Η κρίσιμη ομιλία του Γ. Παπανδρέου

Την επόμενη μέρα για την Ελλάδα ταύτισε με την επόμενη μέρα στο ΠΑΣΟΚ ο πρόεδρος του κόμματος Γιώργος Παπανδρέου, από το βήμα του Εθνικού Συμβουλίου.

ΛΕΠΤΟ ΠΡΟΣ ΛΕΠΤΟ

16:45 Δεν διανοούμαι μετά από όσα κάναμε για τη σωτηρία της χώρας να είμαστε εμείς που θα θέσουμε σε αμφισβήτηση ή σε κίνδυνο το μεγάλο έργο. Δεν διανοούμαι μπροστά σε αυτές τις ανάγκες να βάλουμε το όποιο συμφέρον και τις θεμιτές φιλοδοξίες. Δεν μπορεί η οποιαδήποτε ιδιοτέλεια να υπερισχύσει. Το κίνημα θα είναι ένα πουκάμισο αδειανό αν εγκαταλείψουμε τις ιδέες και τις αξίες μας. Και δεν με ενδιαφέρει ένα τέτοιο κόμμα.

16:43 Πρέπει να μείνουμε σε μια πρόταση που σέβεται αυτές τις προτεραιότητες. Δεν προτίθεμαι να συναινέσω σε όποια πρόταση δεν συνάδει με τις ανάγκες της χώρας και τις δημοκρατικές κατακτήσεις μας, όπως είναι η εκλογή από τη βάση.

16:42 Με βάση αυτές μου τις θέσεις κατέληξα στην πρότασή μου, που εγκρίθηκε από το Πολιτικό Συμβούλιο. Χρειαζόμαστε το αμέσως επόμενο διάστημα να μην παρεμβληθεί οποιοδήποτε εμπόδιο στις διαδικασίες που πρέπει να ολοκληρώσει η κυβέρνηση. Προχωρούμε στην αλλαγή ηγεσίας πριν από τις εκλογές, αφού έχουν ολοκληρωθεί οι υποχρεώσεις για το PSI και το νέο δάνειο. Εκτίμησή μου είναι ότι οι διαδικασίες μπορούν να γίνουν τον Μάρτιο.

Αποφασίζουμε τη διεξαγωγή προγραμματικής συνδιάσκεψης πριν τη διαδικασία εκλογής προέδρου, με στόχο την προετοιμασία τις βουλευτικές εκλογές. Το Εθνικό Συμβούλιο αποφασίζει τη διεξαγωγή τακτικού συνεδρίου για τον Ιούνιο.

16:40 Δεν μπορούμε να κάνουμε πίσω σε κατακτήσεις προηγούμενων χρόνων. Δεν έχουμε το δικαίωμα να δούμε τις δικές μας διαδικασίες αποκομμένες από αυτά που γίνονται στη χώρα μας. Θα τηρηθούν οι καταστατικές δεσμεύσεις. Έχουμε χρέος να διασφαλίσουμε την πορεία της χώρας για το PSI και το νέο δάνειο. Αυτό είναι το καθήκον μας απέναντι στη χώρα και την κοινωνία.

16:39 Ξεκινήσαμε το 2004 μια μεγάλη αλλαγή. Αναδείξαμε την ηγεσία του κινήματος μέσα από την πλατιά συμμετοχή της κοινωνίας. Δεν θα αλλάξουμε αυτήν την αλλαγή το 2012. Τώρα χρειαζόμαστε ακόμη μεγαλύτερη συμμετοχή, επαφή με τους πολίτες.

16:36 Η κρίση μας ταρακουνάει αλλά μας δίνει τη δυνατότητα αναθεώρησης. Θα ήταν εγκληματική επιλογή να φύγουμε από την πορεία. Αυτό το έργο, παρά τις κριτικές, αποτελεί παρακαταθήκη για το μέλλον.

16:33 Πέρα από τις δυσκολίες και τις προκλήσεις, έχω πει ότι η κρίση είναι μια μεγάλη ευκαιρία, να ξαναχτίσουμε μια διαφορετική οικονομία.

16:29 Η ιστορία θα γράψει ότι πετύχαμε στη μεγαλύτερη διαγραφή χρέους που έγινε στον κόσμο. Και το κάνουμε σε πολύ δύσκολες και λεπτές συνθήκες.

Κανείς μας δεν έχει δικαίωμα να θέσει αυτό το κεκτημένο, τις θυσίες, σε αυτόν τον κίνδυνο. Η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει στη νέα συμφωνία για το δανεισμό της πατρίδας μας.

16:27 Η κυβέρνηση Παπαδήμου έχει το δύσκολο έργο να προχωρήσει στη διαγραφή χρέους, μια ζωτική πρόκληση για το μέλλον της χώρας. Μία κατάκτηση που πετύχαμε με σκληρή και πολύμηνη διεκδίκηση. Κόντρα σε όσους θέλησαν να μηδενίσουν αυτά που πετύχαμε.

16:24 Το Μνημόνιο δεν θα λύσει όλα τα προβλήματα. Εμείς οι ίδιοι θα τα λύσουμε. Το ΠΑΣΟΚ παραμένει το κίνημα που θα διασφαλίσει αυτήν την πορεία με ελπίδα και αισιοδοξία.

Πολλοί με παρεξηγούν. Θεωρούν την ευγένειά μου ως αδυναμία. Αλλά έχω πάρει τις πιο δύσκολες αποφάσεις των τελευταίων δεκαετιών. Έχω συγκρουστεί ακόμη και με τη δική μου συνείδηση, αλλά χάριν της σωτηρίας του έθνους. Έχω απωθήσει τις δικές μου φιλοδοξίες. Έχω συγκρουστεί με συμφέροντα. Ακούμε εγώ και η οικογένειά μου συνεχείς συκοφαντίες, για τις οποίες απαντώ με μια φράση του Αντρέα: «Εμένα θέλετε να χτυπήσετε. Εδώ είμαι. Χτυπήστε εμένα». Δεν ξέρω αν τη μάχη αυτή θα την κερδίσω, αλλά θα τη δώσω από οποιοδήποτε μετερίζι. Έκανα τις υπερβάσεις μου παντού. Δεν πιστεύω στους αλαλαγμούς, στις κορώνες και στους λαϊκισμούς.

16:21 Τέταρτον, χρειάζονται δομικές αλλαγές, με τις οποίες θα ζήσουμε καλύτερα, μακριά από τις εξαρτήσεις.

Πέμπτο σημείο, είναι η εφαρμογή. Το ζήτημα δεν είναι μόνον μία πολιτική, αλλά πώς εφαρμόζεται.

Έκτο σημείο, τελείωσαν τα φθηνά και χωρίς αντίκρισμα δανεικά. Οφείλει η Ελλάδα να αξιοποιήσει στην παραγωγή την πράσινη ανάπτυξη.

16:17 Θέλω να συγκρατήσετε έξι σημεία για την επόμενη περίοδο. Κανονικά, θα έπρεπε να τελειώσουμε ως χώρα από το Μάιο του 2010, στις 19 Μαΐου. Δεν ζήσαμε τη χρεοκοπία κι εύχομαι να μην τη ζήσουμε ποτέ. Είναι ένα θρίλερ που καθημερινά διαχειριζόμαστε και διαχειρίζεται η κυβέρνηση Παπαδήμου που στηρίζουμε. Κανείς να μην παριστάνει ότι το αγνοεί, κατ' επάγγελμα ή όψιμος αντιμνημονιακός.

Δεύτερον, η μάχη επιβίωσης συνεχίζεται. Ό, τι κι αν προτείνουν κάποιοι, το είπαμε πρώτοι. Μόνο ένα πράγμα δεν είχαμε διανοηθεί. Ότι θα δίναμε μάχη απέναντι στις αγορές. Όποιος ισχυρίζεται ότι θα έκανε καλύτερη διαπραγμάτευση από αυτήν που κάναμε εμείς, απλώς κοροϊδεύει τον κόσμο. Όσοι αναθεμάτιζαν αυτήν την πολιτική, τώρα την υπογράφουν.

Τρίτον, όποιος κι αν κυβερνήσει, είναι υποχρεωμένος να το κάνει στο πλαίσιο που εμείς χαράξαμε, ιδιαίτερα στα δημοσιονομικά. Όποιος λέει κάτι άλλο, κοροϊδεύει τον κόσμο.

16:16 Και το τραπεζικό σύστημα θεωρεί ότι μπορεί να ανεβοκατεβάζει κυβερνήσεις για να μην αλλάξει το ίδιο. Στα δύο χρόνια δεν τα αλλάξαμε αρκετά αλλά ασχοληθήκαμε με όλα. Αλλά η μάχη συνεχίζεται και πρέπει να ενταθεί.

Δεν τα καταφέραμε καλά στη διασφάλιση της λειτουργικότητας και της εφαρμογής των αλλαγών μας. Όμως κάναμε βήματα.

16:13 Συγκρουστήκαμε και συγκρουόμαστε. Αλλά το δίδαγμα είναι ότι ή θα συγκρουστούμε σκληρά με τις αντιλήψεις αυτές –και δεν εννοώ το ρουσφέτι στο δημόσιο- με τα ισχυρά και παρασιτικά συμφέροντα ή θα υποκύψουμε σε αυτές τις λογικές. Δεν υπάρχει μέσος δρόμος. Γι' αυτό βγήκα και θα βγαίνω δημοσίως να καταγγέλλω παρόμοιες τακτικές. Δεν έχω καμία προσωπική βεντέτα με κανέναν. Αλλά έχω σκληρή σύγκρουση με πρακτικές και αντιλήψεις που μας κρατάνε πίσω. Ο εκβιασμός από παράγοντες των ΜΜΕ είναι γεγονός.

16:11 Αν έβαζα τίτλο στην τελευταία διετία είναι ότι πετύχαμε στα μεγάλα και δεν τα καταφέραμε στα καθημερινά, να δει ο πολίτης τις αλλαγές στο κράτος. Το ΠΑΣΟΚ έχει καταφέρει μεγάλα επιτεύγματα. Για τους μεγάλους στόχους, κινηθήκαμε έξω από το σύστημα, τις πελατειακές δομές και λογικές. Και όταν το κάναμε, κερδίσαμε.

16:09 Αλλά η εξάρτηση έρχεται από το εσωτερικό. Είναι το ίδιο το δημοκρατικό σύστημα, η έλλειψη κανόνων και διαφάνειας. Όσο καλοί κι αν ήταν οι υπουργοί, όσο και να τους αλλάζουμε αν δεν είναι καλοί, αν δεν φτιάξουμε δημόσια διοίκηση, η κακοδαιμονία και η εξάρτηση θα συνεχιστεί. Ένας από τους λόγους που ζήτησα να υπάρξει τασκ φορς, μια χρυσή ευκαιρία να αξιοποιήσουμε τις καλύτερες πρακτικές στη διοίκηση.

Η Ελλάδα έγινε εξαρτημένη από το ευρωπαϊκό χρήμα. Αφήσαμε το πελατειακό κράτος να διογκώνεται. Κι αυτό επηρέασε τις τελευταίες δεκαετίες καθοριστικά και το κίνημά μας, που αποκόπηκε από ζωντανές δυνάμεις.

16:05 Αντί να επιβάλουν εποπτεία στις αγορές και στους οίκους αξιολόγησης, αντί να επιβάλουν διαφάνεια στα CDS και να ελέγξουν τους φορολογικούς παραδείσους, η συντηρητική Ευρώπη επέβαλε πρόγραμμα λιτότητας σε κάθε κράτος μέλος. Είπαμε να βάλουμε τάξη στα του οίκου μας. Αλλά χρειάζονται δύο μεγάλες αλλαγές. Πρώτον, η εποπτεία και ο έλεγχος του χρηματοπιστωτικού συστήματος και δεύτερον, η μεγαλόπνοη επένδυση σε μια πράσινη ανάπτυξη για μια ανταγωνιστική Ευρώπη.

Δυστυχώς, η συντηρητική Ευρώπη καλλιέργησε το φόβο.

16:02 Καλούμαστε να αποτελέσουμε πυλώνα σταθερότητας. Έχουμε τρεις βασικές προτεραιότητες. Την άρση των ανισοτήτων, να βοηθήσουμε ειδικές ομάδες. Δεύτερον, να αλλάξει το πρότυπό μας το αναπτυξιακό, ώστε να διέπεται από διαφάνεια και σιγουριά. Τρίτον, η αναζωογόνηση των δημοκρατικών μας θεσμών. Από τη Δικαιοσύνη μέχρι και το Κράτος.

15:59 Αν δεν αντιληφθούμε το περιβάλλον και τις προκλήσεις μας, θα έχουμε φανεί ανάξιοι της ιστορίας και υπόλογοι στις μελλοντικές γενιές.

15:58 Αποφύγαμε τη χρεοκοπία. Παρά τις αδυναμίες του μνημονίου, τα πηγαίναμε καλά. Βελτιώσαμε τη συμφωνία. Αλλά με τις αποφάσεις της Ντοβίλ, βύθισαν την Ευρώπη και πάλι. Είχα προειδοποιήσει ότι οι αποφάσεις αυτές θα οδηγήσουν σε μια γενικευμένη κρίση στην ευρωζώνη. Ρωτάνε: Πετύχαμε; Απαντώ: Πετύχαμε το μείζον, αντέξαμε και είμαστε σε μια πορεία μετάβασης. Αρκεί και η Ευρώπη να αντέξει.

15:56 Ακόμη και το μνημόνιο το ψήφισαν κι άλλες πολιτικές δυνάμεις και υπήρξε και ρήγμα στη ΝΔ. Αν δεν είχαμε κάνει αυτήν τη σωτήρια επιλογή, δεν θα συζητούσαμε εδώ. Θα κλαίγαμε με μαύρο δάκρυ, μια χρεοκοπία εκτός ευρώ. Θα είχαμε τη χλεύη της ιστορίας. Αυτό θέλαμε, σύντροφοι; Αυτό συμβιβάζεται με την πατριωτική μας συνείδηση;

15:54 Το πρόβλημα είναι βαθιά διαρθρωτικό. Οι οριζόντιες περικοπές σβήνουν για λίγο τη φωτιά, αλλά δεν αποτρέπουν την πυρκαγιά. Για να γίνουν οι μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές, χρειάζεται χρόνος. Και ο χρόνος δεν μας δόθηκε λόγω των αγορών και της ΕΕ. Αντιμετωπίσαμε την τέλεια καταιγίδα.

15:53 Η Ευρώπη ανεχόταν τα πλαστά στοιχεία της ΝΔ. Αλλά όταν είδαν την επίθεση των αγορών, η αντίδρασή τους ήταν κοντόφθαλμη. Η συντηρητική Ευρώπη καταλαβαίνει μόνον από δημοσιονομική πειθαρχία κι όχι από συνολική αντιμετώπιση. Αλλά δεν πίστευαν τις ελληνικές κυβερνήσεις. Δεν πίστευαν ότι θέλουμε να βάλουμε τάξη στα του οίκου μας. Η δικιά μας πρόταση παραμένει.

15:51 Η κ. Μέρκελ, οι Γερμανοί έχουν «ράψει» κοστούμι για την Ευρώπη για να αποφύγουν μια νέα Ελλάδα. Έτσι λένε. Ποιος μας λέει ότι το ΠΑΣΟΚ κορόιδεψε τον ελληνικό λαό όταν οι ευθύνες της ΝΔ είναι τεράστιες.

15:49 Το έλλειμμα τελικά με τις αναθεωρήσεις δεν ήταν ούτε 2% ούτε 6%, ήταν 16%, 36 δισ. ευρώ. Αν είχαμε παραλάβει έλλειμμα 6%, σήμερα θα το είχαμε μηδενίσει. Αν ήταν στο 12%, όπως ήταν εκτίμησή μας μετά τις εκλογές, θα είχαμε πιάσει τα κριτήρια του Μάαστριχτ. Θα ήταν μια τελείως άλλη πραγματικότητα. Να μην υποτιμούμε το μέγεθος της καυτής πατάτας που μας πέταξε η ΝΔ. Δεν ξέρω άλλη κυβέρνηση που είχε να αντιμετωπίσει παρόμοιο πρόβλημα.

15:48 Δεν ξέραμε την πραγματική κατάσταση. Κανείς στην υφήλιο δεν ήξερε και δεν μπορούσε να διανοηθεί. Τολμά η ΝΔ να πει ότι εμείς κοροϊδέψαμε τον κόσμο, όταν αυτοί έδιναν ψεύτικα στοιχεία, δύο μέρες πριν τις εκλογές. Όταν στο ντιμπέιτ ρώτησα τον Καραμανλή κι αυτός δεν απάντησε. Άλλαξαν τον τρόπο υπολογισμού τον πιο ευαίσθητο τομέα, των εξοπλισμών για να φανεί ότι είχαμε μεγαλύτερα ελλείμματα όταν μπήκαμε στην ΟΝΕ. Αποτέλεσμα, επαναλαμβάνουν οι ηγέτες ότι κακώς μπήκαμε στην ευρωζώνη. Και το 2004 ήμασταν η πρώτη χώρα που μπήκε επισήμως σε επιτήρηση, σε ιδιότυπη οικονομική κηδεμονία. Ποιος κορόιδεψε ποιον επί πεντέμισι χρόνια;

15:45 Έπεισα τους εταίρους μας ότι το βασικό μας πρόβλημα δεν είναι οι μισθοί και οι συντάξεις. Υπάρχουν πράγματι αδικίες που πρέπει να διορθώσουμε. Και τους έπεισα ότι με τις διαρθρωτικές αλλαγές μπορούμε να κάνουμε τις απαραίτητες οικονομίες. Ήθελα να αποφύγω τις άγριες περικοπές. Δεν αργήσαμε να πάρουμε μέτρα. Δεν θελήσαμε, δεν θέλησα να πάρω μέτρα οριζόντια, πριν γίνουν οι μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές,. Όσοι μας κατηγορούν ότι αργήσαμε, είναι αυτοί που μας κατηγορούν για την ύφεση που έφεραν τα μέτρα που αυτοί ήθελαν να πάρουμε. Η υποκρισία είναι τεράστια.

15:43 Όσα είχα πει στις προεκλογικές μου ομιλίες δεν κοστίζουν. Αλλά είχαμε ένα κόστος. Συγκρουστήκαμε με πολιτικά συμφέροντα. Βολεμένοι των προηγούμενων δεκαετιών λύσσαξαν στην προσπάθεια. Προσπάθησαν να βάλουν τα πλοκάμια τους και μέσα στο κίνημά μας. Αλλά κάναμε την αρχή και προχωρήσαμε σε αλλαγές που κανείς δεν είχε κάνει στη χώρα.

15:39 Το να γίνονται λάθη είναι απολύτως φυσικό. Μόνο η απαξία σε προφυλάσσει από τα λάθη. Και λάθη έκανα και έμαθα από αυτά. Και όποια ηγεσία αναλάβει αύριο τη χώρα, θα πρέπει να τα γνωρίζει.

Το 2009 δεν είναι μακριά. Δεν τάξαμε παροχές. Το σύνθημά μας ήταν «ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε». Ξέραμε ότι δεν μπορούσαμε να μοιράσουμε λεφτά, όπως κάποιοι μας συκοφαντούν, και διαστρεβλώνοντας τη φράση «λεφτά υπάρχουν». Το ξέραμε ότι χρειαζόταν αλλαγές. Αυτό ήταν το πρόγραμμά μας. Το πρόβλημά μας ήταν πολιτικό. Πρόβλημα δημοκρατίας και θεσμών. Η κορυφή του παγόβουνου ήταν το δημοσιονομικό πρόβλημα.

15:37 Να βγάλετε για λίγο από το μυαλό σας τα χρονοδιαγράμματα, τις προσωπικές φιλοδοξίες –που είναι θεμιτές κατά τα άλλα- αλλά να ακούσετε έναν άνθρωπο που σε μια διετία τα είδε και τα έζησε όλα.

Κρινόμαστε για μια διετία, μόνον, ούτε καν για μια τετραετία. Χωρίς να έχουμε καν το δικαίωμα να αξιολογηθούμε. Όποια κι αν είναι η κριτική που μου ασκήθηκε, μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι έζησα πιο κοντά από τον καθένα τι θα πει κρίση, τι θα πει να χρεοκοπείς σε λίγες μέρες και να έχεις ελάχιστες επιλογές. Τι θα πει να γυρνάς στον κόσμο για να πείσεις ότι η πατρίδα σου είναι τελικά αξιόπιστη. Τι θα πει πίεση από τις αγορές και τους οίκους αξιολόγησης, τι θα πει μοναξιά να παλεύεις μόνος σε ένα πολιτικό σύστημα που κοιμόταν τον ύπνο του δικαίου και συμπεριφερόταν ανεύθυνα και ψηφοθηρικά.

15:34 Να συζητήσουμε και πάλι για τις αξίες μας και να ενώσουμε και πάλι το λαό. Αυτή είναι η πρόκλησή μας, κι όχι να ωραιοποιήσουμε και να υποσχόμαστε ουτοπίες, αλλά πώς υπηρετούμε αυτές τις αξίες σε αυτό το σημερινό δύσκολο και ασταθές περιβάλλον σε Ελλάδα και Ευρώπη.

15:33 Προλάβαμε μια άτακτη χρεοκοπία που ήταν αναπόφευκτη αν δεν είχε αλλάξει η κυβέρνηση. Βάλαμε την Ελλάδα πάνω από οτιδήποτε άλλο, τιμώντας τις αρχές και τις αξίες μας. Κι αν πάλι έπρεπε να αποφασίσουμε, τις ίδιες προτεραιότητες θα είχαμε. Έχει διαφύγει τον κίνδυνο η Ελλάδα; Όχι, αλλά τον έχει μέχρι σήμερα αποφύγει. Αλλά παρά τις ανεπίτρεπτες ολιγωρίες μιας συντηρητικής Ευρώπης, μας έχει δοθεί η δυνατότητα να ξεφύγουμε και να θέσουμε νέες βάσεις για τη χώρα. Η χώρα έχει ανάγκη από πολιτικές και πολιτικούς που έχουν το θάρρος, την τόλμη να κοιτάξουν πιο πάνω από το εφήμερο.

Ποιος πιστεύει ότι το ΠΑΣΟΚ στο μέλλον θα έχει οποιαδήποτε τύχη αν σήμερα συμπεριφερθεί μυωπικά; Παραμένουμε το δημοκρατικό κίνημα που δίνει προοπτική στη χώρα και το νέο άνθρωπο. Είμαστε με διαδικασίες που πρέπει να ενώσουν και να κινητοποιήσουν τις προοδευτικές δυνάμεις του ελληνικού λαού.

15:30 Όπως ξεκινήσαμε στις 3 Σεπτεμβρίου, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου διάβασε την πρώτη φράση της ιδρυτικής μας διακήρυξης. Η γέννηση του ΠΑΣΟΚ ταυτίστηκε με τον αγώνα του έθνους μας. Αν σήμερα γράφαμε μια νέα διακήρυξη, αλλά δεν είχαμε εκλεγεί το 2009, θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε με μια παρόμοια φράση. Η τραγωδία της χρεοκοπίας και οι κίνδυνοι για το έθνος. Αλλά αυτή είναι η μεγάλη διαφορά. Εμείς προλάβαμε την χρεοκοπία.

15:29 Η επόμενη μέρα στο κίνημά μας δεν υπάρχει χωρίς επόμενη μέρα της χώρας. Το ΠΑΣΟΚ υπάρχει για την Ελλάδα και τους Έλληνες κι όχι για τους εαυτούς μας. Δεν δικαιούμαστε λεπτό να αποστρέψουμε το βλέμμα από το μείζον, που είναι η χώρα.

Η επόμενη μέρα στο κίνημά μας δεν υπάρχει χωρίς επόμενη μέρα της χώρας. Το ΠΑΣΟΚ υπάρχει για την Ελλάδα και τους Έλληνες κι όχι για τους εαυτούς μας. Δεν δικαιούμαστε λεπτό να αποστρέψουμε το βλέμμα από το μείζον, που είναι η χώρα.