Eκλογές στην Τουρκία: Τα ανατολίτικα παζάρια του Σινάν Ογάν - Ποιος είναι ο ρυθμιστής του Β γύρου

Ο «τρίτος άνθρωπος» στις προεδρικές εκλογές της Τουρκίας, ο υπερεθνικιστής Σινάν Ογάν, δηλώνει ανοιχτός στον διάλογο, όμως ενδέχεται να καλέσει τους υποστηρικτές του να ψηφίσουν Ερντογάν στον δεύτερο γύρο, όπως ανέφερε στο Γαλλικό Πρακτορείο. Μπαίνοντας στην εκστρατεία την τελευταία στιγμή, ο 55χρονος Ογάν κέρδισε το 5,2% των ψήφων στις εκλογές ορόσημο της Κυριακής (14/5). Αυτό το μικρό κομμάτι των ψήφων λέγεται ότι στέρησε από τον Ερντογάν τη νίκη από τον πρώτο γύρο για πρώτη φορά στην 20ετή διακυβέρνησή του.

Ο Ογάν, που προέρχεται από το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP, σύμμαχος του Ερντογάν) κέρδισε σημαντικό για τα δεδομένα του ποσοστό, ενώ κανείς από τους άλλους δύο υποψηφίους, ούτε ο ισλαμοσυντηρητικός απερχόμενος πρόεδρος, ούτε ο κυριότερος αντίπαλός του, ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν το απαραίτητο 50% για να εκλεγούν από τον πρώτο γύρο. Οι δύο «μονομάχοι» θα οδηγηθούν έτσι σε δεύτερο γύρο, στις 28 Μαΐου.

Ο Ογάν λέειοτι είναι ανοιχτός σε διάλογο, αλλά μπορεί να χρειαστούν μερικές ημέρες για να αποφασίσει ποιον θα υποστηρίξει. «Η απόφαση θα ληφθεί μετά από συνομιλίες τόσο με τον κ. Ερντογάν όσο και με τον κ. Κιλιτσντάρογλου», είπε.

Εν όψει του δεύτερου γύρου στις 28 Μαΐου, ο Ογάν θέλει να εξασφαλίσει υπουργείο, ενώ ο Ερντογάν και ο Κιλιτσντάρογλου θέλουν την υποστήριξη των 2,8 εκατομμυρίων ψηφοφόρων που τον ψήφισαν την Κυριακή. Η ομάδα του Kιλιτσντάρογλου είπε τη Δευτέρα (15/5) ότι οι πρώτες συνομιλίες τους με τον Ογάν έδειξαν ότι υπήρχε περιθώριο συνεργασίας, ενώ αισιοδοξία δηλώνει και το στρατόπεδο Ερντογάν.

Ο Ερντογάν κέρδισε τον πρώτο γύρο με 49,5% (27,1 εκατομμύρια ψήφους) και ο βασικός του αντίπαλος Kιλιτσντάρογλου, ο οποίος θα τον αντιμετωπίσει σε δύο εβδομάδες, κέρδισε 44,9% (24,6 εκατομμύρια). Αυτή η μονομαχία έχει δώσει ισχυρό έρεισμα στον Ογάν και την «Προγονική Συμμαχία» του, καθώς και οι δύο μονομάχοι διαπίστωσαν τα οφέλη από την αξιοποίηση του εθνικιστικού κύματος της Τουρκίας στις εκλογές.

Ο Ερντογάν έχει ήδη μια συμμαχία με το εθνικιστικό κόμμα MHP ως κύριο εταίρο του συνασπισμού, ενώ η υποστήριξη για το κυβερνών του κόμμα ΑΚ μειώνεται. Ο 69χρονος «σουλτάνος» διεξήγαγε μια ξεκάθαρα εθνικιστική εκστρατεία, τονίζοντας τη στρατιωτική ικανότητα της χώρας, την αμυντική βιομηχανία και την πίεση για μεγαλύτερη ενεργειακή αυτάρκεια. Ομοίως, ο Kιλιτσντάρογλου έχει συνεργαστεί με το εθνικιστικό «Καλό Κόμμα», προσπαθώντας επίσης να εκμεταλλευτεί το πνεύμα της «συγκέντρωσης γύρω από τη σημαία».

Ο Ογάν παίζει καλά το «παιχνίδι». «Από την αρχή, φαινόταν ότι οι εκλογές θα καταλήξουν σε δεύτερο γύρο και οι Τούρκοι εθνικιστές και οι υποστηρικτές του Ατατούρκ θα είναι οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων στον δεύτερο γύρο», είπε στους δημοσιογράφους τη νύχτα των αποτελεσμάτων, αναφερόμενος στον ιδρυτή της σύγχρονης τουρκικής δημοκρατίας.

Με καταγωγή από την ανατολική πόλη Iγκντίρ, κοντά στα αρμενικά σύνορα, ο Oγάν υπήρξε θιασώτης του εθνικιστικού κινήματος. Είναι πρώην βουλευτής, ο οποίος εκδιώχθηκε από το MHP, τους εθνικιστές συμμάχους του Ερντογάν. Στρατηγικά, υποστηρίζει την επιστροφή των Σύρων προσφύγων και επιμένει ότι δεν πρέπει να δοθούν παραχωρήσεις στα κουρδικά κόμματα που συνδέει με τρομοκρατικές ομάδες.

Πριν από τις εκλογές, είχε δηλώσει ειλικρινά ότι θα κάνει μετεκλογικά «παζάρια» λέγοντας: «Θα μιλήσουμε για τα αιτήματά μας με τα κόμματα με τα οποία θα καθίσουμε στο τραπέζι. Προφανώς δεν πρόκειται να γίνουμε συνεργάτες δωρεάν. Θα έχουμε απαιτήσεις, όπως υπουργεία».

Επιλέγοντας πλευρά

Όσον αφορά τον αγώνα της 28ης Μαΐου, κρατά τα χαρτιά του κλειστά και λέει ότι θα κάνει διαβουλεύσεις με την «Προγονική Συμμαχία» και τους «συνοδοιπόρους» του. Τουρκικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι έλαβε τηλεφωνήματα τόσο από τον Kιλιτσντάρογλου όσο και από τον πρώην πρωθυπουργό Μπιναλί Γιλντιρίμ, έναν από τους στενούς συμμάχους του Ερντογάν στο κόμμα του AK.

Υπονοώντας μια πιθανή σύζευξη, ο Engin Özkoç, αναπληρωτής πρόεδρος της ομάδας του κόμματος CHP του Kιλιτσντάρογλου στο κοινοβούλιο, είπε ότι η τηλεφωνική συνομιλία Κιλιτσντάρογλου και Ογάν ήταν πολύ θετική. «Δεν νομίζω ότι έχουμε διαφορές στις απόψεις μας σε σχέση με τις προσδοκίες του λαού μας. Δεν πιστεύω ότι έχουμε διαφορές ούτε στην εθνική μας στάση», είπε στο HalkTV, ένα αντιπολιτευόμενο δίκτυο.

Μία από τις βασικές συζητήσεις θα αφορά το εξαιρετικά ευαίσθητο θέμα της κουρδικής μειονότητας της χώρας, επειδή οι σχέσεις μεταξύ του εθνικιστικού στρατοπέδου και των Κούρδων είναι εχθρικές. Ενώ ο Ερντογάν έχει μια συμμαχία με το κουρδικό ισλαμιστικό ριζοσπαστικό κόμμα HÜDA-PAR, δεν είναι κρίσιμο για τον αριθμό των ψηφοφόρων του.

Το πιο σκληρό ερώτημα θα είναι εάν ο Ογάν —και οι υποστηρικτές του— μπορούν πραγματικά να συνεργαστούν με τον Κιλιτσντάρογλου. Ο τελευταίος έχει λάβει πολύ ισχυρή υποστήριξη από το φιλοκουρδικό κόμμα HDP, το οποίο τον βοήθησε να κερδίσει τεράστιες πλειοψηφίες σε ανατολικές πόλεις όπως το Ντιγιαρμπακίρ και το Βαν, και δεν θέλει να θέσει σε κίνδυνο αυτή την κουρδική υποστήριξη στον δεύτερο γύρο με μια κατακερματισμένη εθνικιστική συμμαχία .

Στις δημόσιες δηλώσεις του, ο Ογάν είναι εξαιρετικά προσεκτικός στο ζήτημα των Κούρδων συμμάχων του Ερντογάν και του Κιλιτσντάρογλου. Ωστόσο, είπε ότι η θέση του ήταν πιο λεπτή από το να ζητήσει απλώς από έναν εταίρο να μην συνεργαστεί με κουρδικά κόμματα. «Θέσαμε αρχές», είπε εν μία νυκτί.

«Μία από αυτές τις αρχές ήταν να αποστασιοποιηθούμε από άλλα κόμματα που δεν αποστασιοποιούνται από τρομοκρατικές οργανώσεις. Από την αρχή, ήμουν ενάντια στην ιδέα ότι το HDP και το HÜDA-PAR είναι το κλειδί για την πολιτική. Αν είχαμε μόνο αυτή τη συνθήκη θα μπορούσαμε να είχαμε πει: «Αγαπητέ Kιλιτσντάρογλου, ας εγκαταλείψουμε το HDP!» Αλλά δεν είναι τόσο εύκολη εξίσωση». Στο εξής ο Σινάν Ογάν θα απολαύσει τις 11 ημέρες φήμης του.

Ποιος είναι ο Σινάν Ογάν

Πρώην ακαδημαϊκός με μεταπτυχιακό στο χρηματοοικονομικό δίκαιο, ο Oγάν απέκτησε διδακτορικό δίπλωμα στις διεθνείς σχέσεις και τις πολιτικές επιστήμες από το Κρατικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας προτού ασχοληθεί με την πολιτική.

Μέλος του ακροδεξιού Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), εξελέγη στο τουρκικό κοινοβούλιο στην περιοχή Ιγκντίρ της ανατολικής Τουρκίας το 2011. Η σχέση του ωστόσο με το MHP τερματίστηκε πριν από το συνταγματικό δημοψήφισμα του 2017, όταν ο μακροχρόνιος ηγέτης του MHP, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, υποστήριξε την προσπάθεια του Ερντογάν να εισαγάγει μια εκτελεστική προεδρία.

Ο Ογάν ήταν ανάμεσα σε μια χούφτα υψηλόβαθμων στελεχών του MHP που διαφώνησαν με τη συμμαχία του αρχηγού τους με τον Ερντογάν, καθώς ο Τούρκος ηγέτης έκανε εκστρατεία για την κατάργηση του κοινοβουλευτικού συστήματος. Η ομάδα των νεότερων προσωπικοτήτων του MHP που αντιτάχθηκαν στον Μπαχτσελί περιελάμβανε τη Μεράλ Ακσενέρ, μια ισχυρή γυναίκα πολιτικό σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο, η οποία δημιούργησε έκτοτε το «Καλό Κόμμα» (Iyi). Ένας άλλος πολιτικός που αυτομόλησε από το MHP ήταν ο Ουμίτ Οζντάγκ, ο οποίος προσχώρησε στο «Καλό Κόμμα« πριν αποχωρήσει για να σχηματίσει το ακροδεξιό, αντιμεταναστευτικό Κόμμα Νίκης (Zafer).

Προεκλογικά απηύθυνε κάλεσμα στους ψηφοφόρους στους οποίους ανήκουν οι «Τούρκοι εθνικιστές καθώς και νέοι που μας βρίσκουν πιο διανοούμενους και που έχουν βαρεθεί με τα παλιά πρόσωπα της πολιτικής». Οι αναλυτές λένε οτι ο Ογάν απέσπασε ψήφους κυρίως από τον Ερντογάν, του οποίου η βάση αποτελείται από εθνικιστές και θρησκευτικούς συντηρητικούς.

Ο Ογάν δέχθηκε πίεση να εγκαταλείψει την κούρσα αφού ένας τέταρτος υποψήφιος, ο εθνικιστής Mουχαρέμ Ιντζέ, τελείωσε την εκστρατεία του μόλις τέσσερις ημέρες πριν από τις εκλογές. Ερωτηθείς εάν ήταν έτοιμος να συμβιβαστεί με τον Ερντογάν μετά τη διαμάχη με τους συμμάχους του στον συνασπισμό, ο Ογάν είπε: «Δεν μπορεί να υπάρχει χώρος για δυσαρέσκεια, αν φιλοδοξείς να κυβερνήσεις το κράτος».