Οι επιστήμονες προειδοποιούν: Προστατέψτε την Αρκτική από την «επικίνδυνη» κλιματική μηχανική

Τα σχέδια για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής μέσω της παρέμβασης στο περιβάλλον της Αρκτικής και της Ανταρκτικής είναι επικίνδυνα.

Έχουν μικρές πιθανότητες επιτυχίας και ενδέχεται να αποσπάσουν την προσοχή από την ανάγκη να εγκαταλείψουμε τα ορυκτά καύσιμα, προειδοποιούν δεκάδες πολικοί επιστήμονες.

Όπως αναφέρει το BBC, αυτές οι τεχνικές «γεωμηχανικής» των πόλων στοχεύουν στην ψύξη του πλανήτη με μη συμβατικούς τρόπους, όπως η τεχνητή πάχυνση του θαλάσσιου πάγου ή η απελευθέρωση μικροσκοπικών, ανακλαστικών σωματιδίων στην ατμόσφαιρα.

Έχουν τραβήξει την προσοχή ως πιθανά μελλοντικά εργαλεία για την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, παράλληλα με τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Ωστόσο, περισσότεροι από 40 ερευνητές υποστηρίζουν ότι θα μπορούσαν να προκαλέσουν «σοβαρές περιβαλλοντικές ζημίες» και προέτρεψαν τις χώρες να επικεντρωθούν απλώς στην επίτευξη του στόχου του μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Η γεωμηχανική – η σκόπιμη παρέμβαση στο κλιματικό σύστημα της Γης για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της υπερθέρμανσης του πλανήτη – είναι ένας από τους πιο αμφιλεγόμενους τομείς της κλιματικής έρευνας.

Ορισμένοι τύποι είναι ευρέως αποδεκτοί – για παράδειγμα, η απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα που προκαλεί την υπερθέρμανση του πλανήτη από την ατμόσφαιρα μέσω της φύτευσης δέντρων ή της χρήσης μηχανημάτων αναγνωρίζεται ως μέρος των προσπαθειών για το «καθαρό μηδέν».

Το «καθαρό μηδέν» σημαίνει εξισορρόπηση της ποσότητας των αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη και παράγονται από ανθρώπινες δραστηριότητες με την ποσότητα που απομακρύνεται ενεργά από την ατμόσφαιρα.

Ωστόσο, ορισμένες πιο ριζοσπαστικές ιδέες γεωμηχανικής, όπως η αντανάκλαση του ηλιακού φωτός, «αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα της κλιματικής αλλαγής και όχι τις αιτίες της», δήλωσε ο κύριος συγγραφέας Martin Siegert, καθηγητής γεωεπιστημών στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ.

Για τους υποστηρικτές, αξίζει να διερευνηθούν τεχνικές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον έλεγχο της ραγδαίας αύξησης των θερμοκρασιών, η οποία ήδη έχει σοβαρές επιπτώσεις για τους ανθρώπους και τα οικοσυστήματα σε όλο τον κόσμο.

Για τους αντιπάλους, όμως, οι κίνδυνοι είναι απλά πολύ μεγάλοι – ιδίως για τις ευαίσθητες πολικές περιοχές, για τις οποίες πολλά παραμένουν άγνωστα.

Οι επιστήμονες που βρίσκονται πίσω από τη νέα αξιολόγηση, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Frontiers in Science», εξέτασαν τα στοιχεία για πέντε από τις πιο συζητημένες ιδέες γεωμηχανικής στους πόλους.

Όλες αποτυγχάνουν να πληρούν τα βασικά κριτήρια για τη σκοπιμότητα και τους πιθανούς περιβαλλοντικούς κινδύνους, λένε.

Μία από αυτές τις προτάσεις είναι η απελευθέρωση μικροσκοπικών, ανακλαστικών σωματιδίων που ονομάζονται αερολύματα ψηλά στην ατμόσφαιρα για να κρυώσουν τον πλανήτη.

Αυτό συχνά προσελκύει την προσοχή των συνωμοσιολόγων στο διαδίκτυο, οι οποίοι ισχυρίζονται ψευδώς ότι τα ίχνη συμπύκνωσης στον ουρανό – υδρατμοί που δημιουργούνται από τους κινητήρες των αεροσκαφών – είναι απόδειξη της σημερινής απειλητικής γεωμηχανικής μεγάλης κλίμακας.

Ωστόσο, πολλοί επιστήμονες έχουν πιο νόμιμες ανησυχίες, όπως η διαταραχή των καιρικών συνθηκών σε όλο τον κόσμο.

Με αυτές τις πιθανές δευτερογενείς επιπτώσεις, τίθεται επίσης το ερώτημα ποιος αποφασίζει να τις χρησιμοποιήσει – ειδικά στην Αρκτική και την Ανταρκτική, όπου η διακυβέρνηση δεν είναι απλή.

Εάν μια χώρα εφαρμόσει γεωμηχανική ενάντια στις επιθυμίες άλλων, αυτό θα μπορούσε να «αυξήσει τις γεωπολιτικές εντάσεις στις πολικές περιοχές», σύμφωνα με την Δρ Valerie Masson-Delmotte, ανώτερη επιστήμονα στο Πανεπιστήμιο Paris Saclay στη Γαλλία.

Ένας άλλος φόβος είναι ότι, ενώ ορισμένες από τις ιδέες μπορεί να είναι θεωρητικά εφικτές, το τεράστιο κόστος και ο χρόνος που απαιτείται για την εφαρμογή τους σε μεγάλη κλίμακα σημαίνουν ότι είναι εξαιρετικά απίθανο να κάνουν τη διαφορά, σύμφωνα με την ανασκόπηση.

Μια ιδέα που εξέτασε πρόσφατα το BBC News ήταν ένα σχέδιο για την άντληση θαλασσινού νερού πάνω από την επιφάνεια του θαλάσσιου πάγου της Αρκτικής το χειμώνα, προκειμένου να τον πυκνώσει, δίνοντας στον πάγο περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσει το καλοκαίρι.

Ωστόσο, για να καλυφθεί το 10% της Αρκτικής θα χρειαστούν περίπου 10 εκατομμύρια αντλίες θαλασσινού νερού, σύμφωνα με μια εκτίμηση.

Ένα πιο θεμελιώδες ζήτημα είναι ότι αυτού του είδους τα έργα θα μπορούσαν να δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση ότι αποτελούν μια εναλλακτική λύση για τη μείωση των εκπομπών αερίων που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη.

«Εάν προωθηθούν... τότε θα αποτελέσουν μια παραπλάνηση, διότι για ορισμένους θα είναι μια λύση στην κλιματική κρίση που δεν απαιτεί αποκαρβονισμό», δήλωσε ο καθηγητής Siegert. «Φυσικά αυτό δεν θα ήταν αλήθεια και γι' αυτό πιστεύουμε ότι μπορεί να είναι δυνητικά επιβλαβή», πρόσθεσε.

Ακόμη και οι υποστηρικτές της έρευνας στη γεωμηχανική συμφωνούν ότι, στην καλύτερη περίπτωση, αποτελεί συμπλήρωμα του στόχου μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών και όχι υποκατάστατο.

«Η ανάγκη για μείωση των εκπομπών έρχεται πρώτη... σχεδόν ό,τι κάνουμε είναι μάταιο χωρίς αυτήν», σύμφωνα με τον Δρ Shaun Fitzgerald, διευθυντή του Κέντρου για την Αποκατάσταση του Κλίματος του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, το οποίο έχει συμμετάσχει σε ορισμένα από τα έργα που επισημάνθηκαν.

Η αξιολόγηση εγείρει «πολύ βάσιμες ανησυχίες» σχετικά με ορισμένες από τις ιδέες, αλλά αυτές πρέπει να σταθμιστούν σε σχέση με τους κινδύνους που προκύπτουν από «την επικίνδυνη κατάσταση του κλίματος», υποστήριξε.

Όπως πολλοί άλλοι υποστηρικτές της έρευνας στη γεωμηχανική, ο Δρ Fitzgerald δεν υποστηρίζει ακόμη την εφαρμογή της σε μεγάλη κλίμακα και αναγνώρισε ότι περαιτέρω έρευνα μπορεί πράγματι να αποδείξει ότι οι ιδέες είναι «τρελές».

Ωστόσο, υποστήριξε ότι η περαιτέρω έρευνα θα επιτρέψει στην κοινωνία να λάβει «πιο τεκμηριωμένες αποφάσεις» σχετικά με το αν μπορούν να βοηθήσουν ή να εμποδίσουν την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Μια υπηρεσία που υποστηρίζεται από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε πρόσφατα χρηματοδότηση ύψους σχεδόν 60 εκατομμυρίων λιρών για τέτοιου είδους έρευνα, αν και η κυβέρνηση δηλώνει ότι δεν έχει σχέδια να την εφαρμόσει.

Ωστόσο, οι συντάκτες της νέας αξιολόγησης θεωρούν αυτά τα έργα τόσο μη ρεαλιστικά, ώστε θα ήταν προτιμότερο να κατευθυνθούν οι προσπάθειες προς την αποκαρβονιοποίηση και την πολική έρευνα.

«Υπάρχουν ορισμένες βασικές αλήθειες που δεν χρειάζονται πολλή έρευνα για να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι δεν είναι πραγματικά βιώσιμες», υποστήριξε ο καθηγητής Siegert.

Ένας εκπρόσωπος της βρετανικής κυβέρνησης δήλωσε: «Προτεραιότητά μας είναι η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και η προσαρμογή στις αναπόφευκτες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής».

Διαβάστε επίσης