Ρεπορτάζ Newsbomb.gr: Μαθητές και ειδικοί για το bullying - Τι κρύβεται πίσω από την παιδική βία

Αναστασία - Βασιλική Γκολέμη

07/04/2023 16:16

Το άγριο περιστατικό βίας σε βάρος ενός 15χρονου μαθητή από συμμαθητές του στο Αρσάκειο σχολείο έχει φέρει ξανά στο προσκήνιο το φαινόμενο ενδοσχολικής βίας που αντί να αποδυναμώνεται, εντείνεται.

Το περιστατικό ήρθε να προστεθεί στις αρκετές περιπτώσεις εκφοβισμού και βίαιης συμπεριφοράς που βλέπουν το φως της δημοσιότητας σε αρκετά σημεία της χώρας, καθώς το bullying μεταξύ ανηλίκων εντός αλλά και εκτός σχολείων αποτελεί μάστιγα της εποχής.

Το φαινόμενο παίρνει, πλέον, ανησυχητικές διαστάσεις αν αναλογιστεί κανείς ότι ένα στα τρία παιδιά έχουν πέσει θύμα bullying στο σχολείο. Στις μέρες μας ο σχολικός εκφοβισμός είναι σύνηθες πρόβλημα που έχουν να αντιμετωπίσουν τα παιδιά και οι έφηβοι. Τα θύματα προέρχονται και από τα δύο φύλα. Ο πιο δημοφιλής τρόπος εκφοβισμού είναι η χειροδικία, τα λεκτικά πειράγματα ενώ ακολουθούν οι χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου, η διάδοση φημών και συκοφαντιών και τα πειράγματα/ ενοχλήσεις μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή και κινητού τηλεφώνου.

Στην ουσία πρόκειται για συστηματική κατάχρηση εξουσίας και άσκηση βίας από παιδιά/εφήβους προς συνομηλίκους τους ή μικρότερα παιδιά που είναι συναισθηματικά ή σωματικά πιο ευάλωτοι.

Σχολικός εκφοβισμός: Τι λένε οι μαθητές στην κάμερα του Newsbomb.gr

To Newsbomb.gr βρέθηκε σε σχολεία της Ανατολικής Αττικής και μίλησε με μαθητές σχετικά με τα περιστατικά εκφοβισμού που καταγράφονται σε αυτά. Τα παιδιά ανέφεραν πως έχουν σημειωθεί αρκετά περιστατικά, ορισμένα από αυτά μάλιστα είναι και σε γνώση των καθηγητών.

«Έχω δεχτεί bullying στο δημοτικό επειδή ήμουν πιο λεπτός και πιο κοντός στην τάξη. Συνήθως μου έπαιρναν τα λεφτά και με πείραζαν μέχρι που κάποια στιγμή πήρα το θάρρος και μίλησα στον διευθυντή του σχολείου. Κάποια παιδιά τιμωρήθηκαν λίγο πιο σκληρά απ’ ό,τι έπρεπε και άρχισαν πλέον να με βλέπουν με διαφορετικό “μάτι”, ότι δεν φοβόμουν. Οι καθηγητές μάλλον δεν είναι αρκετά ενημερωμένοι για να μιλήσουν για αυτά τα θέματα, χρειαζόμαστε ένα Update στα σχολεία για το συγκεκριμένο θέμα», ανέφερε ένας 17χρονος στην κάμερα του Newsbomb.gr.

«Έχω βρεθεί πολλές φορές μπροστά σε περιστατικό bullying, έχω βοηθήσει αυτά τα παιδιά. Τους κάνουν bullying είτε επειδή φοράνε γυαλιά, είτε επειδή είναι μουσουλμάνοι ή επειδή είναι πιο αδύναμοι. Όπου μπορώ να βοηθήσω το κάνω. Λίγοι ήταν οι καθηγητές που μας μιλούσαν για το φαινόμενο, ήταν εκείνοι που ήθελαν να βοηθήσουν τα παιδιά για να έχουν καλύτερο μέλλον. Δεν έδιναν σημασία, μας έλεγαν “δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για ό,τι γίνεται έξω από το σχολείο, τα όριά μας είναι μέχρι την πόρτα του σχολείου”. Εμείς παίρναμε την κατάσταση στα χέρια μας, μιλούσαμε στα παιδιά που έκαναν bullying και αν δεν το καταλάβαιναν απευθυνόμασταν στους καθηγητές και τον διευθυντή», ανέφερε ένας άλλος μαθητής.

«Παλαιότερα, δεν είχα βρεθεί σε κάποιο περιστατικό bullying, τώρα τα φαινόμενα αυτά έχουν αυξηθεί. Σαν οδηγία έχουμε να συζητάμε με αυτό το άτομο και στη συνέχεια να αναθέσουμε το άτομο σε μία ψυχολογική υποστήριξη, έχουμε στο σχολείο ψυχολόγο γι' αυτά τα θέματα», δήλωσε ένας 18χρονος μαθητής.

«Αυτή τη χρονική περίοδο δεν έχει σημειωθεί κάποιο περιστατικό, παλαιότερα όμως ναι. Εγώ δεν έχω βρεθεί σε κάποιο περιστατικό μπροστά. Δεν έχουμε κάποια οδηγία από τους καθηγητές για το πώς να αντιμετωπίσουμε αυτά τα περιστατικά», τόνισε ένας άλλος μαθητής.

Bullying: Τι λένε οι ειδικοί στο Newsbomb.gr - Όσα χρειάζεται να γνωρίζουν οι γονείς

Tο Newsbomb.gr συνεχίζοντας την έρευνα για το σχολικό εκφοβισμό μίλησε με την ψυχολόγο και παιδοψυχολόγο Αλεξάνδρα Καππάτου για το φαινόμενο καθώς η χώρα μας έχει ανησυχητικά νούμερα ως προς το σχολικό εκφοβισμό.

Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα φαινόμενο που απασχολεί αρκετά τους γονείς, η κ. Καππάτου μιλώντας στο Newsbomb.gr ανέφερε: «Οι γονείς πρέπει να μιλήσουν με το παιδί τους, να το ρωτήσουν πώς αισθάνεται και να το διαβεβαιώσουν ότι σε καμία περίπτωση δεν ευθύνεται το ίδιο για ότι συμβαίνει, να του τονίσουν ότι είναι δίπλα του για οτιδήποτε χρειαστεί και πως δεν πρέπει να έχει δισταγμό για να μιλήσει. Αυτό προϋποθέτει όμως γονείς οι οποίοι δεν θα επικρίνουν το παιδί, ούτε θα το μαλώσουν για αυτό που του έχει συμβεί. Να επισημάνουμε ότι το παιδί αισθάνεται μεγάλη ντροπή και ενοχή γιαυτό που του συμβαίνει, η αυτοεκτίμηση του έχει τρωθεί, νιώθει ότι έχει διαπομπευθεί και ρεζιλευτεί στο σχολείο του».

«Πέρα από τις πρώτες ενέργειες οι γονείς σε επόμενο χρόνο θα πρέπει να διερευνήσουν αν το παιδί τους γίνεται εύκολα στόχος και για ποιους λόγους συμβαίνει αυτό. Αυτό που ενδιαφέρει είναι η ενίσχυση της σχέσης του εφήβου με τους συμμαθητές του και η τόνωση της αυτοεκτίμησης του. Στην περίπτωση που το παιδί παρουσιάζει αλλαγή στη συμπεριφορά του ή στις καθημερινές του συνήθειες είναι καλό να ζητήσουν βοήθεια από ειδικό. Αυτό αφορά παιδιά που έχουν δεχθεί συστηματικά εκφοβισμό. Είναι πολύ βασικό να αποδεχθεί το παιδί τη μοναδικότητα κάθε ατόμου. Να μάθει να αναγνωρίζει ποια είναι τα δυνατά του σημεία και να αντιμετωπίζει κακόβουλα σχόλια. Φυσικά, το γεγονός αυτό πρέπει να καταγγελθεί στο σχολείο για να σταματήσει άμεσα το μαρτύριο του παιδιού και να υπάρξει η διαχείριση του προβλήματος αυτού», πρόσθεσε η ψυχολόγος και παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου.

Στην περίπτωση που το παιδί είναι στη θέση του θύτη τότε η κ. Καππάτου συνιστά στους γονείς να αναρωτηθούν τους λόγους που το παιδί εξωτερικεύει σε αυτή τη συμπεριφορά.

«Οι γονείς του εφήβου που ασκεί εκφοβισμό, πρέπει να αναρωτηθούν ποιοι είναι οι λόγοι που το παιδί τους οδηγείται σε αυτή τη συμπεριφορά. Πολλές φορές υπάρχουν δυσκολίες στο οικογενειακό περιβάλλον (αυστηροί, απαιτητικοί γονείς με μεγάλες προσδοκίες, προβλήματα στην επικοινωνία, οικονομικά προβλήματα κ.α.) η επιθετικότητα σε αυτές τις περιπτώσεις αποτελεί έναν τρόπο έκφρασης της ανάγκης του παιδιού να διαχειριστεί την μοναξιά του και τα ελλείματα της σχέσης με τους γονείς του. Είναι σημαντικό να αντιμετωπίζεται με κατάλληλο τρόπο και βοήθεια ειδικού με στόχο την τροποποίηση της συμπεριφοράς του», είπε η κ. Καππάτου.

Και πρόσθεσε: «Αν οι γονείς και το σχολείο απομονώσουν το παιδί εκφοβιστή θεωρώντας το προβληματικό, και καθιστώντας το αποδιοπομπαίο τράγο, αυτό είναι πιθανό να λειτουργήσει ακόμα χειρότερα να γίνει πιο επιθετικό και πιθανόν στο μέλλον να μην εκφράζει τη βιαιότητα του μόνο μέσα στο προαύλιο του σχολείου».

Τι κρύβεται πίσω από την επιθετικότητα των παιδιών

Παράλληλα η ψυχολόγος και παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου αναφέρθηκε στην επιθετική συμπεριφορά των παιδιών, που αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς και δεν γεννιέται από τη μια μέρα στην άλλη. Ποιοι είναι αυτοί οι παράγοντες, που φροντίζουν να καλλιεργήσουν αυτού του είδους τη συμπεριφορά;

«Σύμφωνα με έρευνες παιδιά που έχουν εμπλακεί από νωρίς και λειτουργούν ως εκφοβιστές στο μέλλον πιθανά να έχουν εμπλοκή με τον νόμο. Οφείλουν οι γονείς να συζητήσουν ανοιχτά με το παιδί τους για τα συναισθήματα του και πώς διαχειρίζεται τον θυμό του. Είναι σημαντικό να του καταστήσουν με σαφήνεια ότι δεν γίνεται αποδεκτός ο τρόπος έκφρασης, λειτουργίας και πρακτικών που περιλαμβάνουν βία. Να λάβουν υπόψη τους ότι το παιδί μιμείται το παράδειγμά τους και να βελτιώσουν την επικοινωνία μαζί του. Αν μάλιστα υπάρχουν προβλήματα στη γονεική σχέση να φροντίσουν να τα διαχειριστούν ενδεχομένως με βοήθεια από ειδικό», είπε η κυρία Καππάτου στο Νewsbomb.gr.

«Σε αρκετές περιπτώσεις, πίσω από παιδιά που παρουσιάζουν επιθετικότητα, υπάρχουν προβλήματα στη συμπεριφοράς τους που προϋπήρχαν και ενδεχομένως δεν αξιολογήθηκαν από το περιβάλλον ενώ συχνά τα παιδιά αυτά παρουσιάζουν κατάθλιψη η οποία είναι καλυμμένη και εκδηλώνεται με αυτό τον τρόπο», τόνισε.

Ένα στα τρία παιδιά έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού

Σύμφωνα με την έρευνα που διενήργησε το προηγούμενο διάστημα το Χαμόγελο Του Παιδιού, το 32,4% σε σύνολο Γεωγραφικών Περιφερειών και Σχολικών Βαθμίδων σε όλη την Ελλάδα, δέχεται εκφοβισμό.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας:

• 1 στα 3 παιδιά (32,4%), σε σύνολο Γεωγραφικών Περιφερειών και Σχολικών Βαθμίδων σε όλη την Ελλάδα, δέχεται εκφοβισμό.
• 1 στα 2 παιδιά (48,8%) στην Περιφέρεια της Πελοποννήσου, δέχεται σχολικό εκφοβισμό.
• Όμοια, περίπου 1 στα 2 παιδιά (42,1%) δέχεται σχολικό εκφοβισμό στην Περιφέρεια της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
• 1 στα 6 παιδιά σε όλη τη χώρα, σε σύνολο Γεωγραφικών Περιφερειών και Σχολικών Βαθμίδων, δηλώνουν ότι αισθάνονται πώς το σχολείο τους δεν τους μαθαίνει να μην εκφοβίζουν τους συμμαθητές τους.
• 100% των παιδιών που θα προτιμούσε να απευθυνθεί για βοήθεια σε τηλεφωνική γραμμή, σημειώνει την Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή SOS 1056 του Οργανισμού.
• Αυξημένο το φαινόμενο σε κορίτσια, φτωχά παιδιά και μονογονεϊκές οικογένειες.

Παράλληλα, τα παιδιά που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, είναι κυρίως:

• παιδιά μεταναστών από άλλες χώρες,
  κορίτσια,
• παιδιά που βιώνουν υλική στέρηση και
• παιδιά που διαβιούν σε μονογονεϊκό νοικοκυριό με μητέρα

Το Χαμόγελο του Παιδιού σημείωσε αύξηση 174% στις παρεμβάσεις πρόληψης για την Ενδοσχολική Βία και τον Εκφοβισμό σε 22.340 μαθητές και μαθήτριες, 3.467 εκπαιδευτικούς και 1.848 γονείς. Η έρευνα για το φαινόμενο του εκφοβισμού στα σχολεία διενεργήθηκε σε δείγμα 2.293 παιδιών.

Η έρευνα για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού (bullying), διεξήχθη στο πλαίσιο Πανελλαδικής Σχολικής Εκστρατείας Ευαισθητοποίησης με τίτλο «Μίλα Τώρα». Όπως αναφέρει το «Χαμόγελο του Παιδιού», ερωτήθηκαν συνολικά 2.293 παιδιά από όλες τις σχολικές βαθμίδες για το σχολικό έτους που διανύουμε, δηλαδή το 2022-202.

Το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας κατά του bullying

Το υπουργείο Παιδείας έρχεται να πλαισιώσει το Πρόγραμμα «Ζούμε Αρμονικά ΜΑΖΙ, Σπάμε τη Σιωπή!». Όπως σημειώνεται από το υπουργείο, ειδικότερος σκοπός του εν λόγω προγράμματος είναι «η πρόληψη, εκπαιδευτική προσέγγιση, αντιμετώπιση και προστασία παιδιών και εφήβων από κάθε μορφή βίας και σχολικού εκφοβισμού και η δημιουργία ασφαλών, ενταξιακών σχολικών και εκπαιδευτικών περιβαλλόντων ικανών να προάγουν την αρμονική ψυχοκοινωνική ανάπτυξη και πρόοδο όλων των μαθητών/τριών και εκπαιδευμένων».

Συγκριμένα, στο πλαίσιο του προγράμματος προβλέπονται:

1. Νέες δομές για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας.

• Σε κεντρικό επίπεδο, επιτροπή εμπειρογνωμόνων που έχει την ευθύνη για την εποπτεία και την επιμέλεια του προγράμματος, καθώς και τη συναγωγή σχετικών συμπερασμάτων.
• Σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης, τετραμελείς Ομάδες Δράσης, αποτελούμενες από τον Διευθυντή Εκπαίδευσης, έναν Σύμβουλο Εκπαίδευσης, ψυχολόγο και κοινωνικό λειτουργό.
• Σε επίπεδο σχολικής μονάδας, ο διευθυντής μαζί με έναν εκπαιδευτικό που ορίζεται από εκείνον (στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση) ή τον σύμβουλο Σχολικής Ζωής (στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση) θα είναι υπεύθυνοι αντιμετώπισης της Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού.

2. Συστηματικές επιμορφώσεις εκπαιδευτικών.

• Το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) θα αναπτύξει στοχευμένο επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Άμεσος στόχος είναι η επιμόρφωση των Ομάδων Δράσης των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης και των Υπεύθυνων Αντιμετώπισης της Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού των σχολικών μονάδων μέσα στο πρώτο έτος λειτουργίας του προγράμματος.
• Ήδη διενεργούνται επιμορφώσεις για θέματα διαχείρισης σχολικής βίας, όπως για παράδειγμα το Σεπτέμβριο του 2022, σε 202 στελέχη εκπαίδευσης.

3. Πλατφόρμα για αναφορές περιστατικών ενδοσχολικής βίας.

• Το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων (ΙΤΥΕ) ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ την αναπτύσσει σε συνεργασία με την κεντρική επιτροπή εμπειρογνωμόνων. Σε αυτήν, οι μαθητές θα μπορούν να αναφέρουν περιστατικά ανώνυμα ή επώνυμα και οι γονείς μόνο επώνυμα. Θα δοθεί έτσι η δυνατότητα σε περισσότερα θύματα σχολικού εκφοβισμού να μιλήσουν και να υποστηριχθούν.
• Αποδέκτες των αναφορών θα είναι οι υπεύθυνοι αντιμετώπισης της Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού της οικείας σχολικής μονάδας που θα μπορούν να επιληφθούν αμέσως των περιστατικών αυτών, ενώ θα ενημερώνονται και οι Ομάδες Δράσεις των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης.
• Οι Ομάδες Δράσεις θα συντάσσουν ετήσιες εκθέσεις με τις παρατηρήσεις και τα συμπεράσματά τους για τα περιστατικά ενδοσχολικής βίας που έλαβαν χώρα μαζί με τις προτάσεις τους, και θα τις υποβάλλουν στον περιφερειακό διευθυντή Εκπαίδευσης ο οποίος θα ενημερώνει τακτικά το ΥΠΑΙΘ, εξασφαλίζοντας τη χάραξη μελλοντικής πολιτικής ενάντια στην ενδοσχολική βία βάσει δεδομένων.
• Η πλατφόρμα θα περιέχει επίσης καλές πρακτικές, ενημερωτικό και επιμορφωτικό υλικό προς ενημέρωση της εκπαιδευτικής κοινότητας, λειτουργώντας έτσι ως ο κεντρικός ψηφιακός κόμβος του ΥΠΑΙΘ για την ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό.

Νίκη Κεραμέως: Με τέσσερις άξονες θα καταπολεμηθεί το bullying στα σχολεία

Μετά την γνωστοποίηση του άγριου bullying σε 15χρονο σε ιδιωτικό σχολείο στα βόρεια προάστια από συμμαθητές του, η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, μίλησε στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ, για τους τρόπους καταπολέμησης του φαινομένου.

Η Νίκη Κεραμέως ανέφερε ότι όσο περισσότερη βία υπάρχει στην κοινωνία, τόσο περισσότερη υπάρχει και στα σχολεία. Μάλιστα, η υπουργός Παιδείας πρόσθεσε ότι έχουν θεσμοθετηθεί τέσσερις άξονες, ο πρώτος είναι η ενίσχυση των σχολείων με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς, αναφέροντας ότι από 1.600 το 2019 πλέον υπάρχουν 3.200.

Μεταξύ άλλων η υπουργός Παιδείας τόνισε ότι έχει θεσμοθετηθεί ο σύμβουλος σχολικής ζωής, πως γίνονται οριζόντιες επιμορφώσεις στους εκπαιδευτικούς ενώ έχουν ενσωματωθεί στο πρόγραμμα των μαθημάτων θεματικές όπως η σεξουαλική αγωγή και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα. Παράλληλα, η υπουργός Παιδείας αναφέρθηκε στο νέο νομοσχέδιο που περιλαμβάνει την ηλεκτρονική πλατφόρμα για ανώνυμες καταγγελίες για σχολικό εκφοβισμό.

Σχετικές ειδήσεις

Αρσάκειο: Στο μικροσκόπιο των Αρχών και παλαιότερες υποθέσεις bullying

Αρσάκειο: «Οι νταήδες γύρισαν στο σχολείο με ειρωνεία» - Σοβαρά αδικήματα βλέπει ο δικηγόρος

Αρσάκειο: Το άγνωστο περιστατικό bullying στο 15χρονο – Τι καταγγέλλει στο Newsbomb.gr η μητέρα του

Δείτε όλο το Weekend Edition εδώ