Ο πόλεμος στους βυθούς - Η άμυνα και η επίθεση σε υποθαλάσσιες υποδομές: Ανάλυση των Financial Times

Οι εταιρείες άμυνας, οι ναυτιλιακοί εργολάβοι και οι νεοσύστατες τεχνολογικές επιχειρήσεις προετοιμάζονται για μια επικείμενη αύξηση των κρατικών δαπανών ύψους πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ένα νέο πεδίο μάχης: την άμυνα -και την επίθεση- κρίσιμων εθνικών υποδομών που βρίσκονται στον βυθό της θάλασσας.

Οι πρόσφατες διαταραχές σε υποθαλάσσιους αγωγούς φυσικού αερίου και σε καλώδια τηλεπικοινωνίας, με σημαντικότερο παράδειγμα την καταστροφή του Nord Stream το φθινόπωρο του 2022, έχουν στρέψει την προσοχή των σχεδιαστών στρατιωτικών εξοπλισμών στην εξεύρεση τρόπων προστασίας των υποθαλάσσιων περιουσιακών στοιχείων τους.

Οι ΗΠΑ ενίσχυσαν πρόσφατα την άμυνα των υποβρύχιων υποδομών τους, με την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών να αυξάνει τους κανονισμούς για τα υποθαλάσσια καλώδια.

Η προστασία του υποβρύχιου χώρου ήταν επίσης ένα από τα κύρια μηνύματα της τελευταίας στρατηγικής έκθεσης των στρατιωτικών δυνατοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου.

«Η προσπάθεια διατήρησης της επίγνωσης της κατάστασης στον υποβρύχιο χώρο και της παρακολούθησης σχετικά δυσδιάκριτων στόχων δεν είναι κάτι άγνωστο για τα πολεμικά ναυτικά των χωρών», δήλωσε ο Sid Kaushal, εμπειρογνώμονας ναυτικού πολέμου στο Royal United Services Institute.

«Μη βιώσιμη» η παραδοσιακή προσέγγιση

Ωστόσο, οι νέες απειλές, από επιθέσεις σε υποδομές όπως καλώδια και αγωγούς έως επιθέσεις σε φορτηγά πλοία, σημαίνουν ότι η παραδοσιακή προσέγγιση του υποβρύχιου πολέμου — όπου ένα αεροσκάφος θαλάσσιας περιπολίας και μερικές φρεγάτες καλούνται να εντοπίσουν ένα εχθρικό υποβρύχιο — γίνεται μη βιώσιμη και δαπανηρή.

Το έργο έχει γίνει ακόμη πιο δύσκολο, καθώς έχουν στοχοποιηθεί κρίσιμες εθνικές υποδομές. Η πρόκληση ήταν «η κλίμακα και ο τρόπος πολλαπλασιασμού των δυνατοτήτων [σας]», δήλωσε ο Kaushal.

Ορισμένες από τις πιο γνωστές εταιρείες άμυνας στον κόσμο, όπως η BAE Systems και η Thales, καθώς και μικρότερες εταιρείες, από την Ultra Maritime έως νεοσύστατες εταιρείες όπως η Helsing, επενδύουν σημαντικά κεφάλαια σε τεχνολογίες αιχμής για τα πολεμικά ναυτικά σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων του Ηνωμένου Βασιλείου, της Αυστραλίας και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Οι εταιρείες παρακολουθούν επίσης την πρωτοβουλία Digital Ocean Vision του ΝΑΤΟ, η οποία στοχεύει στην ενίσχυση της ικανότητας της συμμαχίας να κατανοεί και να αξιολογεί τα γεγονότα κάτω, στην επιφάνεια και πάνω από τη θάλασσα, χρησιμοποιώντας τα πάντα, από δορυφόρους έως αυτόνομα συστήματα.

Οι προκλήσεις της υποβρύχιας λειτουργίας είναι πολλές. Πρόκειται για ένα «περιβάλλον ακραίων συνθηκών», σύμφωνα με τον Dave Quick, επικεφαλής υποβρύχιων όπλων της BAE Systems. Ο Quick αναφέρει «το βάθος, η πίεσης [του νερού], το ακουστικό περιβάλλον από το οποίο εξαρτώνται όλα τα συστήματα και την αδιανόητη απεραντοσύνη του συνόλου».

Ανοδική πορεία στην αγορά υποβρύχιων αμυντικών προϊόντων

Η μεγαλύτερη ναυπηγική εταιρεία της Ευρώπης, η Fincantieri, αναμένει ότι η παγκόσμια αγορά υποβρύχιων αμυντικών και εμπορικών προϊόντων θα αυξηθεί κατά 50 δισ. ευρώ ετησίως. Η ιταλική κρατική εταιρεία αναμένει ότι το υποβρύχιο τμήμα της θα διπλασιαστεί σε μέγεθος τα επόμενα δύο χρόνια, φτάνοντας τα 820 εκατ. ευρώ σε έσοδα το 2027.

Στελέχη της εταιρείας δήλωσαν ότι οι εξελίξεις στη μικροηλεκτρονική και την αυτονομία, καθώς και η αυξανόμενη υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης στον πολιτικό και στρατιωτικό τομέα, συμβάλλουν στην «εκτίναξη» των δυνατοτήτων. Η «διάδοση και η μείωση του κόστους των πραγματικά εξελιγμένων υπολογιστικών συστημάτων υψηλής απόδοσης και της μικροηλεκτρονικής... [έχουν] καταστήσει δυνατά πράγματα που θεωρούνταν απίθανα για δεκαετίες όσον αφορά τη σμίκρυνση, την κατανάλωση ενέργειας και την ικανότητα επεξεργασίας», δήλωσε ο Brett Phaneuf, διευθύνων σύμβουλος της MSubs, η οποία ειδικεύεται στα υποβρύχια οχήματα.

Η εταιρεία με έδρα το Πλύμουθ, η οποία ανήκει στην Submergence Group του Phaneuf, ανέπτυξε πρόσφατα ένα υπερμεγέθη, μη επανδρωμένο υποβρύχιο για το Βασιλικό Ναυτικό.

Με την ονομασία Excalibur, το πειραματικό σκάφος μήκους 12 μέτρων, διαμέτρου 2,2 μέτρων και εκτόπισμα 19 τόνων, είναι το μεγαλύτερο μη επανδρωμένο υποβρύχιο σκάφος που έχει δοκιμαστεί από το πολεμικό ναυτικό μέχρι σήμερα. Τα επόμενα δύο χρόνια θα πραγματοποιήσει δοκιμές στη θάλασσα, προκειμένου να συμβάλει στην επιτάχυνση της χρήσης προηγμένων τεχνολογιών από το ναυτικό.

«Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο καμπής σε διάφορα μέτωπα», δήλωσε ο Ian McFarlane, διευθυντής πωλήσεων υποβρύχιων συστημάτων της Thales UK. Δεν έχει σημειωθεί πρόοδος μόνο στη σμίκρυνση ορισμένων απαραίτητων τμημάτων, όπως οι αισθητήρες, αλλά και στην ανάπτυξη των μη επανδρωμένων πλατφορμών που τις μεταφέρουν. Το αποτέλεσμα ήταν ότι «μπορείτε να τοποθετήσετε μάζα στη θάλασσα με μικρότερους αισθητήρες για να κάνετε, ελπίζουμε, την ίδια δουλειά», είπε.

Υποβρύχια drones και τεχνητή νοημοσύνη

Η εταιρεία, η οποία παρέχει συστήματα σόναρ στο Βασιλικό Ναυτικό εδώ και δεκαετίες, είναι μία από τις πολλές που ενδιαφέρονται για το επερχόμενο Project Cabot του ναυτικού — την ανάπτυξη ενός στόλου επανδρωμένων και μη επανδρωμένων οχημάτων για την παροχή δυνατοτήτων ανθυποβρυχιακού πολέμου.
Το ναυτικό θα συνεργαστεί με εργολάβους για τη χρήση υποβρύχιων drones για τη συλλογή ακουστικών δεδομένων, τα οποία στη συνέχεια μπορούν να υποβληθούν σε επεξεργασία με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης για την ανίχνευση πιθανών απειλών.

Ο McFarlane είπε ότι η Thales βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με στρατηγικούς εταίρους σχετικά με το Cabot. Ο στόχος, όπως είπε, είναι τόσο η διαχείριση των δεδομένων που συλλέγονται μέσω αισθητήρων και άλλων μέσων, όσο και η μετατροπή τους σε χρήσιμες πληροφορίες και η παρουσίασή τους με τέτοιο τρόπο ώστε οι άνθρωποι να κατανοούν τι βλέπουν. Σύμφωνα με στελέχη, είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλίζεται η ασφαλής και όσο το δυνατόν πιο άμεση παράδοση κρίσιμων δεδομένων.

Αρθρωτό υποβρύχιο σκάφος

«Δεν μπορείς να έχεις μια κακή ημέρα», είπε ο Quick της BAE. Τα συστήματα που προσφέρουν οι εταιρείες πρέπει να είναι «ανθεκτικά» και να λειτουργούν όταν χρειάζεται. Ήταν επίσης σημαντικό να υπάρχει «στρατιωτική κατανόηση για να γνωρίζουμε πότε κάτι φαίνεται λάθος».

Η εταιρεία, η οποία κατασκευάζει όλα τα πυρηνικά υποβρύχια για το Βασιλικό Ναυτικό, έχει αναπτύξει ένα εξαιρετικά μεγάλο αυτόνομο υποβρύχιο όχημα που έχει σχεδιαστεί ειδικά για χρήση από τις ένοπλες δυνάμεις.

Ο Quick δήλωσε ότι το αρθρωτό σκάφος, που ονομάζεται Herne, προσφέρει στους χρήστες τεράστια ευελιξία, επιτρέποντάς τους να προσθέσουν επιπλέον μήκος για επιπλέον ωφέλιμο φορτίο, καθώς και «απίστευτη εμβέλεια και αντοχή».

Η αυξημένη απειλή έχει επίσης προκαλέσει το ενδιαφέρον νεοσύστατων εταιρειών αμυντικής τεχνολογίας, όπως η ευρωπαϊκή Helsing και η Anduril UK, βρετανική θυγατρική του αμερικανικού ομίλου. Οι εταιρείες ελπίζουν να αξιοποιήσουν τους ταχύτερους χρόνους ανάπτυξης τους για να εξασφαλίσουν θέσεις σε σημαντικά προγράμματα.

Δίκτυο αισθητών στον βυθό της θάλασσας

Η Helsing ανακοίνωσε τον Ιούλιο ότι επέλεξε το Πλύμουθ, στη νοτιοδυτική Βρετανία, ως τοποθεσία για την κατασκευή ενός εργοστασίου που θα κατασκευάζει ένα στόλο αυτόνομων ανεμόπτερων με τεχνητή νοημοσύνη, τα οποία ονομάζονται SG-1 Fathom.
Η εταιρεία δήλωσε ότι ένας μόνο χειριστής θα μπορεί να παρακολουθεί εκατοντάδες SG-1 Fathom, λαμβάνοντας πληροφορίες με κόστος μόλις 10% του κόστους των επανδρωμένων περιπολιών ανθυποβρυχιακού πολέμου.

Η Helsing σχεδιάζει να αναπτύξει το σύστημα — το οποίο αναπτύσσει σε συνεργασία με την ομάδα υποβρύχιων drone Blue Ocean Marine Tech Systems, την εταιρεία ειδικευμένη στη ναυτική ρομποτική Ocean Infinity και την αμυντική ομάδα FTSE 250 Qinetiq — εντός των επόμενων 12 μηνών.

Η αμερικανική ανταγωνιστική εταιρεία Anduril, εν τω μεταξύ, συνεργάστηκε με τις βρετανικές εταιρείες Sonardyne και Ultra Maritime για να προσφέρει ένα αυτόνομο σύστημα ανίχνευσης υποβρυχίων σε πραγματικό χρόνο, το Seabed Sentry.

Το Seabed Sentry, το οποίο ρίχνεται από πλοίο ή υποβρύχιο, σχηματίζει ένα δίκτυο «κόμβων αισθητήρων» χαμηλού κόστους αλλά υψηλής τεχνολογίας στον βυθό της θάλασσας. Σε συνδυασμό με το Sea Spear της Ultra, ένα ελαφρύ σύστημα σόναρ, το σύστημα λειτουργεί ως παγίδα με σύρμα για την προειδοποίηση σε πραγματικό χρόνο για οποιαδήποτε ύποπτη υποβρύχια δραστηριότητα.

Ο Richard Drake, γενικός διευθυντής της Anduril UK και της ευρύτερης ευρωπαϊκής περιοχής, δήλωσε ότι η εταιρεία κατάφερε να περάσει από το «σχέδιο στην δοκιμή στο νερό» για το Seabed Sentry σε περίπου ένα χρόνο.

Διαβάστε επίσης