Στο κυνήγι του «παγωμένου χρυσού» της Αρκτικής: Η νέα παγκόσμια κούρσα για τις κρισιμες πρώτες ύλες

Φουντώνει η κόντρα για την αξιοποίηση των ανεκμετάλλευτων πόρων της Αρκτικής, με τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και τον Καναδά μεταξύ άλλων να στρέφουν το βλέμμα τους στην περιοχή για να αξιοποιήσουν τις πρώτες ύλες της και να επωφεληθούν από νέες εμπορικές οδούς.

Σε μια προσπάθεια να μειώσουν την κυριαρχία της Κίνας στα κρίσιμα ορυκτά, χώρες σε όλο τον κόσμο στρέφονται ολοένα και περισσότερο προς την αραιοκατοικημένη περιοχή που περιβάλλει τον Βόρειο Πόλο και λιώνει λόγω της κλιματικής αλλαγής, με τους πάγους να βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ , για παράδειγμα, έχει επανειλημμένα υπογραμμίσει τη σημασία της Γροιλανδίας, μιας τεράστιας αρκτικής περιοχής, αποκαλώντας την ιδιοκτησία του νησιού από τις ΗΠΑ «απόλυτη αναγκαιότητα» για λόγους οικονομικής και εθνικής ασφάλειας. Ο Καναδάς προσπάθησε πρόσφατα να αυξήσει τις επενδύσεις στην Αρκτική στο πλαίσιο μιας προσπάθειας που αποσκοπεί στην απελευθέρωση του δυναμικού των πόρων του, ιδίως εν μέσω τεταμένων διπλωματικών σχέσεων με τις ΗΠΑ.

Η Ρωσία, η οποία έχει μια εκτεταμένη ακτογραμμή της Αρκτικής, έχει από καιρό αναγνωρίσει την περιοχή ως στρατηγική προτεραιότητα. Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν επαίνεσε την Τρίτη την κατασκευή ενός νέου πυρηνοκίνητου παγοθραυστικού πλοίου για την πλοήγηση στα ύδατα της Αρκτικής, λέγοντας ότι «είναι σημαντικό να ενισχύεται συνεχώς η θέση της Ρωσίας» στην περιοχή.

«Η Αρκτική θεωρείται πηγή πολλών διαφορετικών πρώτων υλών, όχι μόνο πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά και πολλών στρατηγικών υλικών και σπάνιων γαιών», δήλωσε στο CNBC ο Μαρκ Λαντέιν, αναπληρωτής καθηγητής στο Αρκτικό Πανεπιστήμιο της Νορβηγίας στο Τρόμσο. «Η Γροιλανδία, αυτή τη στιγμή, είναι ένα αποθετήριο πολλών βασικών μετάλλων, πολύτιμων μετάλλων, πολύτιμων λίθων, σπάνιων γαιών, ουρανίου... όλα αυτά υπάρχουν εκεί. Το πρόβλημα είναι ότι μέχρι πρόσφατα, θεωρούνταν εντελώς ασύμφορη η εξόρυξή τους», δήλωσε

«Ωστόσο, με την κλιματική αλλαγή και την ικανότητα να πλοηγούμαστε στον Αρκτικό Ωκεανό πολύ πιο συχνά, ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, η Γροιλανδία αρχίζει να εξετάζεται πολύ πιο προσεκτικά ως πιθανή εναλλακτική πηγή για πολλά από αυτά τα στρατηγικά υλικά σε σχέση με την Κίνα».

Γιατί όλοι θέλουν ένα κομμάτι της Γροιλανδίας

Η Γροιλανδία έχει μεταμορφωθεί από την κλιματική κρίση. Μια σημαντική ανάλυση ιστορικών δορυφορικών εικόνων, που δημοσιεύθηκε πέρυσι από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Λιντς στο Ηνωμένο Βασίλειο, έδειξε ότι τμήματα του παγοκαλύμματος και των παγετώνων της αυτόνομης δανικής επικράτειας έχουν αντικατασταθεί από υγροτόπους, περιοχές με θάμνους και άγονους βράχους.

Για τις εταιρείες εξόρυξης, η μεγάλη απώλεια πάγου έχει κάνει ακούσια ορισμένα από τα στρατηγικά ορυκτά του νησιού πιο προσβάσιμα. Ο Tόνι Σαζ, διευθύνων σύμβουλος της Critical Metals, η οποία αναπτύσσει ένα από τα μεγαλύτερα περιουσιακά στοιχεία σπάνιων γαιών στον κόσμο στη νότια Γροιλανδία, δήλωσε ότι έχει σημειωθεί αξιοσημείωτη αύξηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος για τη Γροιλανδία τους τελευταίους μήνες, ιδίως αφότου ο Tραμπ επέστρεψε στην εξουσία και έθιξε το ενδεχόμενο να καταλάβει τον έλεγχο της περιοχής. «Θυμάμαι κατά την πρώτη του θητεία, γύρω στο 2018 και το 2019, είχε μιλήσει εκτενώς για τη στρατηγική αξία των σπάνιων γαιών στη Γροιλανδία, ήδη από τότε», δήλωσε

Αντίληψη έναντι πραγματικότητας

Παράλληλα με την Critical Metals, η εταιρεία εξόρυξης και εξερεύνησης Amaroq εργάζεται επίσης για την αξιοποίηση ορισμένων από τους πόρους της Γροιλανδίας. Ο CEO της Amaroq, Eλντούρ Όλαφσον, δήλωσε ότι η πρόσφατη ανακάλυψη από την εταιρεία σπάνιων γαιών υψηλής ποιότητας στη νότια Γροιλανδία «σημαίνει πολλά για εμάς».

Το έργο, του οποίου η ανάπτυξη θα διαρκέσει αρκετά χρόνια, σηματοδότησε την πρώτη απόπειρα της εταιρείας να ενταχθει στον χώρο των σπάνιων γαιών, καθώς επεκτείνει τα ενδιαφέροντά της πέρα ​​από τον χρυσό και άλλα στρατηγικά ορυκτά. Μόλις μία εβδομάδα μετά την αποκάλυψη ανακάλυψης σπάνιων γαιών, η εταιρεία επιβεβαίωσε στις 11 Νοεμβρίου εμπορικά επίπεδα γερμανίου και γαλλίου στον κόμβο της στη δυτική Γροιλανδία, μια εξέλιξη που ο Όλαφσον είπε οτι θα μπορούσε να αποδειχθεί ακόμη πιο στρατηγικά σημαντική.

«Το κομμάτι γερμανίου και γαλλίου είναι, κατά τη γνώμη μου, πολύ πιο σημαντικό νέο από ό,τι καταλαβαίνει ο κόσμος», είπε στο CNBC. Το γερμάνιο και το γάλλιο είναι απαραίτητα συστατικά για ένα ευρύ φάσμα αγαθών, από ηλεκτρικά οχήματα έως ημιαγωγούς και στρατιωτικές εφαρμογές.

Η Κίνα, η οποία είναι ο κύριος παγκόσμιος παραγωγός αυτών των μετάλλων, επέβαλε αρχικά ελέγχους στις εξαγωγές γερμανίου και γαλλίου το 2023, προτού επιβάλει απόλυτη απαγόρευση στις ΗΠΑ στο τέλος του περασμένου έτους, σε απάντηση στους περιορισμούς που επέβαλε η Ουάσινγκτον στον τομέα των τσιπ της. Το Πεκίνο έκτοτε έχει αναστείλει την απαγόρευση εξαγωγών γαλλίου και γερμανίου προς τις ΗΠΑ, αν και τα μέταλλα εξακολουθούν να υπόκεινται σε περιοριστικά μέτρα.

«Αυτό είναι ένα ορυκτό που χρειάζονται τώρα οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι σπάνιες γαίες υποβάλλονται σε επεξεργασία από την Lynas και την MP Materials. Αυτό είναι κάτι στο οποίο μπορείτε να έχετε πρόσβαση, δεν θα έλεγα ευκολότερα, αλλά μπορείτε να έχετε πρόσβαση... Αν δεν έχετε γερμάνιο και γάλλιο, τότε αυτό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα», σημείωσε. «Έχουμε τώρα μια βραχυπρόθεσμη λύση όσον αφορά στην εξόρυξη ψευδαργύρου, μολύβδου, αργύρου, γερμανίου και γαλλίου, ενώ παράλληλα αναπτύσσουμε και την εξαγωγή σπάνιων γαιών».

Ο Όλαφσον δήλωσε ότι είναι σημαντικό για την εταιρεία να δημιουργήσει ταμειακές ροές μέσω του χαρτοφυλακίου χρυσού και άλλων στρατηγικών μετάλλων, ενώ παράλληλα επιδιώκει να αξιοποιήσει το δυναμικό της σε σπάνιες γαίες, σημειώνοντας ότι η αγορά σπάνιων γαιών είναι ακόμη σχετικά μικρή.

Ερωτηθείς αν η κούρσα για τους πόρους της Αρκτικής θα μπορούσε να συγκριθεί με έναν πυρετό χρυσού, ο Λαντέν είπε: «Εδώ είναι που η αντίληψη και η πραγματικότητα τείνουν να συγκρούνται. Έχει γίνει πολλή συζήτηση σχετικά με την έντονη προσπάθεια ανάπτυξης ορυκτών πόρων στη Γροιλανδία, για παράδειγμα, αλλά μπορώ να πω ότι, έχοντας βρεθεί εκεί αρκετές φορές, αν πρόκειται να στήσεις ένα ορυχείο, τότε πρέπει να φέρεις κυριολεκτικά τα πάντα».

Ακόμα και σε ιδανικές συνθήκες, ο Λαντέν είπε ότι οι υλικοτεχνικές προκλήσεις, όπως το σκληρό κλίμα και το απομακρυσμένο τοπίο της Γροιλανδίας, σημαίνουν ότι θα μπορούσαν να χρειαστούν 15 έως 20 χρόνια πριν οι εταιρείες αρχίσουν να αποκομίζουν σοβαρά κέρδη.

Αρκτική Σουηδία

Δεν είναι μόνο η Γροιλανδία που αποτελεί «ιερό δισκοπότηρο». Η μάχη για τα ορυκτά της Αρκτικής περιλαμβάνει και μερικές από τις βορειότερες περιοχές της Σουηδίας. Η κρατική εταιρεία εξόρυξης LKAB αγωνίζεται αυτή τη στιγμή για την ανάπτυξη ενός από τα μεγαλύτερα γνωστά κοιτάσματα σπάνιων γαιών στην Ευρώπη. Η ανακάλυψη του λεγόμενου κοιτάσματος Per Geijer, η οποία ανακοινώθηκε το 2023, βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το τεράστιο ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος της εταιρείας στην αρκτική πόλη Κιρούνα.

Ο Νίκλας Γιόχανσον, ανώτερος αντιπρόεδρος δημοσίων και εξωτερικών σχέσεων στην LKAB, δήλωσε ότι η εταιρεία βρίσκεται επί του παρόντος σε συζητήσεις με τους Ευρωπαίους νομοθέτες για να διασφαλίσει ότι θα είναι οικονομικά βιώσιμη η ανάπτυξη των πόρων της. «Έχουμε ήδη φτάσει το υλικό στο έδαφος. Όλα αυτά έχουν πληρωθεί από το σιδηρομετάλλευμα. Ωστόσο, δεν είναι δεδομένο ότι πρόκειται για επιχειρηματική υπόθεση. Φαίνεται ότι είναι για εμάς αυτή τη στιγμή, αλλά δεν είναι κάτι που θα λέγατε, ”ω, είναι αυτονόητο, απλώς τρέξτε να το κάνετε”», λέει/

«Επίσης αν τα πράγματα φαίνονται έτσι για εμάς, που έχουμε το μεγαλύτερο μέρος της υποδομής και όλα τα απαραίτητα, πώς πιστεύετε ότι θα είναι για άλλους στην Ευρώπη;»

Διαβάστε επίσης