Η προσέγγιση της Αθήνας στον Χαφτάρ
Η πραγματικότητα και οι κόκκινες γραμμές
Την ερχόμενη Τρίτη, αν δεν υπάρξει εμπλοκή, ο υπουργός Εξωτερικών θα μεταβεί στην Τρίπολη, ενώ ακόμη δεν έχει καταλαγιάσει ο θόρυβος στους διαδρόμους των Βρυξελλών από το διπλωματικό φιάσκο, με την αποχώρηση της ευρωπαϊκής αντιπροσωπείας από τη Βεγγάζη, έπειτα από εντολή του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ.
Η ελληνική πλευρά, έχοντας λάβει διαβεβαιώσεις από τον γιο του ισχυρού άνδρα της Βεγγάζης ότι η κίνηση αυτή δεν στρεφόταν εναντίον της χώρας μας θα επιχειρήσει εκ νέου να αποκαταστήσει έναν καλό δίαυλο επικοινωνίας με τον Χαφτάρ, αφού είναι σε όλους ξεκάθαρο ότι εκείνος ελέγχει τις μεταναστευτικές ροές προς την Κρήτη. Διότι η γεωγραφική εγγύτητα με τη Βόρεια Αφρική μας επιβάλλει να έχουμε μια ενεργητική πολιτική που θα αποδέχεται τη νέα πραγματικότητα. Και στο σημείο που έχουμε φτάσει δεν έχουμε και πολλές επιλογές.
Η πρώτη επιλογή είναι να αναπτύξουμε ως επιχείρημα ότι η χώρα μας είναι τακτικός συνομιλητής με τον Κάιρο και άρα θα μπορεί να μεσολαβήσει στις συνεννοήσεις για τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών στα χερσαία σύνορα από την Αίγυπτο προς τη Λιβύη. Το δεύτερο επιχείρημα θα είναι ότι μπορεί να μεσολαβήσει προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για να δοθεί χρηματοδότηση και προς τη Βεγγάζη, αφού ο Χαφτάρ αντιδρά ότι μόνο η κυβέρνηση της Τρίπολης είναι ο εκλεκτός συνομιλητής της διεθνούς κοινότητας και μόνο εκείνη λαμβάνει ευρωπαϊκά κονδύλια.
Σοβαρό εμπόδιο είναι ασφαλώς η επιρροή που ασκείται στον Χαφτάρ από τον Ταγίπ Ερντογάν ο οποίος όμως δεν έχει καλές σχέσεις με πολλές από τις χώρες του αραβικού κόσμου, με τις οποίες ο Λίβυος αξιωματούχος θα τις ήθελε κοντά του για να ενισχύσει το προφίλ του τόσο διεθνώς όσο και στο εσωτερικό του. Εδώ όμως, υπάρχουν κίνδυνοι και παγίδες. Η Αθήνα σε καμμία περίπτωση δεν θα ήθελε να «πλειοδοτήσει» με την Τουρκία για να έχει την εύνοια του Χαφταρ. Επιπλέον, το τουρκολιβυκό μνημόνιο παραμένει ενεργό όσο και αν η επίσημη θέση της κυβέρνησης είναι ότι είναι «παράνομο».
Η σημαντική αύξηση του ελληνικού αποτυπώματος, επιχειρηματικά και διπλωματικά κρίνεται ως μια λύση επιβεβλημένη. Η μεγάλη μεταναστευτική πίεση που ασκείται στην Κρήτη δοκιμάζει τα όρια των αντοχών της τοπικής κοινωνίας και ταυτόχρονα μπορεί να γίνει καταλύτης σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο. Η Τουρκία για παράδειγμα εδώ και δύο χρόνια φιλοτεχνεί συστηματικά τη διείσδυσή της και εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία στο πλαίσιο της αντιμετώπισης των επιπτώσεων του τυφώνα «Daniel».
Τότε έσπευσαν να στήσουν στην Ντέρνα ένα πρόχειρο νοσοκομείο εκστρατείας, ενώ συνολικά στην περιοχή δραστηριοποιήθηκαν σχεδόν 400 άτομα, είτε επρόκειτο για ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό είτε για εργολάβους. Τον πρώτο χρόνο, κιόλας, τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες ανέλαβαν αρκετά σημαντικά συμβόλαια τόσο στην Ντέρνα όσο και στην ίδια τη Βεγγάζη. Τον Νοέμβριο του 2024, οι Τούρκοι κατόρθωσαν να ανοίξουν και προξενείο στη Βεγγάζη, προνόμιο που μέχρι πρότινος είχαν ελάχιστες χώρες.
Επίσης, είναι σε εξέλιξη ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης και εκπαίδευσης στρατιωτικών από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Η πλευρά Χαφτάρ έστειλε πάντως και πρόσφατα τα μηνύματά της ότι επιθυμεί συνεργασία με ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες για έργα υποδομής αλλά και σε στρατιωτική βοήθεια. Η Ελλάδα λοιπόν, κινείται στην κόψη του ξυραφιού. Πρέπει να κινηθεί χωρίς να παραβιάσει τις κόκκινες γραμμές της.
