Μονή Σινά: Συνάντηση Γεραπετρίτη με Αιγύπτιο ΥΠΕΞ - Τα διπλωματικά και πολιτικά δεδομένα

Στην Αίγυπτο είναι στραμμένα τα βλέμματα της ελληνικής διπλωματίας αλλά και του εκκλησιαστικού κόσμου λόγω του ταξιδιού του Γιώργου Γεραπετρίτη στο Κάιρο για άμεσες διαπραγματεύσεις με την αιγυπτιακή πλευρά, με το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Ιεράς Μονής Αγ. Αικατερίνης του Όρους Σινά, να αποτελεί το αποκλειστικό θέμα. Η συνάντηση του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών με τον Αιγύπτιο ομόλογό του ξεκίνησε μετά τις 4 το μεσημέρι, με καθυστέρηση.

Η κρίση που αναζωπυρώθηκε γύρω από τη Μονή στο Σινά υπερβαίνει το στενό θρησκευτικό ή ιδιοκτησιακό της πλαίσιο και εξελίσσεται σε κομβικό ζήτημα με γεωπολιτική και πολιτιστική βαρύτητα. Η Μονή, από τον 6ο αιώνα σύμβολο της ορθόδοξης παρουσίας και σημείο αναφοράς της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο μιας αντιπαράθεσης που αγγίζει την καρδιά των σχέσεων Ελλάδας και Αιγύπτου.

Η Αίγυπτος, επικαλούμενη το εθνικό της Δίκαιο, θεωρεί την περιοχή δημόσια περιουσία και διακηρύσσει το δικαίωμα εποπτείας και προστασίας όλων των ιστορικών χώρων εντός της επικράτειάς της. Η Ελλάδα από την άλλη πλευρά αναγνωρίζει στη Μονή έναν ζωντανό φορέα της πνευματικής της παράδοσης, θεμέλιο της ιστορικής της ταυτότητας και της οικουμενικής ακτινοβολίας της Ορθοδοξίας. Η «σύγκρουση» ανάμεσα σε αυτές τις δύο αλήθειες αποτυπώνει τον τρόπο που τα όρια της κυριαρχίας διασταυρώνονται με τα όρια της ιστορικής νομιμότητας.

Διπλωματική διάσταση

Η διπλωματική διάσταση της κρίσης είναι εξίσου περίπλοκη. Η Αίγυπτος είναι στρατηγικός σύμμαχος της Ελλάδας σε έναν γεωπολιτικά φορτισμένο χώρο, την Ανατολική Μεσόγειο. Οι ενεργειακές συμφωνίες, οι κοινές πρωτοβουλίες για την ασφάλεια και η σταθερότητα της περιοχής καθιστούν την ελληνοαιγυπτιακή συνεργασία θεμέλιο της εξωτερικής πολιτικής και των δύο χωρών. Ταυτόχρονα όμως, η πίεση της ελληνικής κοινής γνώμης και της Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν αφήνει περιθώρια για αδράνεια. Η ελληνική κυβέρνηση καλείται να υπερασπιστεί την ιστορική συνέχεια της Μονής χωρίς να υπονομεύσει τη στρατηγική αυτή συμμαχία.

Πολιτιστική διάσταση

Η πολιτιστική διάσταση του ζητήματος ενισχύεται από την ιδιότητα της Μονής ως Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Η Αίγυπτος φέρει διεθνείς υποχρεώσεις που υπερβαίνουν τις διμερείς της σχέσεις με την Ελλάδα. Το επιχείρημα της ελληνικής πλευράς δεν αφορά μόνο την προστασία της εθνικής της κληρονομιάς αλλά και την υποχρέωση της διεθνούς κοινότητας να διαφυλάξει ένα μοναδικό πολιτιστικό και πνευματικό τοπόσημο.

Κρίσιμη είναι και η θέση της Μονής καθώς με την ημιαυτόνομη εκκλησιαστική της υπόσταση διαδραματίζει ρόλο καταλύτη. Η στάση του ηγουμένου της Μονής είναι κομβική για την εξέλιξη της διαπραγμάτευσης τόσο με την αιγυπτιακή κυβέρνηση όσο και με την ελληνική πλευρά.

Η διατήρηση της λεπτής ισορροπίας ανάμεσα στη θρησκευτική αυτονομία και την κρατική κυριαρχία είναι η «καρδιά» της υπόθεσης.

Η ουσία του προβλήματος βρίσκεται στο πώς θα ερμηνευτεί η σχέση της Μονής με το αιγυπτιακό κράτος. Η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι η Μονή υπήρχε προαιώνια πριν ακόμη διαμορφωθεί οποιαδήποτε εθνική έννομη τάξη. Η αιγυπτιακή πλευρά υποστηρίζει ότι ο έλεγχος και η εποπτεία επί του εδάφους της χώρας είναι αναφαίρετο δικαίωμα. Το γεγονός ότι το δικαστήριο αναγνώρισε δικαίωμα χρήσης και όχι ιδιοκτησίας της Μονής οδηγεί σε μια «γκρίζα ζώνη» που απαιτεί πολιτική και διπλωματική δεξιοτεχνία για να επιλυθεί.

Η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με μια δύσκολη εξίσωση. Πρέπει να διασφαλίσει την αυτονομία και τη συνέχεια της Μονής χωρίς να προσβάλει την αιγυπτιακή κυριαρχία. Ταυτόχρονα καλείται να ανταποκριθεί στην πίεση της Εκκλησίας της Ελλάδος και της κοινής γνώμης που βλέπουν στη Μονή Αγίας Αικατερίνης έναν θεσμό που υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα.

Διαβάστε επίσης