Αρκαλοχώρι: Δύο χρόνια από τον καταστροφικό σεισμό - Οδοιπορικό του Newsbomb.gr στο πληγωμένο χωριό
Δύο χρόνια από τον ισχυρό σεισμό στο Αρκαλοχώρι Κρήτης, δύο χρόνια μετά δεν έχουν αλλάξει και πολλά. Πολλοί κάτοικοι μένουν ακόμα σε οικίσκους και οι μαθητές δημοτικού και γυμνασίου δεν έχουν επιστρέψει στις τάξεις τους. Οι πολίτες έχουν καταθέσει τους φακέλους για επιχορήγηση όμως τα μπετά έπεσαν σε ελάχιστες περιπτώσεις. Το Newsbomb.gr βρέθηκε στο Αρκαλοχώρι και παρουσιάζει τη σημερινή κατάσταση δύο χρόνια μετά το χτύπημα του Εγκέλαδου, που ισοπέδωσε το χωριό.
Ξημέρωσε 27 Σεπτεμβρίου... μια μέρα που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των κατοίκων του Αρκαλοχωρίου. Μια ημέρα που κανένας τους δεν θα ξεχάσει...
Ήταν περίπου 9 το πρωί της 27ης Σεπτεμβρίου όταν ο σεισμός των 5,8 Ρίχτερ χτύπησε στην «καρδιά» του Αρκαλοχωρίου και το ισοπέδωσε. Ένας άνθρωπος έχασε τη ζωή του και εκατοντάδες κάτοικοι αγωνιούν για το πότε θα μπορέσουν να ξαναμπούν στα σπίτια τους και να χτίσουν τα όνειρά τους από την αρχή.
Το Newsbomb.gr βρέθηκε στο Αρκαλοχώρι τον Ιούλιο του 2023 και πραγματοποίησε οδοιπορικό σε όλο το χωριό καταγράφοντας τη νέα και δραματική πραγματικότητα. Στα βίντεο και τις μαρτυρίες θα δείτε πώς ζουν σήμερα όσοι κάτοικοι δεν μπορούν να επιστρέψουν στις οικίες τους, ποια είναι πλέον η καθημερινότητα των «άστεγων» μαθητών και πώς κινείται η γνωστή γραφειοκρατία ώστε το χωριό να αναγεννηθεί από τα «συντρίμμια» του.
Η καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής, Μαρίνα Μουράτη μας ξενάγησε στο χωριό της, στο οποίο επέστρεψε καθώς νιώθει την ανάγκη να βρεθεί δίπλα στους πολίτες αλλά και τους μαθητές. Μας ξενάγησε στον - αναγεννημένο από τα συντρίμμια του - ναό του Προφήτη Ηλία, μας έδειξε τους οικίσκους που κάνουν μαθήματα τα παιδιά του Δημοτικού και του Γυμνασίου αλλά και τους οικίσκους που μένουν πλέον οι άνθρωποι που τα σπίτια τους θεωρούνται ακατάλληλα.
Η καμπάνα του Προφήτη Ηλία χτύπησε χαρμόσυνα μετά από 2 χρόνια
Η εκκλησία του Προφήτη Ηλία στον μεγάλο σεισμό του 2021 γκρεμίστηκε ολοσχερώς και πήρε μαζί της στα συντρίμμια έναν εργάτη, ο οποίος βρισκόταν μέσα στην εκκλησία για εργασίες αναστήλωσης. Από θαύμα τότε σώθηκε ο γιος του, ο οποίος εκείνη την ώρα βρισκόταν εκτός της εκκλησίας.
Το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία αναστηλώθηκε και χτίστηκε από την αρχή ακριβώς στο ίδιο σημείο που βρισκόταν.
Στις 20 Ιουλίου 2023 ο Προφήτης Ηλίας γιόρτασε για πρώτη φορά μετά τον καταστροφικό σεισμό. Οι κάτοικοι του χωριού αλλά και από άλλα χωριά του νομού κατέφθαναν με κατάνυξη και συγκίνηση στην κορυφή του Αρκαλοχωρίου για να προσευχηθούν και να ακούσουν τη θεία Λειτουργία.
1ο Δημοτικό Σχολείο Αρκαλοχωρίου
Το Αρκαλοχώρι είναι ένα μεγάλο χωριό και έτσι λειτουργούσαν σχολικές μονάδες όλων των βαθμίδων, παιδικοί σταθμοί, Δημοτικό σχολείο, Γυμνάσιο, Λύκειο και ΕΠΑΛ.
Το δεύτερο δημοτικό σχολείο αν και είχε πολλαπλές ζημιές κατάφερε να επισκευαστεί και οι μαθητές επέστρεψαν στις τάξεις τους. Το Λύκειο λειτουργεί κανονικά ενώ θλίψη προκαλούν οι εικόνες από το 1ο Δημοτικό Σχολείο και το Γυμνάσιο. Οι μαθητές δεν μπορούν να μπουν στις τάξεις και φιλοξενούνται σε οικίσκους. Οικίσκοι σημαίνει κρύο, ζέστη και υγρασία. «Μια παράγκα σαν κονσέρβα, τον χειμώνα παγώνεις και το καλοκαίρι ζεσταίνεσαι. Παιδιά στο Αρκαλοχώρι που θα θυμούνται όλα τα σχολικά τους χρόνια σε κοντέινερ», μας ανέφερε χαρακτηριστικά η κα. Μουράτη.
Οι εικόνες του 1ου Δημοτικού σχολείου είναι εκείνες που με σόκαραν περισσότερο, που με έκαναν να σκεφτώ πώς από τύχη πολλά παιδιά και δάσκαλοι γλίτωσαν. Οι πεσμένοι σοβάδες, οι γκρεμισμένοι τοίχοι, τα σπασμένα τζάμια «ράγιζαν» την καρδιά και το ερώτημα ήταν ένα... Γιατί μετά από δύο χρόνια κανείς δεν προσπάθησε να ξαναφτιάξει το σχολείο;
Εικόνες από το «βομβαρδισμένο» σχολείο:
Οι μαθητές συνεχίζουν να κάνουν μάθημα σε τάξεις οικίσκους. Όπως φαίνεται κάποια παιδιά θα έχουν να θυμούνται τα σχολικά χρόνια τους σε ένα «κουτί» ενώ τα παιδιά των μικρών τάξεων δεν θα γνωρίζουν πώς είναι να πηγαίνεις σε δημοτικό σχολείο. Εδώ ένα μεγάλο μπράβο αξίζουν οι καθηγητές, οι οποίοι κάνουν ότι περνάει από το χέρι τους προκειμένου να μεταφέρουν το κλίμα του Δημοτικού Σχολείου ακόμα και μέσα στα isobox.
Γυμνάσιο Αρκαλοχωρίου: Κόστος, εργατοώρες και ταλαιπωρία για να μεταφερθούν οι μαθητές μαζί με τους οικίσκους σε νέο χώρο και όχι πίσω στο σχολείο τους
Στο Γυμνάσιο του Αρκαλοχωρίου οι ζημιές ήταν ανυπολόγιστες με αποτέλεσμα να φέρουν οικίσκους και να τους τοποθετήσουν δίπλα από το σχολείο προκειμένου να συνεχιστούν τα μαθήματα. Οι οικίσκοι αυτοί φέτος μεταφέρθηκαν στον προαύλιο χώρο του Λυκείου καθώς μετά από δύο χρόνια αποφασίστηκε να κατεδαφιστεί το κτήριο και έτσι κρίθηκε αναγκαίο οι οικίσκοι να μην βρίσκονται κοντά στις εργασίες. Η απορία που δημιουργείται είναι η εξής: Γιατί τόσο κόστος, ταλαιπωρία και εργατοώρες αντί να ρίξουν από την αρχή για την κατασκευή ενός νέου κτηρίου;
Το βίντεο που ακολουθεί γυρίστηκε τον Ιούλιο και δείχνει τον χώρο του Λυκείου που γινόντουσαν οι εργασίες για να έρθουν οι οικίσκοι του Γυμνασίου.
Η σχολική χρονιά ξεκίνησε και πλέον οι οικίσκοι για το Γυμνάσιο τοποθετήθηκαν και το «σχολείο» σήμερα έχει αυτή την εικόνα:
Οι οικίσκοι που μένουν οι κάτοικοι του Αρκαλοχωρίου
Στη συνέχεια του οδοιπορικού η κα. Μουράτη μας ξενάγησε στο εκθεσιακό κέντρο Αρκαλοχωρίου και το ανοιχτό δημοτικό θέατρο, εκεί όπου για μέρες έμεναν οι κάτοικοι του χωριού και συλλεγόταν όλη η ανθρωπιστική βοήθεια, όπως κλινοσκεπάσματα, ρούχα, τροφή και νερά.
Ο χειμώνας έφτασε, ξεκίνησαν οι βροχές ακόμα και τα χιόνια και έτσι φέρανε οικίσκους δημιουργώντας ένα «νέο χωριό». Οι κάτοικοι συνεχίζουν να μένουν εκεί καθώς τα σπίτια τους κρίνονται μη κατοικήσιμα (κίτρινο σημάδι) ή κατεδαφιστέα (κόκκινο σημάδι).
Κάτοικοι Αρκαλοχωρίου στο Newsbomb.gr: Δεν φτάνει η επιχορήγηση για να ξαναχτίσεις το σπίτι σου
Στο Newsbomb.gr μίλησε ο κάτοικος που κατέθεσε τον πρώτο φάκελο για τις αποζημιώσεις και το σπίτι του ξεκίνησε να φτιάχνεται μετά από δύο σχεδόν χρόνια. Όπως αποκαλύπτει τα λεφτά που δίνονται δεν επαρκούν για να φτιαχτεί ένα σπίτι από την αρχή αν κανείς υπολογίσει το ΦΠΑ, τα ένσημα, την πληρωμή του μηχανικού, το κόστος των υλικών και τις άδειες.
«Από τα χρήματα που δίνουν στην επιχορήγηση το σημαντικό είναι το ΦΠΑ. Σε όλα τα είδη που παίρνεις πληρώνεις το 24% του ΦΠΑ, στο ποσό που σου βγάζουνε. Πρέπει να αποδώσω σε όλα τα είδη υλικά 24% πίσω, την αμοιβή του μηχανικού συν τα ένσημα. Μένουν μισά λεφτά για να φτιαχτεί το σπίτι από την αρχή. Βρίσκομαι στα μπετά μετά από δύο χρόνια ακόμα. Δεν γνωρίζουμε πότε θα φύγουμε από τους οικίσκους και θα μπούμε στα σπίτια μας»
Για τις συνθήκες στους οικίσκους μας αποκάλυψε:
«Οι συνθήκες στους οικίσκους είναι λίγο δύσκολες. Όταν δεν δουλεύει το ερκοντίσιον βράζουμε και αντίστροφα τον χειμώνα παγώνουμε. Τα ερκοντίσιον σταματάνε να δουλεύουν κάποιες στιγμές… με λίγα λόγια έχει δημιουργηθεί ένα μικρό χωριό με όλα του τα προβλήματα».
Φωτογραφίες από τον μεγαλύτερο οικισμό με κοντέινερ:
«Θέλουμε να πάμε σπίτια μας»
Μιλήσαμε με κατοίκους που μένουν σε οικίσκους και μας περιγράφουν αποκαρδιωτικές καταστάσεις ενώ τονίζουν συνεχώς μόνο μια φράση… «Θέλουμε να πάμε σπίτια μας».
Μια από τις κατοίκους που μένει σε οικίσκο διπλανού χωριού μαζί με τα τρία της παιδιά περιγράφει στο Newsbomb.gr την καθημερινότητά της αλλά και τις διαδικασίες που έχει κάνει και δεν προχωρούν για να επιστρέψει σπίτι της.
«Θέλω να μπω σπίτι μου. Έχει τελειώσει ο φάκελος και περιμένω το οκέι για τις εργασίες και μου λένε ότι θα με ενημερώσουν σε έναν μήνα και έχουν περάσει μήνες. Οι οικίσκοι τοποθετήθηκαν τον Δεκέμβριο του 2021 και από τότε μένουμε εδώ. Το σπίτι μου είναι κίτρινο. Μπορώ να μπω να πάρω πράγματα. Της αδερφής μου που είναι κόκκινο, δεν μπορεί να πάρει τίποτα»
Για τις γραφειοκρατικές διαδικασίες αποκάλυψε:
«Ότι ζητήσανε το πήγα. Ο φάκελος κόστισε 3.500 ευρώ και είναι μέσα στο κοστολόγιο για να φτιάξουμε το σπίτι. Μείον λοιπόν 3.500 ευρώ χωρίς να υπολογίσω τα ένσημα στους εργάτες και με κοστολόγιο υλικών με τιμές 2011 και όχι 2023. Στα κόκκινα κτήρια η άδεια φτάνει μέχρι και τα 12.000 ευρώ. Μπλέξαμε και δεν ξέρουμε πώς θα ξεμπλέξουμε και ακούω να λένε ότι έχουμε βολευτεί. Πώς να βολευτείς εδώ μέσα με πέντε άτομα. Τον χειμώνα είμαστε κλεισμένοι μέσα. Στάζουμε από τις λαμαρίνες το καλοκαίρι, τον χειμώνα φέρνουμε σόμπες. Ευτυχώς δεν έχουμε πλημμύρες στο σημείο που βρισκόμαστε. Θέλουμε να πάμε σπίτια μας».
Εικόνες από το εσωτερικό στους οικίσκους, όπου μένουν πέντε άτομα σε λίγα τετραγωνικά:
Εγκρίθηκαν μόνο 20 φάκελοι από τους 2.000 για τη χρηματοδότηση από την Αρωγή - Αναμένονται ακόμα 6.000 φάκελοι
Ο αντιπρόεδρος του Συλλόγου Ελπίδα του δήμου Μινώα Πεδιάδος, κύριος Κοκκολάκης Μάρκος μίλησε αποκλειστικά στο Newsbomb.gr για την κωλυσιεργία και τη γραφειοκρατία των Αρχών προκειμένου να χορηγηθεί η πρώτη αρωγή και να μπορέσουν οι κάτοικοι να ξεκινήσουν να φτιάχνουν τα σπίτια τους.
Η χρηματοδότηση που έχει δοθεί μέσω τα αρωγής δεν μπορεί να αξιοποιηθεί. Τα χρήματα αυτά αν δεν γίνει ο φάκελος δεν μπορούν να αποδεσμευθούν και να δοθούν για να αρχίσουν οι εργασίες. Συνολικά μόνο σε 20 άτομα εγκρίθηκαν οι φάκελοι και μπορούν να πάρουν τα χρήματα και να ξεκινήσουν τις εργασίες. Υπάρχουν ακόμα 2.000 φάκελοι που έχουν παραδοθεί και δεν έχουν εγκριθεί και ακόμα 6.000 φάκελοι που θα κατατεθούν.
Πολλοί λοιπόν είναι εκείνοι που βάζουν χρήματα από την τσέπη τους για να φτιάξουν τα σπίτια τους καθώς όσο περνάει ο καιρός και λόγω των καιρικών συνθηκών το κόστος εργασιών ανεβαίνει και δεν τους παίρνει άλλο να περιμένουν την επιχορήγηση. Όπως καταγγέλλει ο κ. Κοκκολάκης δεν υπάρχει στελεχωμένο προσωπικό στις αρμόδιες υπηρεσίες για να προχωρήσει η διαδικασία και το ΤΕΕ πρέπει να πολλαπλασιάσει τους μηχανικούς.
«Ζητάμε απλοποίηση της διαδικασίας για τα κτήρια. Καμία από τις κατηγορίες δεν μπορεί να προχωρήσει σε επισκευές. Έστω στα πράσινα κτήρια που αποτελούν το 60% ο κόσμος να πάρει πιο εύκολα την Αρωγή»
Για τις κατασχέσεις και τους πλειστηριασμούς, ο κ. Κοκκολάκης ανέφερε ότι σε άλλες περιπτώσεις φυσικών καταστροφών δόθηκαν παρατάσεις αλλά στο Αρκαλοχώρι τα κτήρια που είναι σεισμόπληκτα βγαίνουν σε πλειστηριασμούς.
«Δεν υπάρχει οικονομική δυνατότητα των ανθρώπων λόγω σεισμού να ανταπεξέλθουν οικονομικά και έτσι οι περιουσίες τους βγαίνουν σε πλειστηριασμό»
Κλείνοντας…
Δύο χρόνια μετά τον σεισμό οι κάτοικοι πλέον προσπαθούν να λύσουν μόνοι τους τις δυσκολίες καθώς η γραφειοκρατία δεν τους επιτρέπει να γυρίσουν στα σπίτια τους. Με ότι έχουν στην άκρη φτιάχνουν ξανά τη ζωή τους. Όσοι πάλι δεν μπορούν περιμένουν την έγκριση ώστε να πάρουν τα χρήματα για να φτιάξουν τα σπίτια τους.
Η καθημερινότητα στο χωριό προχωράει με πληγές. Οι οικίσκοι για σπίτια και σχολεία είναι η νέα πραγματικότητα. Οι δρόμοι με τα μπάζα, τα σπασμένα τζάμια και τα κλειστά μαγαζιά αφήνουν ανοιχτές πληγές.
Ωστόσο η ελπίδα ποτέ δεν πεθαίνει και έτσι κάθε κάτοικος θα βάλει το λιθαράκι του και σαν μια γροθιά θα προσπαθήσουν να αναγεννηθούν από τα συντρίμμια του σεισμού και να ξαναπάρουν τη ζωή που είχαν πριν το χτύπημα του Εγκέλαδου.
