪ το πρωί της Τρίτης (16/12) δεν μπορούσε να κρύψει την οργή του Γιάννη Αλαφούζου, ιδιοκτήτη του τηλεοπτικού σταθμού του Φαλήρου. Ο ιδιοκτήτης του ομίλου του ΣΚΑΪ, με επιστολή στον διευθύνοντα σύμβουλο του ΕΚΚΟΜΕΔ, Λεωνίδα Χριστόπουλο, εκφράζει την έντονη δυσαρέσκειά του καταγγέλλοντας «απόπειρα προληπτικής λογοκρισίας».

Μάλιστα, τονίζει ότι ο ΣΚΑΪ δεν επιθυμεί να έχει οποιαδήποτε περαιτέρω σχέση με το ΕΚΚΟΜΕΔ και ανακοινώνει την απόσυρση και δεύτερου αιτήματος υπαγωγής, που αφορά το ντοκιμαντέρ «Τελευταία μπλόφα», βασισμένο στο βιβλίο της Ελένης Βαρβιτσιώτη και της Βικτώριας Δενδρινού για τα γεγονότα που προηγήθηκαν του δημοψηφίσματος του 2015.

«Αγαπητέ κύριε Χριστόπουλε,

Με μεγάλη έκπληξη, -καθώς δεν υπήρξε καμία προγενέστερη ενημέρωση- η Διοίκηση του Σκάι πληροφορήθηκε την αιφνίδια απόφασή σας να ανακαλέσετε την πρόσφατη απόφασή σας (8/12/25) για την υπαγωγή στην μερική χρηματοδότηση του ΕΚΟΜΜΕΔ του ντοκιμαντέρ που ετοιμάζει ο Αλέξης Παπαχελάς με τίτλο «17 Νοέμβρη, άνοδος και πτώση» λόγω της συνέντευξης που έχει παραχωρήσει στο πλαίσιο του ντοκιμαντέρ ο καταδικασμένος δολοφόνος της τρομοκρατικής οργάνωσης Δημήτρης Κουφοντίνας. Η έκπληξη δεν οφείλεται μόνο στο γεγονός ότι ήδη από τις 2 Ιουνίου -μέσω του σχετικού αιτήματος του Σκάι στον ΕΚΚΟΜΕΔ- υπήρχε πλήρης και αναλυτική ενημέρωσή σας για το γεγονός ότι ανάμεσα στα δεκάδες ντοκουμέντα και συνεντεύξεις που θα αναδειχθούν μέσα από τα έξι επεισόδια υπάρχει και μια συνέντευξη του δολοφόνου. Η έκπληξη γίνεται ακόμη μεγαλύτερη λόγω του γεγονότος ότι για πρώτη φορά το ΕΚΚΟΜΕΔ αποφασίζει να παρέμβει με εντελώς αυθαίρετο τρόπο στο περιεχόμενο μιας δημοσιογραφικής και ιστορικής καταγραφής επιχειρώντας κατ ουσίαν να επιβάλει προληπτική λογοκρισία. Η απόφασή σας αυτή -εκτός από προσβλητική έναντι του Σκάι που είναι το μόνο ιδιωτικό κανάλι το οποίο διαχρονικά επενδύει στην παραγωγή υψηλής ποιότητας ντοκιμαντέρ για την διατήρησή της συλλογικής ιστορικής μνήμης- είναι βαθιά προσβλητική και για τον Αλέξη Παπαχελά. Όχι μόνο γιατί τα ντοκιμαντέρ του προσεγγίζουν πάντα με αντικειμενικό τρόπο την ιστορική αλήθεια, αλλά και διότι ήταν ο πρώτος δημοσιογράφος που αφιέρωσε μια εκπομπή στους συγγενείς των θυμάτων της τρομοκρατίας, συμβάλλοντας ήδη από τότε με καθοριστικό τρόπο στην αποδόμηση των τάχα ιδεολογικών επιχειρημάτων των εκτελεστών. Τον σκοπό αυτό άλλωστε είναι προφανές ότι εξυπηρετεί και το νέο ντοκιμαντέρ, το οποίο, όπως αυτονοήτως συμβαίνει και στην διεθνή πρακτική, καταγράφει τις μαρτυρίες όλων ανεξαιρέτως των πρωταγωνιστών. Από αυτήν του τότε υπουργού Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και όλων των βασικών συντελεστών της εξάρθρωσης της τρομοκρατικής οργάνωσης, μέχρι αυτήν του καταδικασμένου δολοφόνου Δημ. Κουφοντίνα», αναφέρεται στην επιστολή.

«Με αυτά τα δεδομένα, σάς ενημερώνουμε ότι ο Σκάι δεν επιθυμεί να έχει οποιαδήποτε σχέση με το ΕΚΚΟΜΕΔ και αποσύρει από τα αιτήματα υπαγωγής και το δεύτερο ντοκιμαντέρ που ετοιμάζει αυτήν την τηλεοπτική σαιζόν με τίτλο «Τελευταία Μπλόφα», βασισμένο στο εξαιρετικό βιβλίο της Ελένης Βαρβιτσιώτη και της Βικτώριας Δενδρινού για τα γεγονότα που προηγήθηκαν του δημοψηφίσματος του 2015», τονίζεται και ολοκληρώνει: «Η προσβλητική απόφασή σας που επιβεβαιώνει ότι είστε έρμαια πάσης φύσεως έξωθεν πιέσεων, αντιβαίνει κάθε έννοια δεοντολογίας και ο Σκάι δεν προτίθεται να νομιμοποιήσει μεθοδεύσεις που θυμίζουν άλλες, αλήστου μνήμης, περιόδους της ιστορίας μας».

Σύμφωνα με πληροφορίες η απόφαση αυτή του ιδιοκτήτη του ΣΚΑΪ να καταγγείλει το ΕΚΚΟΜΕΔ και να επιμείνει στην ορθότητα της απόφασης για δημοσιοποίηση μέσω του ντοκιμαντέρ του Αλέξη Παπαχελά, προκάλεσε αντίδραση στο εσωτερικό του ΣΚΑΪ.

Η κεντρική παρουσιάστρια, Σία Κοσιώνη, δεν μετέδωσε το κεντρικό δελτίο ειδήσεων την Τρίτη (16/12) σε μια κίνηση που από κάποιους ερμηνεύτηκε σαν άτυπη «λευκή απεργία» ως αντίδραση στην επιμονή του σταθμού να συμπεριλάβει τη συνέντευξη Δημήτρη Κουφοντίνα στο ντοκιμαντέρ για την «17Ν» με τίτλο «17Ν: Άνοδος και πτώση».

Η Σία Κοσιώνη, anchorwoman του ΣΚΑΪ, είναι σύζυγος του Κώστα Μπακογιάννη, ο πατέρας του οποίου, Παύλος Μπακογιάννης, δολοφονήθηκε έξω από το γραφείο του στο κέντρο της Αθήνας από τον Δημήτρη Κουφοντίνα, το 1989.

Η δολοφονία Μπακογιάννη

Την 26η Σεπτεμβρίου 1989, λίγα λεπτά πριν τις 8 το πρωί, ο Παύλος Μπακογιάννης, βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας βρισκόταν στην είσοδο της πολυκατοικίας όπου στεγαζόταν το πολιτικό του γραφείο, στην οδό Ομήρου 35, στο κέντρο της Αθήνας.

Καθώς άνοιγε την πόρτα για να μπει μέσα, δέχτηκε επίθεση από μέλη της τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη», που τον περίμεναν στα σκαλιά που οδηγούσαν στο υπόγειο. Οι δράστες τον πυροβόλησαν πισώπλατα. Ο Μπακογιάννης τραυματίστηκε σοβαρά και μεταφέρθηκε άμεσα στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», όπου παρά τις προσπάθειες των γιατρών, υπέκυψε στα τραύματά του λίγες ώρες αργότερα.

Σύμφωνα με μαρτυρία της Ντόρας Μπακογιάννη στη δίκη της «17Ν», ο Παύλος Μπακογιάννης είχε περάσει το προηγούμενο βράδυ της δολοφονίας του στα γραφεία του Συνασπισμού (νυν ΣΥΡΙΖΑ) κι έτσι το επίμαχο πρωινό είπε στον φρουρό του να μην τον συνοδεύσει ως το γραφείο του στο Κολωνάκι.

Ο Παύλος Μπακογιάννης αποτελούσε μία απ' τις πιο γνωστές φωνές του αντι-δικτατορικού αγώνα και είχε προσπαθήσει για την εθνική συμφιλίωση και την επούλωση των πληγών του Εμφυλίου και του Διχασμού. Θεωρούνταν ένας άνθρωπος με σύνεση, χαμηλών τόνων, δημοκράτης και ενωτικός.

Η θέση Μαρινάκη για ΕΚΚΟΜΕΔ

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, ο οποίος συμπωματικά την Τετάρτη (17/12) έδωσε συνέντευξη στον ΣΚΑΪ, στην εκπομπή «Αταίριαστοι» και ρωτήθηκε για την απόφαση του κρατικά χρηματοδοτούμενο ΕΚΚΟΜΕΔ να αποσύρει την εγκεκριμένη επιδότηση στο ντοκιμαντέρ του Αλέξη Παπαχελά, απάντησε ότι ήταν οι αντιδράσεις των συγγενών των θυμάτων που υπαγόρευσαν την αλλαγή στάσης του φορέα.

«Δεν τίθεται θέμα λογοκρισίας. Πόσο μάλλον για έναν από τους πιο έγκριτους δημοσιογράφους. Μιλάμε για χρηματοδότηση όχι για λογοκρισία. Λογοκρισία
είναι όταν απαγορεύεις. Μιλάμε για το αν μπορεί το κράτος να χρηματοδοτήσει
μια έρευνα. Τι άλλαξε; Από τη στιγμή της πρώτης απόφασης μέχρι τη δεύτερη,
μεσολάβησε επιστολή θυμάτων της 17 Νοέμβρη που επισήμαναν ότι δεν δέχονται
να είναι στην ίδια εκπομπή με το δολοφόνο των παιδιών τους», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Παύλος Μαρινάκης.

Η επιστροφή Κοσιώνη και ο συγκινημένος Παπαχελάς

Ωστόσο, μετά τις αναταράξεις στο εσωτερικό του ΣΚΑΪ, το βράδυ της Τετάρτης, στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων, το οποίο παρουσίασε κανονικά η Σία Κοσιώνη, μετά την απουσία της το βράδυ της Τρίτης, και επί της ουσίας θέτοντας τέλος στην άτυπη «λευκή απεργία», ο Αλέξης Παπαχελάς, διευθυντής της εφημερίδας «Καθημερινή» και δημιουργός του επίμαχου ντοκιμαντέρ για την «17Ν», εξήγησε την άποψή του για την συμπερίληψη της συνέντευξης του με τον Δημήτρη Κουφοντίνα.

Εμφανώς φορτισμένος σε κάποια σημεία της συζήτησης με την Σία Κοσιώνη, ο Αλέξης Παπαχελάς σημείωσε ότι αντιλαμβάνεται πλήρως την ευαισθησία και τον πόνο των συγγενών των θυμάτων, τονίζοντας ότι έχει συναντήσει ανθρώπους με αξιοθαύμαστη δύναμη, όπως η μητέρα του Θάνου Αξαρλιάν.

Δεν έκρυψε, ωστόσο, την ενόχλησή του για την εξέλιξη της υπόθεσης, λέγοντας πως κάπου εδώ ένιωσε την ανάγκη να βάλει ένα προσωπικό όριο. Υπενθύμισε ότι πριν από πολλά χρόνια ήταν από τους πρώτους δημοσιογράφους που έφεραν στο φως τις μαρτυρίες των συγγενών των θυμάτων, πληρώνοντας τότε και το αντίστοιχο τίμημα, σπάζοντας μια μακρόχρονη σιωπή γύρω από τη δράση της οργάνωσης.

Όπως ανέφερε, εκείνη την περίοδο η δημόσια συζήτηση για τα θύματα αποτελούσε ταμπού, όμως θεώρησε καθήκον του να το αμφισβητήσει. Γι’ αυτό και, όπως είπε, του προκαλεί ιδιαίτερη πικρία το γεγονός ότι σήμερα ακούγονται κατηγορίες περί «ξεπλύματος» της τρομοκρατίας ή του Δημήτρη Κουφοντίνα. Υπενθύμισε μάλιστα ότι υπήρξε από τους πρώτους που βρέθηκαν στο κτίριο του ΣΚΑΪ τα ξημερώματα μετά την επίθεση, όταν δεν ήταν ακόμη σαφές αν υπήρχαν θύματα, τονίζοντας ότι η στάση του απέναντι στην τρομοκρατία είναι διαχρονικά ξεκάθαρη.

Στη συνέχεια στάθηκε στη φύση της δημοσιογραφικής δουλειάς, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για ένα επάγγελμα γεμάτο δύσκολα διλήμματα. Όπως εξήγησε, σε κάθε σοβαρό ιστορικό ντοκιμαντέρ διεθνώς, είτε προέρχεται από το BBC είτε από το CNN είτε από τον ΣΚΑΪ, η έρευνα προϋποθέτει να ακουστούν όλοι οι πρωταγωνιστές, ακόμη και οι πιο σκοτεινοί. «Εγκληματίες, δολοφόνοι, ναζί, δικτάτορες αποτελούν κομμάτι της ιστορικής καταγραφής και δεν μπορούν να αγνοηθούν».

Αναφορικά με τη χρηματοδότηση, ο Αλέξης Παπαχελάς τόνισε ότι από την πρώτη στιγμή είχε καταστεί σαφές πως το ντοκιμαντέρ θα περιλάμβανε συνεντεύξεις και με τρομοκράτες. Παράλληλα, υπογράμμισε ότι κατέβαλε επανειλημμένες προσπάθειες, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, ώστε να συμμετάσχουν συγγενείς θυμάτων, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Ξεκαθάρισε ότι όποιος αμφισβητεί την κατανόησή του για τον πόνο τους αγνοεί πλήρως την προσωπική του εμπειρία και τη διαχρονική του στάση, σημειώνοντας ότι το ζήτημα αυτό τον αφορά και τον αγγίζει σε προσωπικό επίπεδο.

Καταλήγοντας, επισήμανε ότι η κρατική χρηματοδότηση θα επέτρεπε τη δημιουργία ενός εξάωρου ντοκιμαντέρ που θα παρουσίαζε συνολικά και σε βάθος την ιστορία της «17 Νοέμβρη». Τόνισε ότι προσπάθησε συνειδητά να συμπεριλάβει όλες τις απόψεις, επαναλαμβάνοντας ότι κατανοεί απολύτως την ευαισθησία και τον πόνο των συγγενών. Παρά ταύτα, υποστήριξε ότι η αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας συχνά συνοδεύεται από δύσκολες αποφάσεις και ανοιχτά διλήμματα.

Όπως είπε, όλοι θα κριθούν για τη δουλειά τους, και ο ίδιος και ο ΣΚΑΪ, όμως δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό να προεξοφλείται το περιεχόμενο ενός έργου και να αναστέλλεται η χρηματοδότησή του, πριν αυτό ολοκληρωθεί, χαρακτηρίζοντας την απόφαση ανεξήγητη.

Η απόφαση για τη διακοπή χρηματοδότησης έχει προκαλέσει αντιδράσεις στα social media με τις γνώμες να διχάζονται για το αν είναι ορθότητα ή μη η πραγματοποίησης συνέντευξης με τον «Λουκά» της «17 Νοέμβρη», αρχιεκτελεστή και καταδικασμένο σε 11 φορές ισόβια και 25 χρόνια, για τις δολοφονίες του Νίκου Μομφεράτου, του Παναγιώτη Ρουσέτη, του Δημήτρη Αγγελόπουλου, του Αλέξανδρου Αθανασιάδη-Μποδοσάκη, του Ουίλιαμ Νορντίν, του Παύλου Μπακογιάννη, του Ρόναλντ Στιούαρτ, του Τσετίν Γιοργκού, του Θάνου Αξαρλιάν, του Μιχάλη Βρανόπουλου, του Ομέρ Σιπαχίογλου, του Κώστα Περατικού και του Στίβεν Σόντερς, με την εγκληματική δράση του να εκτείνεται από το 1985 έως το 2000.

Οι αντιδράσεις των συγγενών των θυμάτων

«Δεν μπορούσαμε να το πιστέψουμε» λένε σε ανακοίνωσή τους οι συγγενείς θυμάτων τρομοκρατίας, αναφερόμενοι στο ντοκιμαντέρ του Αλέξη Παπαχελά, το οποίο θα περιλάμβανε συνέντευξη του Δημήτρη Κουφοντίνα. Ένα ντοκιμαντέρ που θα είχε χρηματοδότηση από το ΕΚΚΟΜΕΔ (Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Οπτικοακουστικών Μέσων και Δημιουργίας) και τελικά, η χρηματοδότηση ανακλήθηκε λόγω αυτής της συνέντευξης.

«Ως συγγενείς θυμάτων τρομοκρατίας, Σύλλογος Αλληλεγγύης στα Θύματα Τρομοκρατίας Θάνος Αξαρλιάν και 'Ως Εδώ', πληροφορηθήκαμε πρόσφατα, ότι στη σειρά εκπομπών με τίτλο '17Ν: Άνοδος και πτώση', ο κύριος Αλέξης Παπαχελάς θα έπαιρνε και συνέντευξη από τον κατά συρροή δολοφόνο Δημήτρη Κουφοντίνα στην πρώτη του τηλεοπτική παρουσία μετά από δεκαετίες, αλλά και από άλλους τρομοκράτες. Δεν μπορούσαμε να το πιστέψουμε» αναφέρουν μεταξύ άλλων στην ανακοίνωσή τους.

Και συνεχίζουν:

«Απευθυνόμενοι γραπτώς στον κύριο Παπαχελά σε ανύποπτο χρόνο και μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, εκφράσαμε την έντονη αντίθεσή μας, όχι προφανώς στη δημιουργία του ντοκιμαντέρ του οποίου την δημοσιογραφική έρευνα δεν αμφισβητούμε, αλλά στο ενδεχόμενο να δοθεί βήμα στους τρομοκράτες της 17 Νοέμβρη, οι οποίοι επί δεκαετίες επέβαλαν τη φωνή τους στον δημόσιο λόγο με το αίμα των ανθρώπων μας. Των πατεράδων, των γιων, των συζύγων και των αδερφών μας. Ταυτόχρονα αποσύραμε εμφατικά οποιαδήποτε συμμετοχή μας σε αυτό μέσω συνεντεύξεων, παλιών και νέων αλλά και πλάνων δικών μας, αλλά και το συγγενών μας, αρνούμενοι να συμμετάσχουμε σε ένα άτυπο διάλογο εξίσωσης θυτών και θυμάτων.

Θυμίζουμε πως ο καταδικασμένος δολοφόνος Δημήτρης Κουφοντίνας, με κάθε ευκαιρία που του δίνεται, δηλώνει ότι είναι αμετανόητος για τις πράξεις του, κηρύσσοντας αφενός το μίσος του για τα θύματά του και τους «ιδεολογικούς» αντιπάλους του, και αφετέρου διαμορφώνοντας ένα δήθεν ιδεολογικό υπόβαθρο που δικαιολογεί τη συνέχιση της τρομοκρατικής δράσης από δυνητικούς μιμητές και οπαδούς του.

Και ως επιστέγασμα μάθαμε ότι το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ θα χρηματοδοτείτο από το ΕΚΚΟΜΕΔ, δηλαδή, οι δολοφόνοι θα μας ξανα-έλεγαν πώς και γιατί σκότωσαν τους δικούς μας ανθρώπους, αλλά αυτή τη φορά με χρήματα του κράτους, δηλαδή με χρήματα των πολιτών.

Μας φάνηκε αδιανόητο και στείλαμε επίσης επιστολή διαμαρτυρίας ως Σύλλογος Αλληλεγγύης στα Θύματα Τρομοκρατίας Θάνος Αξαρλιάν και 'Ως Εδώ' στο ΕΚΚΟΜΕΔ, προκειμένου να το ενημερώσουμε ότι η δική μας μαρτυρία θα απουσιάζει και να ζητήσουμε την άρση της χρηματοδότησης της παραγωγής.

Από την ανακοίνωση του ΣΚΑΪ πληροφορηθήκαμε ότι η απόφαση χρηματοδότησης ανακλήθηκε, κάτι που μας φαίνεται αυτονόητο. Θέλουμε επίσης να κάνουμε ξεκάθαρο πως η ανάκληση της κρατικής χρηματοδότησης μιας παραγωγής, μιας οποιαδήποτε παραγωγής, δεν αποτελεί λογοκρισία. Ποτέ δεν ζητήσαμε, ούτε επιδιώξαμε να λογοκριθεί οποιοσδήποτε δημοσιογράφος και οποιαδήποτε δημοσιογραφική έρευνα.

Αυτό που διεκδικήσαμε, είναι ο Δημήτρης Κουφοντίνας να μην πάρει με κρατικά χρήματα, αυτό που κάποτε «αγόραζε» με αίμα.

Όσον αφορά τον ισχυρισμό της πολυφωνίας, θεωρούμε ότι είναι τουλάχιστον προσβλητικός απέναντι στη μνήμη των ανθρώπων μας. Είναι προσβλητικός γιατί στην ουσία εξισώνει τη Δημοκρατία με την τρομοκρατία, τους θύτες με τα θύματα, τους δολοφόνους με τους δολοφονημένους».

Μάλιστα, λίγες ώρες αργότερα, ο Κώστας Μπακογιάννης έκανε repost την ανάρτηση:

Ερωτηματικό για την τοποθεσία

Το σίγουρο είναι πως το «σήριαλ» που προκλήθηκε από το ντοκιμαντέρ για την τρομοκρατική οργάνωση από τον ΣΚΑΪ θα συνεχιστεί, διότι μπορεί το κανάλι του Γιάννη Αλαφούζου να έχασε την κρατική επιχορήγηση από τον ΕΚΚΟΜΕΔ, είναι όμως ένα μεγάλο ερώτημα τι θα γίνει με τα γυρίσματα και σε ποια τοποθεσία θα συνεχιστούν, μεταξύ άλλων.

Ο χώρος που είχε επιλεγεί ήταν το παλαιό καπνεργοστάσιο στην οδό Λένορμαν, το κτήριο του οποίου ανήκει στη Βουλή των Ελλήνων, όπου και στεγαζόταν μέχρι την εμφάνιση του διαδικτύου στεγαζόταν το αρχείο των εφημερίδων αποτελώντας μια άτυπη Κιβωτό Μνήμης του ελληνικού Τύπου.

Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν η Βουλή θα αποσύρει την παραχώρηση του κτηρίου του πρώην καπνεργοστασίου για το ντοκιμαντέρ της «17Ν» ή το κανάλι του Γιάννη Αλαφούζου θα επιμείνει στη λήψη συνέντευξης από τον «Λουκά», «Δημήτρη Λαμπρόπουλο», όπως ήταν τα ψευδώνυμα του εκτελεστή της τρομοκρατικής οργάνωσης.

Διαβάστε επίσης