Ο «Οικοδόμος του Θεού» κατασκευάζει τον μεγαλύτερο Χριστό στον κόσμο

Ένας αρμενικής καταγωγής πολυεκατομμυριούχος ανεγείρει στο όρος Χάτις, κοντά στο Ερεβάν, το μεγαλύτερο άγαλμα του Ιησού Χριστού στον κόσμο, ύψους 101 μέτρων. Το έργο, που υπογράφει ο γλύπτης Άρμεν Σαμουελγιάν, προορίζεται να γίνει σημείο αναφοράς για την πνευματική και τουριστική αναγέννηση της Αρμενίας, αλλά έχει προκαλέσει αντιδράσεις από την Αρμενική Αποστολική Εκκλησία, σύμφωνα με ρεπορτάζ του γερμανικού περιοδικού DER SPIEGEL.

Σύντομα το άγαλμα αυτό θα αποτελέσει την απάντηση της Αρμενίας στον 30 μέτρων «Χριστό Λυτρωτή» του Ρίο ντε Τζανέιρο, και έτσι το μεγαλύτερο μνημείο του Ιησού στον κόσμο.

Προς το παρόν, το έργο βρίσκεται σε δύο τμήματα. Στο μπροστινό κτίσμα δεσπόζει ο κορμός, ενώ τα πόδια και τα πέλματα βρίσκονται στον κήπο. Σύντομα το άγαλμα θα στεφανώσει το όρος Χάτις, περίπου 30 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα. Το συνολικό του ύψος θα φτάσει τα 101 μέτρα. Τα 33 μέτρα του σώματος συμβολίζουν τα χρόνια ζωής του Χριστού, ενώ τα υπόλοιπα αφορούν τη βάση. Τα εγκαίνια προγραμματίζονται για τα μέσα του 2026.

Η Αρμενία, μια μικρή χώρα στον Νότιο Καύκασο, ταλανισμένη από πολέμους και κρίσεις – πιο πρόσφατα έχασε την περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από το Αζερμπαϊτζάν – αναζητά την ταυτότητά της. Ο πρωθυπουργός Νικόλ Πασινιάν επιχειρεί ένα «rebranding». Σε αυτό περιλαμβάνεται και η λιγότερη έμφαση στην ιστορία της γενοκτονίας, καθώς ενοχλεί ιδιαίτερα τον μεγάλο δυτικό γείτονα, την Τουρκία, σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό.

Το άγαλμα του Ιησού θυμίζει κάτι άλλο: ότι η Αρμενία ήταν το πρώτο κράτος παγκοσμίως που, το 301 μ.Χ., ανακήρυξε επίσημα τον χριστιανισμό κρατική θρησκεία. Ωστόσο, το μνημείο διχάζει την κοινωνία. Είναι η απαρχή μιας πνευματικής αναγέννησης ή απλώς η επιχρυσωμένη αυτοπροβολή ενός ολιγάρχη;

Πίσω από το έργο βρίσκεται ο πολυεκατομμυριούχος Γκαγκίκ Τσαρουκιάν – ένας άνθρωπος που παρουσιάζεται ως «οικοδόμος του Θεού» και από τους επικριτές του χαρακτηρίζεται ολιγάρχης. Η κυβέρνηση τον στηρίζει. Η Αρμενική Αποστολική Εκκλησία όχι.

Ήδη από τον Μάρτιο του 2022, η Εκκλησία δήλωσε ότι θεωρεί την ανέγερση αγάλματος του Χριστού «μη αποδεκτή, καθώς δεν συνάδει με την αιώνια εικονογραφική και λατρευτική παράδοση της Εκκλησίας», καλώντας τους εμπνευστές να εγκαταλείψουν το σχέδιο. Έκτοτε, σιωπή. Καμία διαμαρτυρία, καμία δημόσια τοποθέτηση για ό,τι υψώνεται στο όρος Χάτις.

Ο πρωθυπουργός Πασινιάν δηλώνει ότι ελπίζει το άγαλμα να προσελκύσει τουρίστες. Πολλοί Αρμένιοι βλέπουν σε αυτό την ευκαιρία να καταστεί η χώρα ελκυστικός πνευματικός προορισμός: νέα ξενοδοχεία, εστιατόρια, θέσεις εργασίας. Ανάγκη υπαρκτή – η ανεργία αγγίζει το 13,9%, ενώ το ποσοστό φτώχειας φτάνει το 21,7%.

Μέχρι τότε, οι γυναίκες της ομάδας επισκεπτών θέλουν να πλησιάσουν όσο γίνεται περισσότερο τον Ιησού. Περίπου 40 δασκάλες από ένα χωριό, που ταξίδεψαν σχεδόν δύο ώρες. «Αυτή η απεικόνιση του Ιησού είναι γεμάτη καλοσύνη, αλλά και διαποτισμένη από θλίψη. Κάτι μέσα μου ηρέμησε όταν τον είδα», λέει μια νεαρή δασκάλα. Κατά τη γνώμη της, στον λαό της λείπει η πίστη. Οι πόλεμοι με το Αζερμπαϊτζάν και ο θάνατος νέων ανθρώπων στα πεδία των μαχών συνδέονται, όπως λέει, με την απομάκρυνση από τον Θεό.

Μια άλλη γυναίκα, μητέρα τριών γιων, στέκεται σιωπηλή μπροστά στον λευκό γίγαντα. Αγγίζει προσεκτικά το παγωμένο αλουμίνιο και προσεύχεται για τον μεγαλύτερο γιο της, να επιστρέψει σώος από τον στρατό. «Αυτό το άγαλμα θα είναι ο νέος προστάτης του λαού μας», λέει.

Στο εργαστήριό του, ο γλύπτης Σαμουελγιάν περιβάλλεται από ελληνορωμαϊκούς θεούς και αγγέλους, αετούς με επιβλητικά φτερά, αλλά και πιγκουίνους από την ταινία κινουμένων σχεδίων «Madagascar». «Πρέπει να συμβαδίζεις με την εποχή», λέει. Στα 57 του θεωρείται ο πιο επιτυχημένος καλλιτέχνης της χώρας. Οι πλούσιοι της Αρμενίας – συχνά μέσω πολιτικής ισχύος και διαφθοράς – τον προσλαμβάνουν για τις επαύλεις και τους κήπους τους. «Το σημαντικό είναι τι παραγγέλνει ο πελάτης», τονίζει.

Ο σημαντικότερος πελάτης του είναι ο Γκαγκίκ Τσαρουκιάν. Το απόγευμα, ο Σαμουελγιάν ανοίγει διάπλατα τις πύλες. Από μια Maybach κατεβαίνει ο Τσαρουκιάν, 69 ετών, με μπράτσα που θυμίζουν ακόμα το παρελθόν του ως παλαιστή. Επιθεωρεί τον Χριστό, χαμογελά – καμία γρατζουνιά στο λευκό αλουμίνιο.

«Είμαστε ένα έθνος με μακρά ιστορία, με ισχυρή διασπορά. Ήρθε η ώρα να ενωθούμε», λέει. Υπολογίζεται ότι 7–8 εκατομμύρια Αρμένιοι ζουν στο εξωτερικό, ενώ στη χώρα μόλις τρία εκατομμύρια. «Αυτό το μνημείο πρέπει να γίνει σύμβολο εθνικής αναγέννησης», προσθέτει.

Το άγαλμα ζυγίζει 20 τόνους και είναι υπερβολικά βαρύ για ελικόπτερο – η Αρμενία δεν διαθέτει κατάλληλο. Έτσι, θα πρέπει να κοπεί σε κομμάτια για τη μεταφορά. Στο όρος Χάτις, όπου οι εργασίες συνεχίζονται, σχεδιάζεται τελεφερίκ, μουσείο, οθόνες με τη ζωή του Ιησού, αλλά και ξενοδοχεία και εστιατόρια δίπλα στο μνημείο.

Το κόστος παραμένει άγνωστο. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το φιλανθρωπικό ίδρυμα του Τσαρουκιάν διέθεσε 1,2 εκατ. ευρώ το 2022–2023. «Δεν θα κάνω οικονομία», λέει.

Για τον πολιτικό επιστήμονα Στεπάν Ντανιελγιάν, πάντως, πρόκειται για «επικοινωνιακό τέχνασμα, ένα έργο γοήτρου του Τσαρουκιάν» και ταυτόχρονα πρόκληση της κυβέρνησης προς την Εκκλησία. Η αρμενική Εκκλησία υπήρξε επί αιώνες θεματοφύλακας γλώσσας και πολιτισμού. Σήμερα εμφανίζεται ως ηθικό αντίβαρο στην πολιτική εξουσία.

Η σύγκρουση κυβέρνησης–Εκκλησίας έχει οξυνθεί μετά την ήττα του 2023 στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Ο Πασινιάν έχει κατηγορήσει την Εκκλησία σκληρά, ενώ η κυβέρνηση έχει προχωρήσει και σε συλλήψεις κληρικών. Σύμφωνα με τον Ντανιελγιάν, «η κυβέρνηση ζητά την εγκατάλειψη αξιών, ιστορίας και συμβόλων, υποσχόμενη ειρήνη».

Ο Τσαρουκιάν παρουσιάζει πλέον τη στήριξη του αγάλματος ως «υπηρεσία προς την πατρίδα». Καλεί εθελοντές μέσω διαδικτύου. Εκατοντάδες γνωστοί Αρμένιοι έχουν ήδη συμμετάσχει· βίντεο κυκλοφορούν στα κοινωνικά δίκτυα, με τραγουδιστές και ηθοποιούς να ρίχνουν τσιμέντο ή να τοποθετούν πέτρες στη βάση. Υπάρχει μπουφές, μουσική με παραδοσιακούς σκοπούς – και στο τέλος, όλοι λαμβάνουν ένα πιστοποιητικό συμμετοχής.

Διαβάστε επίσης