Ο Τραμπ στη Βρετανία: Βασιλικές τιμές, πολιτικές ισορροπίες και σκληρά διλήμματα για τον Στάρμερ

Το απόγευμα της Πέμπτης, ο Ντόναλντ Τραμπ και η Πρώτη Κυρία των Ηνωμένων Πολιτειών, Μελάνια, αναχώρησαν από το αεροδρόμιο Στάνστεντ του Λονδίνου με το Air Force One, ολοκληρώνοντας την πολυσυζητημένη επίσημη επίσκεψή τους στη Μεγάλη Βρετανία.

Μια επίσκεψη που για τρεις ημέρες απασχόλησε το πολιτικό και δημοσιογραφικό σκηνικό, με εικόνες που συνδύασαν το μεγαλείο της βρετανικής μοναρχίας με το σκληρό παζάρι της διεθνούς διπλωματίας. Ενώ η βρετανική κοινή γνώμη και τα τοπικά μέσα ενημέρωσης παρακολουθούσαν βήμα προς βήμα το πρόγραμμα του Αμερικανού προέδρου, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού η κάλυψη ήταν αισθητά περιορισμένη, γεγονός που υπογραμμίζει την ετεροβαρή φύση της σχέσης Λονδίνου - Ουάσινγκτον. Κάποια μάλιστα αντιμετώπισαν την επίσκεψη συνολικά ως μια ευκαιρία για τον Πρόεδρο να «ξεσκάσει» από το εκρηκτικό κλίμα που επικρατεί στην πολιτική σκηνή των Ηνωμένων Πολιτειών. Και αυτό σίγουρα συνέβη.

Από το παλάτι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων

Η βρετανική κυβέρνηση οργάνωσε μια υποδοχή που θύμιζε στέψη νέου μονάρχη. Ο Ντόναλντ Τραμπ κατέφθασε στο Γουίνδσορ με την άμαξα της βασίλισσας Βικτώριας, πλαισιωμένος από έφιππους στρατιώτες και στρατιωτικά αγήματα. Οι εικόνες από το επίσημο δείπνο με λευκή γραβάτα στο παλάτι, όπου ο Αμερικανός πρόεδρος σήκωσε το ποτήρι του προς τιμήν του βασιλιά Καρόλου, κυριάρχησαν στα διεθνή πρωτοσέλιδα.

«Αυτή είναι πραγματικά μια από τις μεγαλύτερες τιμές της ζωής μου», δήλωσε συγκινημένος στην πρόποση του ο Τραμπ, φράση που ερμηνεύθηκε ως μια σπάνια στιγμή ειλικρίνειας από έναν ηγέτη που συχνά επιλέγει πιο αιχμηρό λόγο.

Πίσω όμως από τις λαμπερές εικόνες, οι πραγματικοί στόχοι της επίσκεψης - τουλάχιστον για τους Βρετανούς - ήταν πιο πεζοί και άμεσα συνδεδεμένοι με οικονομικά συμφέροντα.

Τα διακυβεύματα για το Λονδίνο

Η Βρετανία, αποδυναμωμένη διεθνώς μετά το Brexit έχει ως μόνο στήριγμα την στενή της σχέση με τις ΗΠΑ. Και με μια οικονομία που πασχίζει να βρει ρυθμούς ανάπτυξης, έχει ανάγκη μια προνομιακή υπερατλαντική σχέση. Ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ γνώριζε πως έπρεπε να πετύχει απτά αποτελέσματα:

• καλύτερους εμπορικούς όρους σε μια περίοδο δασμών και εμπορικών πολέμων,
• πρόσβαση σε επενδύσεις από αμερικανικά κεφάλαια,
• συνεργασίες σε τομείς αιχμής, από την τεχνητή νοημοσύνη μέχρι την παραγωγή μικροτσίπ, όπου οι ΗΠΑ παραμένουν παγκόσμιος ηγέτης.
• Στο τραπέζι μπήκαν και οι αναγκαίες εγγυήσεις για την ασφάλεια της Βρετανίας απέναντι στη Ρωσία, με δεδομένη τη στρατιωτική και οικονομική στήριξη που το Λονδίνο έχει προσφέρει στο Κίεβο από το 2022.

Από πλευράς του ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν σαφής. Ο τομέας της τεχνολογίας είναι αυτός στον οποίο επιχειρεί να κυριαρχήσει έναντι των ανερχόμενων ανταγωνιστών του στην Κίνα. Και δεν θέλει οι «εταίροι«» του να βάζουν εμπόδια στους τεχνολογικούς γίγαντες που έχουν ως έδρα τις ΗΠΑ. Κάτι με το οποίο θα πρέπει αργά ή γρήγορα να έλθει αντιμέτωπη και η Ευρώπη.

Στάρμερ ανάμεσα σε κέρδη και κινδύνους

Η πολιτική συγκυρία για τον Στάρμερ ήταν δύσκολη. Μόλις έναν χρόνο μετά τις εκλογές, η κυβέρνησή του κλονίζεται από σκάνδαλα και η δημοτικότητά του βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο. Μέσα σε αυτό το κλίμα, η παρουσία του Τραμπ ήταν ταυτόχρονα πρόκληση και ευκαιρία.

Το Λονδίνο ήθελε μια σημαντική συμφωνία: Χαμηλότερους δασμούς μόλις 10% για τις βρετανικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ – τη στιγμή που η υπόλοιπη Ευρώπη εξακολουθεί να πληρώνει πολλαπλάσια. Αυτό παρουσιάστηκε από την κυβέρνηση ως επιτυχία που θα στηρίξει την αγγλική βιομηχανία και θα δώσει ανάσα στην οικονομία. Σύμφωνα με τον Στάρμερ αυτή εκπροσωπεί έναν όγκο εμπορίου 250 δισ. λιρών ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, με την μερίδα του λεόντος - 150 δισ. να αφορούν τις εξαγωγές της Βρετανίας στις ΗΠΑ.

Παράλληλα, ο Στάρμερ προσπάθησε να διατηρήσει ενεργό τον ρόλο του Τραμπ στο ουκρανικό ζήτημα. Όμως το κόστος της εμπλοκής παραμένει βαρύ για τη Βρετανία, τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά, καθώς η κοινωνία δείχνει ολοένα και πιο κουρασμένη από έναν πόλεμο χωρίς ορατό τέλος. Μια εμπλοκή που θα βαραίνει ολοένα και περισσότερα οικονομικά την χώρα του Σταρμερ.

Η στενή προσωπική σχέση που επιδιώκει να καλλιεργήσει ο Στάρμερ με τον Τραμπ όμως ενέχει πολιτικούς κινδύνους για τον ίδιο. Ο Νάιτζελ Φάρατζ, που εμφανίζεται να απειλεί τον παραδοσιακό δικομματισμό στη Βρετανία, χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης στο ρεπουμπλικανικό στρατόπεδο. Αυτό αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ο Τραμπ να στηρίξει ανοιχτά έναν πολιτικό αντίπαλο του Στάρμερ σε βάρος του ίδιου.

Οι πρώτες ρωγμές αυτής της ισορροπίας έγιναν εμφανείς κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου, όπου η αμηχανία ανάμεσα στους δύο ηγέτες δεν πέρασε απαρατήρητη, σε ερωτήσεις σχετικά με το Παλαιστινιακό, το μεταναστευτικό και την Ελευθερία του λόγου. Ζητήματα τα οποία οι ΗΠΑ έχουν μετά την άνοδο Τραμπ να εισάγουν πλέον στο πεδίο των διεθνών σχέσεων. Και στα οποία ο Στάρμερ βρίσκεται στην ακριβώς αντίθετη πλευρά από τον Τραμπ.

Ο διακριτικός ρόλος του βασιλιά Καρόλου

Σε αυτή τη δύσκολη εξίσωση, ο βασιλιάς Κάρολος ήταν ο ο «άσος στο μανίκι» της Βρετανίας. Παρότι έχει εκφράσει στο παρελθόν αντίθετες απόψεις από τον Τραμπ, ιδιαίτερα για την κλιματική αλλαγή, κινήθηκε με πολιτική δεξιοτεχνία. Από την ημέρα που ανέβηκε στον θρόνο έχει αποδείξει ότι διαθέτει γλωσσικές και διπλωματικές ικανότητες, επιχειρώντας να διατηρήσει γέφυρες με την Ευρώπη στη μετά-Brexit εποχή. Ταυτόχρονα η παρουσία του στις επίσημες τελετές και η στάση του απέναντι στον Τραμπ έδωσαν στη βρετανική πλευρά έναν τόνο σταθερότητας και αξιοπιστίας, σε μια στιγμή που η πολιτική της ηγεσία εμφανίζεται εύθραυστη.

Μια σχέση με μέλλον αβέβαιο

Η επίσκεψη Τραμπ έδειξε με τον πιο σαφή τρόπο την αλλαγή ισορροπιών ανάμεσα στις δύο χώρες. Η Βρετανία, παλιά αυτοκρατορία, υποδέχθηκε με βασιλικές τιμές τον πρόεδρο μιας υπερδύναμης από την οποία εξαρτάται πλέον σε κρίσιμους τομείς. Το εάν τα οφέλη που η τελευταία εισέπραξε αντισταθμίζουν είναι κάτι που θα φανεί το επόμενο διάστημα. Πάντως το να είσαι στην πλευρά που «συμπαθεί» ο Τραμπ σίγουρα προσδίδει ένα καθεστώς ασφάλειας σε δύσκολες εποχές. Και από ό,τι φαίνεται ολοένα και περισσότεροι πολιτικοί ηγέτες το συνειδητοποιούν το τελευταίο διάστημα.

Για τον Στάρμερ, η συνεργασία με τον Τραμπ μπορεί να φέρει άμεσα οφέλη, αλλά και πολιτικές απειλές. Για τον ίδιο τον Τραμπ, η Βρετανία παραμένει ένας χρήσιμος εταίρος, αλλά όχι η προτεραιότητα που κάποτε υπήρξε για την Ουάσινγκτον.

Διαβάστε επίσης