Το Newsbomb.gr στην Παγκόσμια Διάσκεψη του Διεθνούς Ινστιτούτου Δημοσιογραφίας στη Βιέννη

Πάνω από 600 δημοσιογράφοι από περισσότερες από 100 χώρες συγκεντρώθηκαν στη Βιέννη όπου βρίσκεται η έδρα του IPI, του Διεθνούς Ινστιτούτου Δημοσιογραφίας, προκειμένου να συζητήσουν τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο χώρος του Τύπου σε παγκόσμιο επίπεδο σήμερα. Το newsbomb.gr ήταν ένα από τα ελάχιστα ελληνικά ΜΜΕ που βρέθηκαν στο συνέδριο και συμμετείχε σε σειρά συζητήσεων και επαφών.

Η φετινή διάσκεψη άνοιξε με μια εκτενή συνέντευξη του Οικονομολόγου και κατόχου του βραβείου Νόμπελ, Γιόζεφ Στίγκλιτς, ο οποίος μίλησε για την αδιάσπαστη σύνδεση ανάμεσα στο επίπεδο της δημοκρατίας και το επίπεδο της ελευθερίας του Τύπου σε μια χώρα.

Ο Στίγκλιτς, μιλώντας σε ένα κοινό αποτελούμενο από εκατοντάδες δημοσιογράφους περιέγραψε το όραμά του για μια νέα αρχιτεκτονική του παγκόσμιου οικοσυστήματος του Τύπου, που θα στηρίζεται στην αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης για την ερευνητική δημοσιογραφία μέσω ενός συνδυασμού φόρων πλούτου στους υπερ-πλούσιους και ρύθμισης των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών.

Οι συμμετέχοντες στο Συνέδριο του IPI συμμετείχαν σε δεκάδες συζητήσεις που επιχείρησαν να καλύψουν όλο το εύρος των σύγχρονων προκλήσεων: οι στοχευμένες δολοφονίες δημοσιογράφων, οι μαζικές διώξεις που από τα απολυταρχικά καθεστώτα επεκτείνονται πλέον και στη Δύση, οι κίνδυνοι που επιφέρει στις αίθουσες σύνταξης η επέλαση του AI, δυσκολία οικονομικής επιβίωσης ανεξάρτητων ερευνητικών δημοσιογραφικών ομάδων, η επίδραση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των influencers στην «παραδοσιακή» δημοσιογραφία, μαζική εξολόθρευση δημοσιογράφων στη Γάζα, οι ιδιαίτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες δημοσιογράφοι στον εργασιακό χώρο και στο πεδίο του ρεπορτάζ, ήταν μόνο λίγα από τα θέματα που συζητήθηκαν διεξοδικά στο φετινό Συνέδριο, το οποίο αποτελεί ορόσημο για τον Οργανισμό καθώς φέτος κλείνει 75 χρόνια ενεργής δράσης στον τομέα της προστασίας της ελευθερίας του Τύπου.

Ταυτόχρονα οι δεκάδες ώρες που πέρασαν στον εντυπωσιακό χώρο του παλατιού Schönbrunn, έδωσαν τη δυνατότητα σε επαγγελματίες του χώρου των ΜΜΕ από όλο τον κόσμο να συνομιλήσουν, να ανταλλάξουν ιδέες, λύσεις, προβληματισμούς, αλλά και να σχεδιάσουν ιδέες για νέες διασυνοριακές δημοσιογραφικές έρευνες σε δυναμικά θέματα όπως το περιβάλλον, το προσφυγικό/μεταναστευτικό, το AI, το οργανωμένο έγκλημα, τα οικονομικά σκάνδαλα κ.α..

Ξεχωριστή στιγμή η βράβευση των φετινών «ηρώων»

Κατά τη διάρκεια του τριήμερου συνεδρίου ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η εκδήλωση που διοργάνωσε το IPI στο εντυπωσιακό κτήριο του Πανεπιστημίου της Βιέννης για τη βράβευση επτά ηρώων της δημοσιογραφίας για το 2025.

Υπήρχε όμως μια ιδιαιτερότητα καθώς δεν μπορούσαν όλοι να παραλάβουν τα βραβεία τους, είτε επειδή βρίσκονται ακόμη και σήμερα φυλακισμένοι, ή έχουν ήδη χάσει τη ζωή τους.

Οι φετινοί νικητές είναι η Μζία Αμαλιομπέλι από τη Γεωργία, η οποία παραμένει στη φυλακή για την άσκηση κριτικής προς το σημερινό καθεστώς, ο Μάρτιν Μπάρον από τις ΗΠΑ, η Μάριαμ Αμπου Ντάκκα από την Παλαιστίνη, η οποία δολοφονήθηκε σε έναν από τους στοχευμένους ισραηλινούς βομβαρδισμούς κατά δημοσιογράφων στη Γάζα, ο Γκουστάβο Γκορίτι από το Περού για τα ρεπορτάζ του για το οργανωμένο έγκλημα, ο Τζίμι Λάι από το Χόνγκ Κόνγκ ο οποίος παραμένει στη φυλακή, η Βικτώρια Ρωσκίνα από την Ουκρανία, η οποία πέθανε ενώ κρατούνταν σε ρωσική φυλακή επειδή έκανε ρεπορτάζ στις ανατολικές πόλεις της Ουκρανίας που έχουν τεθεί υπό ρωσικό έλεγχο, και ο Τεσφαλέμ Ουάλντις από την Αιθιοπία για τη μεγάλη συνεισφορά του στην ανεξάρτητη δημοσιογραφία παρά τις διώξεις σε βάρος του με τον αντιτρομοκρατικό νόμο.

Όσοι δημοσιογράφοι παρακολούθησαν τη συγκινητική τελετή βράβευσης χειροκρότησαν όρθιοι για πολλά λεπτά τις δύο δημοσιογράφους που βραβεύτηκαν μετά τον αδόκητο θάνατό τους εντός του 2025, της Παλαιστίνιας Μάριαμ αμπου Ντάκκα και της Ουκρανής Βικτώρια Ρωσκίνα, τα βραβεία των οποίων παρέλαβαν οι συνάδελφοί τους.

Το αδιαχώρητο για τους δημοσιογράφους από τη Γάζα - Παρών στη Βιέννη ο Wael al Dahdouh

Άλλη μια ιδιαίτερη στιγμή του 75ου Συνεδρίου του IPI ήταν η συζήτηση για τη στοχοποίηση των δημοσιογράφων στη Γάζα και το ερώτημα της ατιμωρησίας των υπεύθυνων για τη μαζική δολοφονία πάνω από 235 Παλαιστινίων δημοσιογράφων.

Κατά τις εκτιμήσεις των διοργανωτών, ήταν η συζήτηση με τη μαζικότερη συμμετοχή και ο λόγος δεν ήταν άλλος από το γεγονός ότι παρών ήταν και ο πρώην επικεφαλής του γραφείου του Al Jazeera στη Γάζα Wael Al Dahdouh, η ιστορία του οποίου είχε συγκινήσει την παγκόσμια δημοσιογραφική -και όχι μόνο- κοινότητα.

Τον Οκτώβριο του 2023, την ώρα που μετέδιδε ζωντανά τις εξελίξεις από τις ισραηλινές επιδρομές ο Dahdouh ενημερώθηκε ότι η σύζυγός του, η 7χρονη κόρη του, ο 15χρονος γιος του και το 6χρονο εγγόνι του είχαν σκοτωθεί σε ισραηλινό βομβαρδισμό σε προσφυγικό καταυλισμό όπου είχαν καταφύγει ύστερα από εντολή του ισραηλινού στρατού.

Λίγους μήνες αργότερα, τον Ιανουάριο του 2024, ο μεγαλύτερος γιος του 27 ετών, ο οποίος έκανε τα πρώτα του βήματα στη δημοσιογραφία, σκοτώθηκε μαζί με έναν συνάδελφό του κατά τη διάρκεια της εργασίας τους. Έτσι, μέσα από τη δραματική προσωπική του ιστορία, ο Dahdouh έγινε παγκόσμιο σύμβολο αντοχής και επιμονής στον χώρο της δημοσιογραφίας, καθώς κυριαρχεί η εκτίμηση ότι η οικογένειά του στοχοποιήθηκε για να κάνει τον ίδιο να διακόψει τη δημοσιογραφική του δράση και να παραδειγματιστούν οι άλλοι παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι.

Η κοινή απόφαση των μελών του IPI

Στο συνέδριο, παρουσιάστηκε επίσης η Απόφαση στην οποία κατέληξαν τα μέλη του IPI λίγες ημέρες νωρίτερα κατά τη Γενική Συνέλευση του οργανισμού.

Η απόφαση έχει τέσσερα σκέλη που συνοψίζονται στους εξής τίτλους:

• Τα κράτη και οι παγκόσμιοι ηγέτες πρέπει να επαναβεβαιώσουν τη δέσμευσή τους στην αξία των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης, ως θεμελιώδους λίθου των ελεύθερων κοινωνιών.
• Τα κράτη πρέπει επειγόντως να ενισχύσουν την προστασία και τη στήριξη των δημοσιογράφων που βρίσκονται στην εξορία.
• Τα κράτη και οι παγκόσμιοι ηγέτες πρέπει να επιδείξουν πολιτική βούληση για να αντιμετωπίσουν την παγκόσμια κρίση ατιμωρησίας για εγκλήματα κατά δημοσιογράφων.
• Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, η παραγόμενη από ανθρώπους δημοσιογραφία πρέπει να τεθεί σε προτεραιότητα και να προστατευθεί.

Ευρεία γκάμα θεμάτων

Το συνέδριο κάλυψε πολύ ευρύ πεδίο θεμάτων ειδικού και γενικού ενδιαφέροντος σε σχέση με τον χώρο του Τύπου.

Ενδεικτικά, ορισμένες από τις θεματικές αφορούσαν:

Προστασία της ελευθερίας του τύπου και του δικαιώματος στην έκφραση — πόσο απειλούνται τα μέσα ενημέρωσης από αυταρχικά πολιτικά καθεστώτα.

Ο ρόλος της καινοτομίας στα μέσα ενημέρωσης — πώς μπορούν οι ψηφιακές επιχειρήσεις και οι νεοφυείς οργανισμοί (startups) να αναπτύξουν βιώσιμα μοντέλα για δημοσιογραφία στο μέλλον.

Η επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης (AI), των «Big Tech» και της τεχνολογίας στη δημοσιογραφία — ευκαιρίες και κίνδυνοι.

Ο τοπικός, διερευνητικός και πολυδιάστατος ρόλος των μέσων — πώς μπορούν τα μέσα να αναδείξουν τοπικές ιστορίες, να ερευνήσουν βαθύτερα και να συνδεθούν με παγκόσμια ζητήματα. Η προστασία των ανεξάρτητων και ερευνητικών ΜΜE και η πρόκληση της οικονομικής τους επιβίωσης

Η βιωσιμότητα των μέσων ενημέρωσης — χρηματοδότηση, επιχειρηματικά μοντέλα, συνεργασίες και νέες μορφές αφήγησης.

Η κάλυψη μεγάλων παγκόσμιων προκλήσεων όπως πόλεμοι, κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις τους στην ενημέρωση. Η δημοσιογραφική κάλυψη των πυρηνικών όπλων και του πυρηνικού κινδύνου