Η Ευρώπη επιστρέφει στη Λιβύη: Ο στρατηγικός ρόλος της Ελλάδας και η αναδίπλωση των Χαφτάρ

Η εκδίωξη της ευρωπαϊκής αποστολής από το αεροδρόμιο της Βεγγάζης δεν ήταν μια απλή επίδειξη τοπικής ισχύος. Ανέδειξε τη στρατηγική αυτοπεριχαράκωση της ανατολικής Λιβύης, την επιλεκτική νομιμοποίηση των διεθνών αποστολών και την πρόθεση του στρατοπέδου Χαφτάρ να διαμορφώσει εκ νέου τους όρους της δυτικής παρουσίας. Σε αυτή τη νέα εξίσωση, η Ελλάδα διατήρησε τον ρόλο της θεσμικής σταθεράς, αποφεύγοντας την κλιμάκωση και παραμένοντας αξιόπιστος συνομιλητής.

Οι κινήσεις των υιών Χαφτάρ, με την άμεση επαφή με τον Έλληνα πρόξενο και την απόδοση τιμής στην ελληνική κοινότητα, επιβεβαιώνουν την ύπαρξη οργανωμένου μηχανισμού αποκλιμάκωσης. Παράλληλα, η ΕΕ δεν αποδέχεται τον αποκλεισμό ως τετελεσμένο και προετοιμάζει νέα αποστολή στη Λιβύη, διατηρώντας ανοικτό το γεωπολιτικό αποτύπωμα στην περιοχή.

Η υπόθεση της Βεγγάζης δείχνει ότι η Λιβύη παραμένει πεδίο διαρκούς διεκδίκησης, αλλά και ότι η ελληνική διπλωματία έχει κατοχυρώσει έναν ρόλο που αντέχει στις δοκιμασίες.

Η απόφαση της κυβέρνησης της Βεγγάζης να χαρακτηρίσει ανεπιθύμητους τους Ευρωπαίους διπλωμάτες και μέλη της ελληνικής αποστολής λειτουργεί ως πολιτική δήλωση. Πέρα από τις επικλήσεις περί διαδικαστικών παραβάσεων, η ουσία αφορά τον έλεγχο της διεθνούς παρουσίας και την επιβολή τοπικών όρων στις επισκέψεις εξωτερικών φορέων. Πρόκειται για κίνηση με διττό στόχο: την αποστολή μηνύματος αυτονομίας και την επιβεβαίωση της ισχύος του στρατοπέδου Χαφτάρ στο εσωτερικό της χώρας.

Η ελληνική στρατηγική

Η ελληνική πλευρά απέφυγε την παγίδα της σπασμωδικής αντίδρασης. Παρουσίασε το περιστατικό ως οργανωτική δυστοκία και κράτησε τους διαύλους ανοιχτούς. Αυτή η στάση λειτούργησε ως βάση για άμεσες κινήσεις αποκατάστασης των σχέσεων από τη λιβυκή πλευρά. Ο ρόλος της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο, σε συνδυασμό με την ανθρωπιστική παρουσία στη Λιβύη, παραμένει σταθερός και αναγνωρίσιμος.

Οι Χαφτάρ ενεργοποιούνται ως «αγωγοί» εξομάλυνσης

Ο Μπελκάσεμ Χαφτάρ υποδέχθηκε στο σπίτι του τον Έλληνα Γενικό Πρόξενο και άνοιξε ξανά τη συζήτηση για οικονομική και τεχνική συνεργασία. Η παρουσία του σε θεσμικό ρόλο στον Οργανισμό Ανασυγκρότησης και η πρόθεσή του να συνεργαστεί με ελληνικά πανεπιστήμια και επιχειρήσεις δείχνουν σαφή πολιτική κατεύθυνση. Από την άλλη, ο Αλ Σαντίκ Χαφτάρ επανενεργοποιεί τη συμβολική πολιτική, τιμώντας τον πρόεδρο της ελληνικής κοινότητας της Βεγγάζης και τη μνήμη των θυμάτων του 2023.

Οι δύο παρεμβάσεις δεν περιορίστηκαν σε τυπικά σχήματα. Εξέφρασαν τη βούληση για διατήρηση της ελληνικής παρουσίας και αναγνώρισαν τον διακριτό ρόλο της Αθήνας στην Ανατολική Λιβύη.

Η ευρωπαϊκή επιμονή και η διατήρηση της επιρροής

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σε συνάντησή του στη Ρώμη με την ηγεσία της ΕΕ και τους ομολόγους του από Ιταλία και Μάλτα, επανέφερε στο τραπέζι την ανάγκη για άμεση ευρωπαϊκή επιστροφή στη Λιβύη. Στη συζήτηση επιβεβαιώθηκε ότι η «Ομάδα Ευρώπη» προχωρά σε νέο σχεδιασμό αποστολής, με ανανεωμένη σύνθεση και συντονισμό των αρμόδιων υπουργών.

Η πρωτοβουλία αυτή λειτουργεί ως πολιτικό σήμα πως η ΕΕ δεν πρόκειται να αποσυρθεί από την Ανατολική Λιβύη ούτε να αποδεχθεί τη μονομερή διαχείριση της γεωπολιτικής πραγματικότητας από το στρατόπεδο Χαφτάρ.