Καρκίνος Ενδομητρίου: Οι θεαματικές εξελίξεις που φέρνουν πιο κοντά τις γυναίκες στην πλήρη θεραπεία

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά «αν κάτι αλλάζει θεαματικά στη θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών με καρκίνο του ενδομητρίου τα τελευταία χρόνια, αυτό είναι η εφαρμογή της τεχνικής του λεμφαδένα-φρουρού από Γυναικολόγους Ογκολόγους με την αντίστοιχη εκπαίδευση και εμπειρία. Με αυτήν, επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια στη διάγνωση των λεμφαδενικών μεταστάσεων κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης και, ταυτόχρονα, η ταχύτερη ανάρρωση των ασθενών. Ο Βασίλης Σιούλας σημειώνει πως επίσης, πως ιδιαίτερη σημασία στη θεραπεία της νόσου το επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται να έχει και το μοριακό προφίλ του όγκου, όπως είμαστε πλέον σε θέση να καθορίζουμε σήμερα.

Θα ήθελα να μας περιγράψετε το βασικό προφίλ μιας γυναίκας η οποία διατρέχει υψηλό κίνδυνο να εμφανίσει καρκίνο του ενδομητρίου.

Ο καρκίνος του ενδομητρίου προσβάλλει συχνότερα γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας και αυξημένου σωματικού βάρους. Στους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου ανήκουν:

• Η λήψη οιστρογόνων ως θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης, όταν δεν συνοδεύονται από προγεστερόνη.
• Η ατοκία.
• Η αρτηριακή υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης.
• Οι ανωορρηκτικοί κύκλοι (περίοδοι σε αραιά διαστήματα στη διάρκεια του έτους), όπως στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS).
• Η λήψη ταμοξιφαίνης, η οποία χορηγείται σε καρκίνο του μαστού, ειδικά όταν γίνεται από γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας και για πολλά χρόνια.
• Το θετικό οικογενειακό ιστορικό για καρκίνο ενδομητρίου, παχέος εντέρου ή ωοθηκών (σύνδρομο Lynch).

Σημειώνεται πως η ύπαρξη ενός ή περισσοτέρων παραγόντων κινδύνου σε μια γυναίκα δεν σημαίνει πως θα νοσήσει οπωσδήποτε από καρκίνο του ενδομητρίου. Παρ’ όλα αυτά, θα πρέπει να ενημερώσει σχετικά τον Ιατρό της.

Πώς εκδηλώνεται ο καρκίνος του ενδομητρίου;

Το κυριότερο σύμπτωμα του καρκίνου του ενδομητρίου είναι η μη φυσιολογική κολπική αιμόρροια. Σε γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση, η αυξημένη ποσότητα αίματος στην περίοδο ή η μεγαλύτερη διάρκεια της περιόδου σε σχέση με το παρελθόν, η εμφάνιση περιόδου σε χρονικά διαστήματα μικρότερα των 21 ημερών και η κολπική αιμόρροια μεταξύ των περιόδων χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης, ειδικά αν συνυπάρχουν και παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου. Μετά την εμμηνόπαυση, κάθε επεισόδιο κολπική αιμόρροιας αποτελεί ένδειξη για άμεσο γυναικολογικό έλεγχο.

Σπανιότερα, οι ασυνήθιστες κολπικές εκκρίσεις, το άλγος ή το αίσθημα πίεσης στην περιοχή της πυέλου, η απώλεια σωματικού βάρους και η παρατεταμένη αδυναμία μπορεί να αποτελούν εκδηλώσεις καρκίνου του ενδομητρίου.

Υπάρχει πρόληψη για αυτή τη μορφή καρκίνου; Τι περιλαμβάνει;

Δυστυχώς, δεν υπάρχει τρόπος που να εξασφαλίζει απόλυτη προστασία από τον καρκίνο του ενδομητρίου. Παρ’ όλα αυτά, τα παρακάτω μπορούν να μειώσουν την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου:

• Η διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους και η αυξημένη σωματική δραστηριότητα (φυσική άσκηση).
• Η χρήση αντισυλληπτικών δισκίων.
• Η λήψη προγεστερόνης μαζί με οιστρογόνα, στα πλαίσια της μετεμμηνοπαυσιακής θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης.

Σε περίπτωση κληρονομικής προδιάθεσης (σύνδρομο Lynch), η παρακολούθηση των γυναικών μέχρι την ολοκλήρωση του οικογενειακού τους προγραμματισμού περιλαμβάνει το υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων και τη μέτρηση του CA-125 στο αίμα κάθε 6-12 μήνες. Σε περιοδικά διαστήματα, μπορεί να απαιτηθεί και η λήψη βιοψιών από το ενδομήτριο. Πάντως, σε αυτή την κατηγορία των γυναικών, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης του καρκίνου του ενδομητρίου είναι η προφυλακτική αφαίρεση της μήτρας, των σαλπίγγων και των ωοθηκών. Η χρονική στιγμή για αυτό θα πρέπει να εξατομικεύεται, ανάλογα με τον οικογενειακό προγραμματισμό του ζευγαριού, το είδος της μετάλλαξης και το ιστορικό της γυναίκας. Συνήθως πραγματοποιείται σε ηλικία 40 ετών ή και νωρίτερα.

Ποια είναι τα διαγνωστικά μας όπλα;

Η αρχική αξιολόγηση μιας ασθενούς με συμπτώματα ύποπτα για καρκίνο του ενδομητρίου (π.χ. μη φυσιολογική κολπική αιμόρροια) περιλαμβάνει το υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων. Ανάλογα με τα ευρήματα και το γενικότερο ιστορικό της, ο Ιατρός μπορεί να συστήσει λήψη βιοψίας από το ενδομήτριο, συνήθως με διαγνωστική απόξεση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, προτείνεται η διενέργεια υστεροσκόπησης πριν τη διαγνωστική απόξεση. Έτσι, υπό άμεση όραση, είναι δυνατόν να αναγνωριστούν πολύ μικρές περιοχές στο εσωτερικό της ενδομητρικής κοιλότητας με ύποπτα χαρακτηριστικά, συμβάλλοντας στη λήψη στοχευμένων βιοψιών από αυτές.

Γυναίκες που είναι αρκετά ενημερωμένες γύρω από την υγεία τους αναφέρουν πως «αν είναι να νοσήσω από καρκίνο, ας είναι ο καρκίνος του ενδομητρίου». Ευσταθεί αυτό;

Ο καρκίνος του ενδομητρίου διαγιγνώσκεται σε αρχικό στάδιο στο 80-90% των ασθενών, με αποτέλεσμα η πρόγνωση τους να θεωρείται σε γενικές γραμμές εξαιρετική. Φυσικά, υπάρχουν και επιμέρους παράμετροι (π.χ. ιστολογικός τύπος, βαθμός διαφοροποίησης, μοριακό προφίλ του όγκου) που επηρεάζουν τα ποσοστά ίασης της νόσου. Σύμφωνα, πάντως, με τα διεθνή βιβλιογραφικά δεδομένα, κεντρικό ρόλο στην πρόγνωση των ασθενών έχει η αντιμετώπιση τους από Γυναικολόγους Ογκολόγους, δηλαδή Γυναικολόγους με εξειδίκευση στη χειρουργική θεραπεία των γυναικολογικών κακοηθειών. Αυτοί είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι για να πραγματοποιούν χειρουργικές επεμβάσεις με βάση τις ιδιαίτερες ανάγκες της κάθε ασθενούς, εξασφαλίζοντας έτσι τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.

Από την άλλη πλευρά υπάρχουν και κάποιες άλλες γυναίκες οι οποίες πιστεύουν ότι η νόσος εντοπίζεται μέσω PAP test. Τελικά μήπως απαιτούνται καμπάνιες που να τις ενημερώνουν σωστά για αυτή την πάθηση;

Σε αντίθεση με τον καρκίνο του τραχήλου, το PAP test ΔΕΝ μπορεί να διαγνώσει αξιόπιστα προκαρκινικές αλλοιώσεις ή καρκίνο του ενδομητρίου. Συνεπώς, οι γυναίκες πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένες για τα βασικά συμπτώματα της νόσου. Αν διαπιστώσουν κάποιο από αυτά ή είναι υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου του ενδομητρίου (π.χ. έχουν κληρονομική προδιάθεση) θα πρέπει άμεσα να απευθύνονται στον Ιατρό τους για περαιτέρω συμβουλευτική και αντιμετώπιση. Είναι χρέος των φορέων υγείας να ενημερώνουν τις γυναίκες σχετικά, αφού η αντίληψη πως το φυσιολογικό PAP test τις κατοχυρώνει για όλες τις γυναικολογικές κακοήθειες δεν είναι σπάνια στη χώρα μας.

Υπάρχει θεραπευτική προσέγγιση που να οδηγεί σε πλήρη ίαση αυτή τη μορφή καρκίνου;

Παρ’ ότι η Ιατρική προοδεύει με αλματώδεις ρυθμούς, απέχουμε ακόμα από το να εξασφαλίζουμε 100% ίαση στη μεγάλη πλειοψηφία των κακοηθειών του ανθρωπίνου σώματος. Αν κάτι αλλάζει θεαματικά στη θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών με καρκίνο του ενδομητρίου τα τελευταία χρόνια, αυτό είναι η εφαρμογή της τεχνικής του λεμφαδένα-φρουρού από Γυναικολόγους Ογκολόγους με την αντίστοιχη εκπαίδευση και εμπειρία. Με αυτήν, επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια στη διάγνωση των λεμφαδενικών μεταστάσεων κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης και, ταυτόχρονα, η ταχύτερη ανάρρωση των ασθενών. Τέλος, ιδιαίτερη σημασία στη θεραπεία της νόσου το επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται να έχει και το μοριακό προφίλ του όγκου, όπως είμαστε πλέον σε θέση να καθορίζουμε σήμερα. Ο Γυναικολόγος Ογκολόγος οφείλει να ενημερώνει κάθε γυναίκα που διαγιγνώσκεται με καρκίνο του ενδομητρίου για τις εξελίξεις αυτές και να τις ενσωματώνει στο θεραπευτικό του πλάνο.

O Βασίλης Σιούλας, MD, PhD, ασκεί την ειδικότητα της Μαιευτικής-Γυναικολογίας, με έμφαση στη γυναικολογική χειρουργική με τη χρήση των πιο σύγχρονων τεχνικών. Με την εμπειρία που αποκόμισε στο Memorial Sloan Kettering Cancer Center της Νέας Υόρκης (ΗΠΑ) και σε στενή επαφή με κορυφαίους ιατρούς αντίστοιχων ειδικοτήτων στα Νοσοκομεία ΜΗΤΕΡΑ και ΥΓΕΙΑ, με τα οποία συνεργάζεται σήμερα, παρέχει στις ασθενείς του ιατρικές υπηρεσίες υψηλής ποιότητας, σύμφωνα με τις τρέχουσες, ευρωπαϊκές και αμερικάνικες κατευθυντήριες οδηγίες.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.sioulas-gyn.gr ή καλέστε στο 210 300 68 18.

Διεύθυνση Ιατρείου: Λεωφ. Βασιλίσσης Σοφίας 105-107, Αθήνα, ΤΚ 11521