Παγκόσμια Ημέρα Λευκού Μπαστουνιού: Τα προβλήματα στους δρόμους της πρωτεύουσας

Σήμερα, 15 Οκτωβρίου, είναι η Παγκόσμια Ημέρα Λευκού Μπαστουνιού, μια ημέρα αφιερωμένη στα άτομα με οπτική αναπηρία. Ο Παναγιώτης Μαρκοστάμος, αντιπρόεδρος της Εθνικής Ομοσπονδίας Τυφλών και παραδοσιακός τραγουδιστής, μιλά στο Newsbomb με συγκίνηση και περηφάνια για τη σημασία του λευκού μπαστουνιού, τις δυσκολίες της καθημερινότητας και την ανάγκη μιας κοινωνίας πιο ανθρώπινης και πιο προσιτής σε όλους.

«Το λευκό μπαστούνι», εξηγεί, «εκτός από ένα τεχνικό βοήθημα, είναι για εμάς κάτι πολύ περισσότερο. Είναι ένα σύμβολο ανεξάρτητης και αυτόνομης διαβίωσης. Όταν βλέπετε κάποιον στο δρόμο να κρατάει το λευκό μπαστούνι και ακούτε τον χαρακτηριστικό ήχο του, να ξέρετε πως αυτός ο άνθρωπος έχει κατακτήσει, στο βαθμό που επιθυμεί, την ανεξαρτησία του. Το μπαστούνι είναι προέκταση του εαυτού μας, είναι το εργαλείο που μας επιτρέπει να κινούμαστε με ασφάλεια, να εντοπίζουμε τα εμπόδια και να χαράζουμε τη δική μας πορεία».

Ωστόσο, όπως τονίζει, η πραγματικότητα στους δρόμους των ελληνικών πόλεων απέχει πολύ από το ιδανικό. «Είτε στην Αθήνα είτε σε άλλες πόλεις, παρά τις παρεμβάσεις που έχουν γίνει για την προσβασιμότητα, υπάρχουν σοβαρά προβλήματα. Έχουμε οδηγούς όδευσης τυφλών αυτές τις ειδικές κίτρινες γραμμές στα πεζοδρόμια και εκατοντάδες ράμπες, που εξυπηρετούν όχι μόνο εμάς, αλλά και άτομα με κινητική αναπηρία, ακόμη και γονείς με καροτσάκια. Όμως, πολλές από αυτές τις παρεμβάσεις είναι λανθασμένες ή επικίνδυνες».

«Ένας οδηγός όδευσης μπορεί να σε οδηγήσει πάνω σε κολόνα, σε τοίχο, σε εμπόδιο ή σε αφύλαχτα έργα. Είναι συχνό φαινόμενο να συναντάμε πάνω στα πεζοδρόμια αυτοκίνητα, μηχανάκια, πατίνια, τραπεζοκαθίσματα ή εμπορεύματα. Όλα αυτά καταλαμβάνουν τον χώρο των πεζών και κάνουν την κίνησή μας επικίνδυνη. Προσθέστε και τα δέντρα, τις πινακίδες που τοποθετούνται χαμηλά, τα περίπτερα που κρεμούν προϊόντα - όλα αυτά γίνονται παγίδες. Έτσι, πολλές φορές νιώθουμε πιο ασφαλείς στο δρόμο παρά στο πεζοδρόμιο».

Ακούστε τη συνέντευξη του Παναγιώτη Μαρκοστάμου στο Newsbomb:

«Η προσπάθεια που κάνουμε δεν υποστηρίζεται όσο θα έπρεπε από την πολιτεία»

Ο Παναγιώτης Μαρκοστάμος δεν διστάζει να μιλήσει και για τη δική του προσωπική διαδρομή. «Άρχισα να αντιμετωπίζω προβλήματα όρασης από την ηλικία των τεσσάρων ετών. Έφυγα από το χωριό μου στη Φθιώτιδα, κοντά στην Αταλάντη, και ήρθα επτά ετών στη Σχολή Τυφλών στην Καλλιθέα. Εκεί έμαθα το σύστημα γραφής και ανάγνωσης Braille, αλλά και μαθήματα κινητικότητας, προσανατολισμού και δεξιοτήτων καθημερινής διαβίωσης. Μετά τα δέκα έχασα εντελώς την όρασή μου, όμως ήμουν ήδη έτοιμος. Είχα αποδεχτεί την αναπηρία μου χάρη στη στήριξη της οικογένειάς μου, των δασκάλων και των ειδικών. Έτσι, προσαρμόστηκα πλήρως και έμαθα να ζω ανεξάρτητα».

«Από τότε μέχρι σήμερα κινούμαι παντού με το λευκό μου μπαστούνι. Πηγαίνω στη δουλειά, στις υποχρεώσεις μου, κάνω τη ζωή μου όπως θέλω. Έχω κατακτήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό την ανεξαρτησία μου. Όμως», προσθέτει με έμφαση, «όλη αυτή η προσπάθεια που κάνουμε εμείς, οι άνθρωποι με οπτική αναπηρία, δεν υποστηρίζεται όσο θα έπρεπε από την πολιτεία».

Ειδικά, όπως λέει, υπάρχει τεράστιο έλλειμμα στην εκπαίδευση κινητικότητας. «Αυτή τη στιγμή σε ολόκληρη τη χώρα υπάρχουν μόλις οκτώ εκπαιδευτές κινητικότητας και προσανατολισμού. Οκτώ άτομα για όλη την Ελλάδα! Πώς μπορεί, λοιπόν, ένα τυφλό παιδί που ζει στην Ευρυτανία ή στην Ήπειρο να εκπαιδευτεί; Οι οικογένειες αναγκάζονται να μεταναστεύουν στην Αθήνα ή στη Θεσσαλονίκη, όπως έκανε και η δική μου το 1989. Ζητάμε να υπάρξει πρόγραμμα εκπαίδευσης νέων εκπαιδευτών κινητικότητας και να επεκταθούν σε όλη τη χώρα. Γιατί η κινητικότητα, ο προσανατολισμός και οι δεξιότητες καθημερινής διαβίωσης είναι το Α και το Ω για την ανεξάρτητη διαβίωση ενός ατόμου με οπτική αναπηρία».

«Έχουμε πάθει σοβαρά ατυχήματα και εγώ και άλλοι συνάδελφοι»

Κλείνοντας, ο Παναγιώτης Μαρκοστάμος στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα με αφορμή τη σημερινή ημέρα: «Η Παγκόσμια Ημέρα Λευκού Μπαστουνιού είναι μια μέρα που αναδεικνύει τα ζητήματα προσβασιμότητας. Αν βγούμε όλοι έξω και εσείς που βλέπετε, και εγώ που δεν βλέπω θα δούμε ότι δεν μπορούμε να περπατήσουμε ελεύθερα στα πεζοδρόμια. Δεν υπάρχει αυτό που λέμε αλυσίδα προσβασιμότητας: να φύγω από το σπίτι μου το πρωί και να επιστρέψω με ασφάλεια το βράδυ».

«Πρέπει όλοι να καταλάβουμε», τονίζει, «ότι οι παρεμβάσεις προσβασιμότητας υπάρχουν για να εξυπηρετούν ανθρώπους. Μην παρκάρετε στα πεζοδρόμια, μην βάζετε εμπόδια. Γιατί έτσι θέτετε σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές. Έχουμε πάθει σοβαρά ατυχήματα και εγώ και άλλοι συνάδελφοι. Δυστυχώς, η κατάσταση αντί να βελτιώνεται, χειροτερεύει».

«Να μάθουμε να σεβόμαστε τον δημόσιο χώρο»

Ο ίδιος ζητά από την πολιτεία «να εφαρμόσει πολιτικές που θα εξασφαλίσουν ότι όλες οι υποδομές, νέες και υφιστάμενες, θα είναι πραγματικά προσβάσιμες. Παράλληλα, χρειάζεται εκπαίδευση της κοινωνίας, από τα σχολεία μέχρι τους πολίτες, ώστε όλοι να γνωρίζουν τι σημαίνει σεβασμός και ισότητα στο δημόσιο χώρο».

«Θέλουμε επίσης περισσότερη αστυνόμευση», προσθέτει, «τόσο από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη όσο και από τις δημοτικές αστυνομίες. Να τηρούνται οι κανονισμοί, να μην δίνονται άδειες αυθαίρετα, να τοποθετούνται τραπεζοκαθίσματα εκεί που πρέπει και όχι πάνω σε οδηγούς τυφλών ή διαβάσεις. Θέλουμε πόλεις που να ανήκουν σε όλους, πεζούς, ανθρώπους με ή χωρίς αναπηρία. Μόνο τότε θα μπορούμε να μιλάμε για πραγματική ανεξάρτητη διαβίωση».

Λίγες ημέρες πριν, ο Παναγιώτης Μαρκοστάμος ανέδειξε μέσα από τα social media τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με προβλήματα όρασης στους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας. Σε βίντεο που δημοσίευσε στο TikTok, ο ίδιος, ο οποίος έχει προβλήματα όρασης, έδειξε με χαρακτηριστικό τρόπο τις καθημερινές δυσκολίες της πρωτεύουσας,