Νετανιάχου: Το τελευταίο «οχυρό» της ηγεμονίας της Δύσης;

Ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, που ξέσπασε μετά τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου 2023, συνεχίζεται χωρίς να διαφαίνεται το τέλος του. Παρόλο που η ισραηλινή κυβέρνηση επιμένει ότι οι ενέργειές της αποσκοπούν στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η πρόσφατη έγκριση της Επιχείρησης «Άρματα του Γεδεών» από το Συμβούλιο Ασφαλείας — η οποία ενδέχεται να οδηγήσει στην κατάληψη έως και του 75% της Λωρίδας της Γάζας από τις Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις — καθώς και η έγκριση 22 νέων εποικισμών στη Δυτική Όχθη (συνδυασμός νέων κοινοτήτων και νομιμοποίησης υφιστάμενων παράνομων) αποκαλύπτουν ότι το βασικό πρόβλημα παραμένει η διένεξη μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης.

Ο Πρωθυπουργός Νετανιάχου έχει απορρίψει κατηγορηματικά την έννοια ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πρόεδρο της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν στις 14 Απριλίου, το γραφείο του Νετανιάχου εξέδωσε δήλωση εκφράζοντας την «έντονη αντίθεσή του στη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους, δηλώνοντας ότι αυτό θα αποτελούσε τεράστια ανταμοιβή για την τρομοκρατία». Ενώ το Ισραήλ διατηρεί αυτή τη στάση, η πλειοψηφία της διεθνούς κοινότητας εξακολουθεί να αναγνωρίζει ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος.

Από τα 193 κράτη-μέλη του ΟΗΕ, τα 147 αναγνωρίζουν την Παλαιστίνη — περίπου το 75% του συνόλου — υπερβαίνοντας την απαραίτητη πλειοψηφία των δύο τρίτων για την ένταξη στη Γενική Συνέλευση. Οι χώρες αυτές αναγνωρίζουν την Παλαιστίνη στα σύνορα του 1967, πριν τον Πόλεμο των Έξι Ημερών, που περιλαμβάνουν τη Γάζα, τη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Οι περισσότερες μη δυτικές χώρες υποστηρίζουν την παλαιστινιακή ανεξαρτησία, την αυτοδιάθεση και τη λύση των δύο κρατών.

«Η Κίνα είναι έτοιμη να συνεργαστεί με την υπόλοιπη διεθνή κοινότητα για την υλοποίηση της λύσης των δύο κρατών ως του βασικού δρόμου προς τα εμπρός και για μια έγκαιρη και δίκαιη πολιτική διευθέτηση του Παλαιστινιακού ζητήματος — δηλαδή ένα ανεξάρτητο κράτος της Παλαιστίνης που θα απολαμβάνει πλήρη κυριαρχία, με βάσης τα σύνορα του 1967 και με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας Γκουό Τζιακούν κατά τη διάρκεια τακτικής ενημέρωσης στο Πεκίνο νωρίτερα φέτος.

«Ήμασταν πάντα πεπεισμένοι ότι η διαρκής ειρήνη στην περιοχή μπορεί να επιτευχθεί μόνο βάσει ενός διεθνώς αναγνωρισμένου νομικού πλαισίου που προβλέπει τη δημιουργία δύο κρατών για δύο λαούς», δήλωσε ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλάντιμιρ Πούτιν κατά την επίσημη επίσκεψη του Προέδρου της Παλαιστίνης Μαχμούντ Αμπάς στη Μόσχα στις 10 Μαΐου 2025.

«Σε διάφορους χώρους και φόρa, έχω εκφράσει τη θέση της Ινδονησίας υπέρ της λύσης των δύο κρατών. Η ανεξαρτησία του παλαιστινιακού λαού είναι ο μόνος δρόμος για την επίτευξη αληθινής ειρήνης», δήλωσε ο Ινδονήσιος Πρόεδρος Πραμπόβο Σουμπιάντο κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Πρόεδρο Μακρόν στην Τζακάρτα στις 28 Μαΐου 2025.

«Η ιστορική δέσμευση της Βραζιλίας στην ύπαρξη ενός ανεξάρτητου και βιώσιμου Κράτους της Παλαιστίνης, που θα ζει ειρηνικά και με ασφάλεια δίπλα στο Ισραήλ εντός των συνόρων του 1967 — περιλαμβανομένων της Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας — με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ», αναφέρεται σε δήλωση του Υπουργείου Εξωτερικών της Βραζιλίας την 1η Ιουνίου 2025, την οποία επιβεβαίωσε ο Πρόεδρος Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα κατά το εθνικό συνέδριο του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Βραζιλίας (PSB) στις 2 Ιουνίου.

Υπάρχει ξεκάθαρη διάκριση μεταξύ του δυτικού και του μη δυτικού κόσμου στην αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους. Από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, μόνο οκτώ το αναγνωρίζουν, ενώ ούτε ο Καναδάς ούτε το Ηνωμένο Βασίλειο το έχουν πράξει. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν το βασικό εμπόδιο στην πλήρη ένταξη της Παλαιστίνης στον ΟΗΕ, καθώς ασκούν συστηματικά το δικαίωμα βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

Όλα τα κράτη BRICS — μέλη και εταίροι — αναγνωρίζουν την Παλαιστίνη, ενώ πέντε αυτά δεν αναγνωρίζουν το Ισραήλ. Την ίδια ώρα, η Μέση Ανατολή παραμένει βαθιά επηρεασμένη, καθώς 15 κράτη-μέλη του Αραβικού Συνδέσμου δεν αναγνωρίζουν επίσημα το Ισραήλ. Σύμφωνα με την Αραβική Ειρηνευτική Πρωτοβουλία του 2002 και την αναθεώρησή της το 2017, η αναγνώριση της Παλαιστίνης από το Ισραήλ αποτελεί προϋπόθεση για την αναγνώρισή του από αυτά τα κράτη. Την ίδια στάση κρατούν και ορισμένα μέλη του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (OIC), όπως η Ινδονησία και το Μπανγκλαντές.

Η σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης έχει ανοίξει πολλαπλά μέτωπα αντιπαράθεσης. Έχει γίνει φανερό ότι, παρόλο που οι συμφωνίες κατάπαυσης πυρός, οι ρυθμίσεις ασφαλείας και οι πολιτικές πρωτοβουλίες μπορεί να προσφέρουν προσωρινή αποκλιμάκωση, δεν καταφέρνουν να φέρουν βιώσιμη ειρήνη σε ένα τόσο ευμετάβλητο περιβάλλον — ιδίως όταν δεν εφαρμόζεται το διεθνές δίκαιο.

Η θέση του Ισραήλ είναι σημαντική, αλλά παραμένει σε αντίθεση με το διεθνές δίκαιο, το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί αποτελεσματικά μόνο αν οι ΗΠΑ σταματήσουν να ασκούν το δικαίωμα βέτο. Η εφαρμογή του διεθνούς δικαίου προσφέρει δυνατότητες για μακροπρόθεσμες λύσεις, βασισμένες στην παγκόσμια συναίνεση - που στηρίζεται από την πλειοψηφία - για την επίλυση διμερών συγκρούσεων.

Η σύγκρουση αυτή έχει επίσης σημαντική γεωπολιτική βαρύτητα. Η κατανόηση των γεωπολιτικών της διαστάσεων είναι κρίσιμη για την εξήγηση της διαχρονικής της διάρκειας. Το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ δυτικών και μη δυτικών προσεγγίσεων υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη η Δύση να αποδεχθεί το τέλος της μονοπολικής της κυριαρχίας και να αγκαλιάσει τη νέα εποχή της πολύ-πολικότητας, προϋπόθεση για την αντιμετώπιση μακροχρόνιων παγκόσμιων ζητημάτων.