Γκότλαντ: Το σουηδικό νησί που γίνεται πλωτό φρούριο του ΝΑΤΟ - «Πρώτος στόχος» της Ρωσίας

Η Ευρώπη «οχυρώνεται» για αυτό που θεωρεί ως ρωσική απειλή, και δημιουργεί ένα μικρό νησί, ανοιχτά της Σουηδίας, σε πλωτό φρούριο αλλά και βασικό στρατιωτικό προκεχωρημένο φυλάκιο του ΝΑΤΟ.

Πρόκειται για το νησί Γκότλαντ, το οποίο σήμερα είναι ένα τουριστικό θέρετρο 1.000 τετραγωνικών μιλίων στη Βαλτική Θάλασσα.

Κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο Γκότλαντ στα τέλη του περασμένου μήνα, ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου της Σουηδίας Καρλ-Γιόχαν Έντστρόμ μίλησε στη Daily Mail για το όραμά του για το Γκότλαντ ως μελλοντικό κέντρο του ΝΑΤΟ και πρώτη γραμμή άμυνα

Προειδοποίησε επίσης ότι η διατλαντική συμμαχία «δεν μπορεί να αποσπάσει το βλέμμα της από τη Ρωσία για τα επόμενα 15 χρόνια» και είπε ότι το Γκότλαντ πρέπει να είναι έτοιμο να «αντέξει το χτύπημα» των δυνάμεων της Μόσχας και να συνεχίσει να πολεμά.

Βρίσκεται μόλις 120 μίλια από τις βαλτικές χώρες της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας - όλες μέλη του ΝΑΤΟ - και μόλις 230 μίλια από την έντονα στρατιωτικοποιημένη ρωσική επαρχία του Καλίνινγκραντ.

Με τη Σουηδία να αποτελεί πλέον μέλος της διατλαντικής συμμαχίας ασφάλειας, το Γκότλαντ προσφέρει στις συμμαχικές χώρες μια ιδανική βάση από την οποία μπορούν να παρακολουθούν και να αποτρέπουν τις ρωσικές αεροπορικές και ναυτικές απειλές πάνω από τη Βαλτική Θάλασσα και, σε περίπτωση πολέμου, να παρέχουν αεροπορική κάλυψη στις δυνάμεις του ΝΑΤΟ που εμπλέκονται στην Ευρώπη, ενώ ταυτόχρονα να πραγματοποιούνται επιθέσεις σε θέσεις που κατέχει η Ρωσία.

Ωστόσο, μετά την σχεδόν πλήρη αποστρατιωτικοποίηση του νησιού πριν από τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, ο στρατός της Σουηδίας βρίσκεται σε αγώνα με τον χρόνο για να ανασυγκροτήσει τις μαχητικές δυνάμεις του νησιού και να κατασκευάσει την υποδομή που απαιτείται για την υποστήριξη μιας μεγάλης σύγκρουσης.

«Το Γκότλαντ είναι ένα πολύ σημαντικό νησί και έδαφος για την άμυνα και την αποτροπή ολόκληρης της περιοχής ευθύνης του ΝΑΤΟ», δήλωσε ο υποστράτηγος Edström.

«Θεωρώ ότι ένας σημαντικός ρόλος είναι να αποτελέσει το κέντρο της εφοδιαστικής αλυσίδας του ΝΑΤΟ από τη Δύση προς την Ανατολή. Ο δεύτερος ρόλος είναι να αποτελέσει μια πλατφόρμα από την οποία θα μπορείς να προβάλλεις δύναμη για να ελέγχεις τις επικοινωνίες σε επίπεδο θάλασσας, αλλά και τον εναέριο χώρο πάνω από τη Βαλτική Θάλασσα, ώστε να δημιουργήσουμε τη δική μας ζώνη A2/AD (ανάκτηση πρόσβασης και άρνηση πρόσβασης).

Και ο τρίτος, το Γκότλαντ θα ήταν επίσης ένα ιδανικό μέρος για την ανάπτυξη των επιθετικών δυνατοτήτων που απαιτούνται για βαθιές επιθέσεις, για παράδειγμα, για την υπεράσπιση των συμμάχων του ΝΑΤΟ (από μια ρωσική επίθεση)».

Η στρατηγική αξία του Γκότλαντ ως κόμβου εφοδιαστικής αλυσίδας και ως βάσης εκτόξευσης για επιθέσεις κατά των ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων σε περίπτωση επίθεσης στην Ευρώπη δεν έχει διαφύγει της προσοχής και άλλων δυτικών αρχηγών άμυνας.

Ο Γερμανός στρατηγός Carsten Breuer δήλωσε ότι η τεράστια αύξηση της παραγωγής από τη στρατιωτική βιομηχανική βάση της Ρωσίας υποδηλώνει ότι η Μόσχα προετοιμάζει τα αποθέματα όπλων και πυρομαχικών της για μια μελλοντική σύγκρουση με το ΝΑΤΟ, προσθέτοντας ότι οι χώρες της Βαλτικής διατρέχουν ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο να δεχθούν επίθεση.

«Οι χώρες της Βαλτικής είναι πραγματικά εκτεθειμένες στους Ρώσους, σωστά; Και όταν βρίσκεσαι εκεί, το νιώθεις πραγματικά αυτό... στις συνομιλίες που έχουμε εκεί», δήλωσε στο BBC.

Ανέφερε επίσης ότι οι αξιωματούχοι της άμυνας της Εσθονίας είχαν χρησιμοποιήσει τον παραλληλισμό ότι βρίσκονται κοντά σε μια πυρκαγιά όπου «νιώθουν τη ζέστη, βλέπουν τις φλόγες και μυρίζουν τον καπνό», αλλά στη Δυτική Ευρώπη «πιθανώς βλέπεις λίγο καπνό στον ορίζοντα και τίποτα περισσότερο».

Την περασμένη εβδομάδα, ο David Petraeus, ένας πρώην στρατηγός των ΗΠΑ και επικεφαλής της CIA, δήλωσε ότι η Ρωσία θα μπορούσε να εξαπολύσει εισβολή στη βαλτική χώρα της Λιθουανίας για να δοκιμάσει την αποφασιστικότητα της Δύσης ή ως προάγγελο μιας ευρύτερης επίθεσης.

Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, το Γκότλαντ φιλοξένησε χιλιάδες στρατιώτες, καθώς η Στοκχόλμη έλαβε προφυλάξεις ενόψει μιας πιθανής σοβιετικής επίθεσης, παρά την πολιτική στρατιωτικής ουδετερότητας που ακολουθούσε η Σουηδία για δύο αιώνες.

Οι αναλυτές άμυνας χαρακτήρισαν το νησί ως το «αβύθιστο αεροπλανοφόρο» της Σουηδίας, λόγω της στρατηγικής του αξίας. Ωστόσο, στη μετασοβιετική εποχή, με την χαλάρωση των γεωπολιτικών εντάσεων και τη μείωση των αμυντικών προϋπολογισμών, η Στοκχόλμη άρχισε μια σταδιακή αποστράτευση.

Μέχρι το 2005, το νησί είχε σχεδόν αποστρατιωτικοποιηθεί πλήρως – οι φρουρές του αποσύρθηκαν, ο εξοπλισμός του πωλήθηκε και το προσωπικό του αποσύρθηκε, με εξαίρεση μια ελάχιστη παρουσία στρατευμάτων της Εθνοφρουράς.

Οι καταστάσεις όμως άλλαξαν και ένα νομοσχέδιο για την άμυνα του 2015 προέβλεπε την επανίδρυση ενός νέου μηχανοκίνητου τάγματος στο νησί, και μέχρι το 2018, το Σύνταγμα του Γκότλαντ είχε επανενεργοποιηθεί επίσημα.

Το 2020, το σύνταγμα ανέλαβε τη διοίκηση μιας μικρής μονάδας γνωστής ως 181ο Τεθωρακισμένο Τάγμα, και νέοι στρατιώτες άρχισαν να εκπαιδεύονται στο νησί για πρώτη φορά από τον Ψυχρό Πόλεμο.

Ωστόσο, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 επιτάχυνε τη διαδικασία επανεξοπλισμού και ώθησε τη Σουηδία να σπάσει την μακροχρόνια πολιτική ουδετερότητά της, υποβάλλοντας αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Τώρα, μια πλήρης ομάδα μάχης ταξιαρχίας βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης.

Μέχρι το 2027, η Σουηδία θέλει να έχει τη δυνατότητα να τοποθετήσει περίπου 4.500 στρατιώτες στο νησί, όχι μόνο για να επιβλέπει τις επιχειρήσεις αεροπορικής άμυνας και αναγνώρισης, αλλά και για να αποκρούσει εισβολείς σε περίπτωση επίθεσης.

Ο εκπρόσωπος των Ενόπλων Δυνάμεων της Σουηδίας, Τόμας Άνγκσχαμερ, δήλωσε στο MailOnline ότι αυτή η δύναμη θα περιλαμβάνει ένα μηχανοκίνητο τάγμα, ένα τάγμα πεζικού και ένα τάγμα Εθνοφρουράς, υποστηριζόμενα από εξειδικευμένες μονάδες, όπως επικοινωνιών, μηχανικού, αεράμυνας, πυροβολικού και ιατρικής υποστήριξης.

Προβλέπεται επίσης η δημιουργία ενός λόχου εξουδετέρωσης εκρηκτικών μηχανισμών (EOD) και ενός κέντρου υλικοτεχνικής υποστήριξης, ώστε το Γκότλαντ να μπορεί να αμυνθεί και να μπορεί να συντηρήσει ενισχύσεις σε περίπτωση σύγκρουσης, με πλήρη επιχειρησιακή ικανότητα έως το 2030.

Για να υποστηρίξει αυτή τη δύναμη, η Σουηδική Υπηρεσία Οχυρώσεων έχει ξεκινήσει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα υποδομών.

Πέρυσι ολοκληρώθηκαν νέοι στρατώνες και ιατρικές εγκαταστάσεις, καθώς και μια αίθουσα συσσιτίου, χώροι άσκησης και συντήρησης για την υποστήριξη των μόνιμων στρατευμάτων και την εκπαίδευση των νέων στρατευσίμων, ο αριθμός των οποίων αυξάνεται κάθε χρόνο.

Οι εγκαταστάσεις συντήρησης για άρματα μάχης και θωρακισμένα οχήματα είναι σχεδόν έτοιμες, ενώ έχει ξεκινήσει η κατασκευή ενός υπερσύγχρονου κέντρου logistics και γραφείων της υπηρεσίας, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί το επόμενο έτος.

Αυτές οι εξελίξεις θα επιτρέψουν στο Γκότλαντ να λειτουργεί όχι μόνο ως αυτόνομη φρουρά, αλλά και ως πλήρως ανεπτυγμένη βάση επιχειρήσεων, ικανή να φιλοξενήσει συμμαχικές δυνάμεις και να λειτουργήσει ως κεντρικός κόμβος για την άμυνα των Βαλτικών και της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ.

Ο υποστράτηγος Edström αναγνώρισε ότι απομένει ακόμη πολύ δουλειά πριν το Γκότλαντ μπορέσει να διαθέσει μια πλήρως λειτουργική μαχητική δύναμη και να φιλοξενήσει ταυτόχρονα συμμαχικές δυνάμεις, αλλά δήλωσε ότι το σύνταγμα του νησιού έχει «κάνει πραγματικά εξαιρετική δουλειά» στις προετοιμασίες μέχρι στιγμής.

Ρωσικά σχέδια για το Γκότλαντ

Η Μόσχα γνωρίζει πολύ καλά τη στρατηγική σημασία του Γκότλαντ. Εάν το Κρεμλίνο αποκτούσε επίσης τον έλεγχο του νησιού, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία θα έμεναν «στριμωγμένες» μεταξύ της ρωσικής ηπειρωτικής χώρας στα ανατολικά, του Καλίνινγκραντ στα δυτικά και μιας ακόμη στρατηγικής τοποθεσίας στα βόρεια.

Αυτό όχι μόνο θα απομόνωνε τις χώρες της Βαλτικής από τους υπόλοιπους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ, αλλά θα ενίσχυε δραματικά τις αεροπορικές και ναυτικές δυνατότητες της Ρωσίας στη Βαλτική Θάλασσα, απειλώντας τις σκανδιναβικές χώρες και τη Δυτική Ευρώπη.

Η προσάρτηση του Γκότλαντ από τη Ρωσία θα επέτρεπε επίσης στη Μόσχα να ενισχύσει και να παρέχει αεροπορική κάλυψη στις δυνάμεις της, σε περίπτωση που ο Πούτιν αποφασίσει να εξαπολύσει επίθεση στο Σουβάλκι Γκαπ.

Αυτή η αραιοκατοικημένη έκταση 40 μιλίων κατά μήκος των συνόρων της Πολωνίας και της Λιθουανίας θεωρείται από καιρό ως ένα από τα στρατηγικά αδύνατα σημεία του ΝΑΤΟ και το μόνο που εμποδίζει τη Μόσχα να συνδέσει το Καλίνινγκραντ με το δορυφορικό κράτος της Λευκορωσίας.

Πριν από την έναρξη του προγράμματος επανεξοπλισμού του Γκότλαντ, η Ρωσία διεξήγαγε μια ευρεία στρατιωτική άσκηση, κατά την οποία δύο πυρηνικά βομβαρδιστικά Tu-22M3, συνοδευόμενα από μαχητικά Su-27, πραγματοποίησαν εικονικές βομβιστικές επιθέσεις, φθάνοντας σε απόσταση μόλις 24 μιλίων από το νησί.

Το Ίδρυμα Στρατηγικής Κουλτούρας της Ρωσίας - μια πλατφόρμα για την άμυνα και τη γεωπολιτική ανάλυση - ισχυρίστηκε πέρυσι ότι το Γκότλαντ θα ήταν ο «πρώτος στόχος» των ρωσικών πυρηνικών όπλων σε περίπτωση πλήρους ευρωπαϊκού πολέμου.

«Εμπειρογνώμονες από το Ρωσικό Αναλυτικό Κέντρο Στρατηγικών Πυρηνικών Δυνάμεων υποδεικνύουν ότι στην αρχή μιας τέτοιας σύγκρουσης, οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις θα εξαπέλυαν πυρηνική επίθεση κατά της Σουηδίας, προκειμένου να αποτρέψουν επιθέσεις με πυραύλους κρουζ του ΝΑΤΟ κατά πλοίων του Βαλτικού και του Βόρειου Στόλου», αναφέρεται στη δημοσίευση.

«Θα ήταν καλύτερο για τη Σουηδία να παραμείνει ουδέτερη χώρα και για το νησί Γκότλαντ να παραμείνει τουριστικός προορισμός, παρά να γίνει ο νούμερο ένα στόχος των ρωσικών πυρηνικών πυραύλων», σημειώνεται.

Ο Ρώσος στρατιωτικός αναλυτής και απόστρατος πλοίαρχος του Ναυτικού Βασίλι Νταντίκιν δήλωσε επίσης στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Sputnik: «Το μέγεθος αυτού του νησιού καθιστά δυνατή την εγκατάσταση αεροδρομίων και ναυτικών βάσεων... (για να εξυπηρετήσει) το όνειρο τόσο του ΝΑΤΟ όσο και των Αμερικανών να μετατρέψουν τη Βαλτική Θάλασσα σε θάλασσα του ΝΑΤΟ. Κατανοούμε τι είδους απειλή είναι αυτή.

«Σε κάθε περίπτωση, θα πραγματοποιηθούν πιο εντατικές [ρωσικές] ασκήσεις στη Βαλτική. Πρέπει να καταλάβουμε ότι και η Φινλανδία είναι ήδη μέλος του ΝΑΤΟ. Επομένως, οι ενέργειές μας θα είναι επαρκείς – τόσο από το Καλίνινγκραντ, όπου εδρεύει ο Βαλτικός Στόλος, όσο και από την υπόλοιπη Ρωσία».

Ο υποστράτηγος Edström δήλωσε στους δημοσιογράφους στο Γκότλαντ: «Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι, αν και η Ρωσία εμπλέκεται σε ειδικές επιχειρήσεις που ήταν πόλεμος κατά της Ουκρανίας, θεωρεί τον εαυτό της έτοιμη για μακροπρόθεσμη σύγκρουση με τη Δύση.

«Ακόμη και αν ο πόλεμος στην Ουκρανία – ο οποίος ελπίζω ότι πολύ σύντομα θα οδηγήσει σε κατάπαυση του πυρός ή ακόμη και σε ειρηνευτική συμφωνία – τελειώσει, αυτό δεν σημαίνει ότι η Ρωσία θα αλλάξει γνώμη, θα παραμείνει σε σύγκρουση με τη Δύση. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να πάρουμε τα μάτια μας από τη Ρωσία, για τα επόμενα 10 ή 15 χρόνια», τόνισε.

Η συνολική αμυντική στρατηγική της Σουηδίας

Η ταχεία στρατιωτικοποίηση του Γκότλαντ είναι ενδεικτική μιας ευρύτερης προσπάθειας να προετοιμαστούν οι ένοπλες δυνάμεις και η κοινωνία των πολιτών της Σουηδίας για πόλεμο.

Ο πρωθυπουργός Ούλφ Κρίστερσον δήλωσε τον Ιανουάριο ότι η Σουηδία «δεν βρίσκεται σε πόλεμο... αλλά δεν υπάρχει ούτε ειρήνη» και προέτρεψε τους Σουηδούς να προετοιμαστούν για κάθε ενδεχόμενο.

Αυτή η προσπάθεια, γνωστή ως «Καθήκον Ολικής Άμυνας», περιγράφεται με αυστηρούς όρους από την κυβέρνηση.

«Από το έτος που γίνεσαι 16 ετών μέχρι το τέλος του έτους που γίνεσαι 70 ετών, είσαι μέρος της συνολικής άμυνας της Σουηδίας και υποχρεούσαι να υπηρετήσεις σε περίπτωση πολέμου ή απειλής πολέμου», αναφέρει μια δήλωση στο portal πληροφοριών κρίσεων της σουηδικής κυβέρνησης.