Γκόρντον Μπράουν: Ο Τραμπ ωθεί τον κόσμο προς την ύφεση - Πώς μπορούμε να την αποτρέψουμε

Όπως ανακάλυψε το 2008 γράφει ο Γκόρντον Μπράουν, τα παγκόσμια προβλήματα χρειάζονται διεθνείς απαντήσεις. Δουλεύοντας μαζί, μπορούμε να προστατεύσουμε τις θέσεις εργασίας και το βιοτικό επίπεδο. Δεν απομένει τίποτα περισσότερο από ένα στενό παράθυρο ευκαιρίας αν θέλουμε να αποτρέψουμε μια περιττή παγκόσμια ύφεση. σημειώνει. Καθώς η Κίνα και οι ΗΠΑ αποσυνδέονται, οι ανατρεπτικοί εμπορικοί πόλεμοι εντείνονται και απειλούν να οδηγήσουν σε νομισματικούς πολέμους· σε απαγορεύσεις εισαγωγών, εξαγωγών, επενδύσεων και τεχνολογίας· και σε οικονομικές απώλειες που θα καταστρέψουν εκατομμύρια θέσεις εργασίας παγκοσμίως.

Φαίνεται ελάχιστα αξιόπιστο ότι ο κόσμος γονατίζει από μία οικονομία, εκτός της οποίας ζει το 96% του πληθυσμού, που παράγει το 84% των παγκόσμιων μεταποιημένων προϊόντων. Αλλά παρόλο που οι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν μιλήσει προηγουμένως για μια δασμολογική πολιτική «κλιμάκωσης με στόχο την αποκλιμάκωση», ο στόχος του Ντόναλντ Τραμπ είναι να αναγκάσει την παραγωγή να επιστρέψει στις ΗΠΑ, και η 90ήμερη χαλάρωση ορισμένων δασμών δεν σημαίνει ότι σκοπεύει να εκτονώσει την κρίση.

Τη Δευτέρα, ο Κιρ Στάρμερ προειδοποίησε ότι ο κόσμος δεν θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος και μας υπενθύμισε ότι «η προσπάθεια διαχείρισης κρίσεων χωρίς θεμελιώδεις αλλαγές οδηγεί απλώς σε διαχειριζόμενη παρακμή». Έχει δίκιο. Όπως έμαθα στην οικονομική κρίση του 2008, τα παγκόσμια προβλήματα απαιτούν παγκοσμίως συντονισμένες λύσεις. Χρειαζόμαστε μια τολμηρή, διεθνή αντίδραση που να ανταποκρίνεται στο μέγεθος της έκτακτης ανάγκης. Με τον ίδιο τρόπο που, προς μεγάλη του τιμή, ο πρωθυπουργός χτίζει έναν συνασπισμό για την υπεράσπιση της Ουκρανίας, χρειαζόμαστε έναν οικονομικό συνασπισμό προθύμων: ομοϊδεάτες παγκόσμιους ηγέτες που πιστεύουν ότι, σε έναν αλληλεξαρτώμενο κόσμο, πρέπει να συντονίσουμε τις οικονομικές πολιτικές σε όλες τις ηπείρους αν θέλουμε να διαφυλάξουμε τις θέσεις εργασίας και το βιοτικό επίπεδο.

Η άμεση πρόκληση είναι να μετριαστούν οι κραδασμοί που προκαλούνται από το δασμολογικό τείχος του Τραμπ. Όπως προτείνει η Ρέιτσελ Ριβς, πρέπει να διατηρήσουμε το παγκόσμιο εμπόριο σε κίνηση. Καμία κρίση δεν είναι ποτέ ίδια, αλλά η προσφορά εκτεταμένης πίστωσης σε εξαγωγικές και εισαγωγικές εταιρείες ήταν κεντρικής σημασίας για την παγκόσμια αντίδραση καθώς το εμπόριο κατέρρευσε το 2009. Πρέπει επίσης να υπενθυμίσουμε στην Κίνα ότι αν θέλει να παρουσιαστεί ως πρωταθλητής του ελεύθερου εμπορίου, είναι προς το συμφέρον της να επικεντρωθεί περισσότερο στην επέκταση της εγχώριας κατανάλωσης παρά στο να κατακλύζει τις παγκόσμιες αγορές με αγαθά σε μειωμένες τιμές που δεν μπορεί πλέον να πουλήσει στις ΗΠΑ.

Ωστόσο, οι παγκόσμιες προκλήσεις ξεπερνούν κατά πολύ τη διαχείριση του δασμολογικού σοκ. Η αναζωογόνηση του εμπορίου δεν θα είναι εύκολη χωρίς τον συντονισμό των μακροοικονομικών και χρηματοοικονομικών πολιτικών σε όλες τις ηπείρους. Ο παγκόσμιος πληθωρισμός θα αυξηθεί, ακόμη και αν ληφθεί υπόψη ο αποπληθωριστικός αντίκτυπος των φθηνών ασιατικών εξαγωγών. Αλλά αυτό το σοκ αντισταθμίζεται από ένα μεγαλύτερο πρόβλημα: την κατάρρευση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και τη μείωση των επιχειρηματικών επενδύσεων. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να χρειαστούμε μια συγχρονισμένη μείωση επιτοκίων - μια πρωτοβουλία στην οποία οι ΗΠΑ θα μπορούσαν κάλλιστα να συμμετάσχουν - υποστηριζόμενη από δημοσιονομικό ακτιβισμό στις χώρες όπου υπάρχει χώρος για επέκταση.

Οι διεθνείς οικονομικοί μας θεσμοί χτίστηκαν με την πεποίθηση ότι εάν πρόκειται να διατηρηθεί η ευημερία, πρέπει να είναι κοινή και ότι δεν μπορείς να έχεις οικονομική επιτυχία παντού, εκτός αν είσαι έτοιμος να δράσεις οπουδήποτε υπάρχει ανάγκη. Με ή χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ, πρέπει να κινητοποιήσουμε αμέσως την ικανότητα επιχορήγησης και δανεισμού ύψους 150 δισεκατομμυρίων δολαρίων της Παγκόσμιας Τράπεζας και την οικονομική ισχύ του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, κυρίως για να βοηθήσουμε τις πιο ευάλωτες, πληγείσες από τους δασμούς αναπτυσσόμενες οικονομίες. Το 2009, ήταν ο συνδυασμός εμπορικών πιστώσεων και πολυμερούς τραπεζικού χρήματος που στήριξε την παγκόσμια οικονομία κατά 1,1 τρισεκατομμύριο δολάρια και εμπόδισε την ύφεση να μετατραπεί σε ύφεση.

Μια συντονισμένη προσέγγιση μας προσφέρει την ευκαιρία όχι μόνο να σταθεροποιήσουμε την παγκόσμια οικονομία αλλά – για να χρησιμοποιήσουμε μια φράση του 2020 – να την «ανοικοδομήσουμε καλύτερα». Για το Ηνωμένο Βασίλειο, αυτό σημαίνει ολοένα και πιο στενή συνεργασία με την ΕΕ. Πράγματι, οι αλλαγές που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ευρώπη καθιστούν δυνατή μια συνεργασία που είναι ακόμη πιο εκτεταμένη από την άρση των εμπορικών φραγμών μετά το Brexit. Πάντα υπήρχε μια ένταση μεταξύ της επιθυμίας της Ευρώπης να ηγηθεί, η οποία την καθιστά τολμηρή, και της επιθυμίας της να παραμείνει ενωμένη, η οποία την καθιστά δειλή, αλλά σήμερα η Ευρώπη έχει χαμηλότερο πληθωρισμό από τις ΗΠΑ και μπορεί να μειώσει τα επιτόκια πιο γρήγορα.

Από το 2010 οι δημοσιονομικές δαπάνες που χρηματοδοτούνται από τα ελλείμματα ήταν πολλαπλάσιες της ζώνης του ευρώ, αφήνοντας ιδιαίτερα τη Γερμανία με αναλογικά πολύ χαμηλότερο χρέος από τις ΗΠΑ. Με την δημοσιονομική ευελιξία που έχουν δημιουργήσει ο επερχόμενος Γερμανός καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς και η ΕΕ, νέοι πόροι μπορούν να διοχετευθούν στην παγκόσμια οικονομία. Αυτό μπορεί να γίνει με την εφαρμογή της έκθεσης Ντράγκι για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα και θα συμπληρώσει την αύξηση των δαπανών της Κίνας. Ταυτόχρονα, η συμφωνία αμυντικής συνεργασίας Ηνωμένου Βασιλείου-ΕΕ θα πρέπει να επεκταθεί ώστε να επιτρέψει την κοινή και πιο οικονομικά αποδοτική προμήθεια όπλων. Και, για να απελευθερώσουμε πόρους αλλού, θα πρέπει να προωθήσουμε τις συζητήσεις για ένα πανευρωπαϊκό, εκτός ισολογισμού, ειδικό ταμείο άμυνας και ασφάλειας.

Η Ευρώπη μπορεί να χρειαστεί να ηγηθεί από μια άλλη άποψη, εάν η προθυμία των ΗΠΑ να ενεργήσουν ως δανειστής έσχατης ανάγκης για τον κόσμο αμφισβητηθεί ποτέ. Το παγκόσμιο Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα πρέπει να κληθεί να υποβάλει άμεσα έκθεση σχετικά με τους κινδύνους για τη σταθερότητα που ενδέχεται να χρειαστεί να αντιμετωπιστούν στον τραπεζικό και μη τραπεζικό τομέα. Εάν καταστεί απαραίτητο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα μπορούσε επίσης να κληθεί να καλύψει ένα κενό που άφησαν οι ΗΠΑ (και το οποίο η Κίνα προσπαθεί να καταλάβει) επεκτείνοντας τις ανταλλαγές συναλλάγματος σε μια ευρύτερη ομάδα χωρών που χρειάζονται στήριξη ρευστότητας.

Η συντονισμένη πολυμερής δράση είναι απαραίτητη εάν η Βρετανία θέλει να εξασφαλίσει την ανάπτυξη που βασίζεται στις εξαγωγές που χρειάζεται. Αυτή η ανάπτυξη θα ενισχυθεί με την επαναπροσδιορισμό της βιομηχανικής πολιτικής στην ενίσχυση των διεθνώς ανταγωνιστικών τομέων - από τις βιοεπιστήμες και την Τεχνητή Νοημοσύνη, έως την ενεργειακή μετάβαση και τις δημιουργικές βιομηχανίες.

Δεν είναι μόνο το πολυμερές οικονομικό σύστημα που δέχεται επίθεση, αλλά κάθε πυλώνας της τάξης που βασίζεται σε κανόνες, από τον σεβασμό του νόμου έως την αυτοδιάθεση των εθνών και τις ιστορικές δεσμεύσεις για ανθρωπιστική βοήθεια. Πράγματι, βλέπουμε μια ταυτόχρονη κατάρρευση των οικονομικών και γεωπολιτικών τάξεων. Πρέπει να δείξουμε ότι ο κόσμος μπορεί να δράσει από κοινού για να υποστηρίξει το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων. Κάτι τέτοιο θα καταδείξει τις θεμελιώδεις αρχές που διακυβεύονται: ότι η διεθνής συνεργασία είναι προς το συλλογικό μας συμφέρον και ότι ένας κόσμος ανταγωνιστικών εθνικισμών μας κάνει όλους φτωχότερους και λιγότερο ασφαλείς.