Λιβύη: Τι σημαίνει η «στροφή Χαφτάρ» για το τουρκολιβυκό σύμφωνο - Δύο αναλυτές εξηγούν στο Newsbomb

Σύμφωνα με τον λιβυκό Τύπο, η Βουλή των Αντιπροσώπων της Λιβύης, υπό την ηγεσία του Χαλίφα Χαφτάρ, ανακοίνωσε τη σύσταση ειδικής επιτροπής για την εξέταση και έγκριση της Συμφωνίας Θαλάσσιας Δικαιοδοσίας που υπεγράφη το 2019 ανάμεσα στην Τουρκία και την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Τρίπολης. Η συμφωνία αυτή δεν είχε αναγνωριστεί έως τώρα από την κυβέρνηση με έδρα το Τομπρούκ, που υποστηρίζεται στρατιωτικά από τον Χαφτάρ.

Το τουρκικό μέσο TR Haber κάνει λόγο για «βαρύ πλήγμα» στις ελληνικές διεκδικήσεις, χαρακτηρίζοντας τις ελληνικές θέσεις περί θαλάσσιας δικαιοδοσίας «επεμβατικές και φανταστικές», και υποστηρίζει ότι έρχονταν σε σύγκρουση με το διεθνές δίκαιο. Παρουσιάζει δε την εν λόγω συμφωνία ως δικαίωση της Τουρκίας και της Λιβύης στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η εξέλιξη, σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία, αλλά εντάσσεται στις προσπάθειες της κυβέρνησης του Τομπρούκ να προσεγγίσει την Άγκυρα τα τελευταία χρόνια. Στο πλαίσιο αυτό, η συμφωνία για τις θαλάσσιες ζώνες αναμένεται να εγκριθεί και από την πλευρά Χαφτάρ, δίνοντας έτσι στην Τουρκία μια πιο ισχυρή διπλωματική βάση έναντι Ελλάδας και Κύπρου.

Συνάντηση Χαφτάρ–Γκιουλέρ στην Άγκυρα

Η προσέγγιση αυτή επιβεβαιώθηκε και μέσα από την επίσκεψη του αντιστράτηγου Σαντάμ Χαλίφα Χαφτάρ, διοικητή των χερσαίων δυνάμεων του Εθνικού Στρατού της Λιβύης και γιου του Χαλίφα Χαφτάρ, στην Άγκυρα στις 4 Απριλίου. Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ τον υποδέχθηκε κατόπιν επίσημης πρόσκλησης του Τούρκου Στρατηγού Σελτσούκ Μπαϊρακτάρογλου, όπως ανακοίνωσε το τουρκικό υπουργείο Άμυνας μέσω των λογαριασμών του στα κοινωνικά δίκτυα.

Το ιστορικό της συμφωνίας Τουρκίας–Λιβύης

Η Συμφωνία Οριοθέτησης Περιοχών Θαλάσσιας Δικαιοδοσίας, η οποία υπεγράφη στις 27 Νοεμβρίου 2019 μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, αποτέλεσε αντικείμενο έντονης διεθνούς αντιπαράθεσης. Σύμφωνα με το TR Haber, η συμφωνία αποσκοπούσε στην προστασία των δικαιωμάτων των δύο κρατών στην Ανατολική Μεσόγειο και θεωρήθηκε ως απάντηση στις «μονομερείς κινήσεις» της Ελλάδας και της Ελληνοκυπριακής Διοίκησης της Νότιας Κύπρου.

Η τουρκική πλευρά παρουσιάζει τη συμφωνία ως μέσο ανάσχεσης των ενεργειών Αθήνας και Λευκωσίας, που χαρακτηρίζει παράνομες και μονομερείς. Υπενθυμίζει, μάλιστα, ότι η Ελλάδα αντέδρασε έντονα, απαιτώντας από τον τότε πρέσβη της Λιβύης στην Αθήνα Μοχάμεντ αλ-Μένφι να αποκαλύψει το περιεχόμενο της συμφωνίας.

Η επίσκεψη Χαφτάρ στην Αθήνα το 2020

Το 2020 αντιθέτως ο Χαλίφα Χαφτάρ είχε επισκεφθεί μετά... βαϊων και κλάδων την Αθήνα. Είχε μάλιστα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ως... αντίβαρο στη μη πρόσκληση της Ελλάδας στην διάσκεψη του Βερολίνου για την ειρήνευση στη Λιβύη.

Πιθανές επιπτώσεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις

Η πιθανή έγκριση της συμφωνίας από το μπλοκ Χαφτάρ ανατρέπει το αφήγημα της Αθήνας περί παράνομης και μονομερούς συμφωνίας μεταξύ Άγκυρας και μιας μόνο λιβυκής κυβέρνησης. Σε περίπτωση που το Τομπρούκ την επικυρώσει, τότε η Τουρκία θα μπορεί να ισχυριστεί ότι έχει τη νομιμοποίηση και των δύο βασικών πολιτικών πόλων της Λιβύης, γεγονός που ενισχύει σημαντικά τις τουρκικές θέσεις στη Μεσόγειο.

Η Ελλάδα έχει περιορίσει τις σχέσεις της με την Ανατολική Λιβύη, ενώ η επικοινωνία με την Τρίπολη παραμένει στα βασικά. Ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης σχεδιάζει ταξίδι στην Τρίπολη, αν και η τεταμένη κατάσταση λόγω συγκρούσεων και της περιόδου Μπαϊραμιού καθυστερεί την οριστικοποίηση. Ο Έλληνας πρέσβης Ν. Γαριλίδης συναντήθηκε πρόσφατα με τον Λίβυο ομόλογό του Αλ Τάχερ Αλ Μπαούρ για να συζητήσουν τις διμερείς σχέσεις και την πολιτική σταθερότητα.

Ιτιμούδης: Σκοπός της Άγκυρας να περικυκλώσει την Αίγυπτο

Όπως τονίζει στο Newsbomb.gr ο γεωπολιτικός αναλυτής Αλέξανδρος Ιτιμούδης, θα πρέπει να αναμένουμε να δούμε εάν τελικά η είδηση που έρχεται από τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ισχύει. Εάν αυτό συμβαίνει τονίζει «βλέπουμε μια τάση γεγονότων».
Αναφερόμενος στα τεκταινόμενα στην περιοχή ο Αλέξανδρος Ιτιμούδης τονίζει πώς στόχος των πολιτικών της Τουρκίας στην περιοχή είναι η «περικύκλωση» της Αιγύπτου. Όπως σημειώνει «Η Αίγυπτος έχει ζητήματα στο Νότο με την Αιθιοπία. Σημείο όπου κα η Τουρκία έχει βάλει το χεράκι της καθώς εξοπλίζει την συγκεκριμένη χώρα». Συμπληρώνει δε πώς «ταυτόχρονα όμως η Αίγυπτος αντιμετωπίζει προβλήματα και στα δυτικά με την Λιβύη»

«Εάν τα δημοσιεύματα που θέλουν τον Χάφταρ να επικυρώνει επαληθευθούν, αυτό σημαίνει ότι το γεγονός δεν είναι αποσυνδεδεμένο με αυτά που γίνονται στην Μονή Σινά» σημειώνει.

Και εξηγεί: «Γιατί συμβαίνει αυτό; Η Αίγυπτος δέχεται εκατέρωθεν πιέσεις. Και καθώς το ζήτημα της Μονής της Αγίας Αικατερίνης του Σινά έχει να κάνει με την διείσδυσή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, άρα και πάλι υπάρχει εμπλοκή της Τουρκίας». Ως εκ τούτου, όπως σημειώνει «θα πρέπει να τα δούμε ως ενιαίο μέτωπο υπο ασκέί πίεση στην κυβέρνηση της Αιγύπτου».

«Σκοπός» υπογραμμίζει «είναι η άσκηση πίεσης στην Αίγυπτο, που είναι ο αδύναμος παράγων λόγω των συγκυριών. Φυσικά επηρεαζόμαστε άμεσα και εμείς αλλά κυρίως επηρεάζεται γ συμφωνία με την Αίγυπτο». «Στόχος της τουρκικής πολιτικής είναι η περικύκλωση της Αιγύπτου με σκοπό να ενδώσει» καταλήγει, υπογραμμίζοντας όμως πως πρέπει να εξετασθεί εάν ισχύουν τα όσα αναφέρονται στα τουρκικά δημοσιεύματα.

Κωνσταντίνος Κούσαντας: Χρειάζεται επιχειρησιακή παρουσία της Ελλάδας στην περιοχή της Ελληνο-Αιγυπτιακής ΑΟΖ

To Newsbomb ρώτησε τον αντιστράτηγο Κωνσταντίνο Κούσαντα, τι συνέπειες θα είχε για τη χώρα μας η επιβεβαίωση της είδησης περί «στροφής» Χαφτάρ με σκοπό την επανεξέταση του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Όπως τόνισε ο Κωνσταντίνος Κούσαντας, «πράγματι η Βουλή των Αντιπροσώπων, κυβέρνηση Ανατολικής Λιβύης, διαφαίνεται να αλλάζει στάση στο θέμα του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου του 2019, μετά την επίσκεψη του γιού του Χαφτάρ στην Τουρκία τον περασμένο Απρίλιο».

Υπογραμμίζει δε ότι η απόφαση της Λιβύης να συστήσει τεχνική επιτροπή για τη μελέτη εκ νέου του τουρκολιβυκού μνημονίου εκμετάλλευσης, το οποίο είχε υπογράψει η προσωρινή κυβέρνηση του Ντμπεϊμπά το 2022, ενώ το Διοικητικό Εφετείο της Τρίπολης ακύρωσε αυτό το μνημόνιο στις 19 Φεβρουαρίου 2024 δημιουργεί ανησυχία στην χώρα μας η απόφαση της Λιβύης.

Όπως τονίζει αυτή «σηματοδοτεί μια πολιτική στροφή, η οποία προκαλεί έντονες ανησυχίες στην Ελλάδα και τα Ελληνικά συμφέροντα Επαναφέρει ενδεχομένως μονομερείς αξιώσεις της Τουρκία παρόλο που η Ελλάδα έχει οριοθετήσει επίσημα ΑΟΖ με την Αίγυπτο από τον 26ο μέχρι τον 28ο μεσημβρινό με αντικείμενες ακτές επίσημα στον ΟΗΕ».

Ταυτόχρονα όμως «δημιουργεί νέο πεδίο έντασης - κρίσης στην νοτιοανατολική Μεσόγειο στις ήδη τεταμένες σχέσεις ελληνοτουρκικές σχέσεις λόγω της πόντισης του ηλεκτρικού καλωδίου». Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Κουσάντα «επιβάλει την άμεση ανάγκη για διπλωματική και νομική αντίδραση από την Ελλάδα και την ΕΕ πριν ληφθούν αποφάσεις από τις αρχές τις Λιβύης».

Το Newsbomb ρώτησε ακόμη τον αντιστράτηγο ε.α. εάν η συγκεκριμένη εξέλιξη συνδέεται με τα όσα εκτυλίχθηκαν στην Αίγυπτο τις προηγούμενες ημέρες με την Μονή του Σινά;

Σύμφωνα με τον ίδιο «δεν υπάρχει καμία σχέση με την αρνητική κατάσταση - επίπτωση της Ιεράς Μονής στο Σινά η ενδεχόμενη αναμόχλευση του τουρκολιβυκού μνημονίου με την κυβέρνηση της Ανατολικής Λιβύης». «Επιπλέον», όπως σημειώνει «δεν υπάρχει αποδυνάμωση της Ελληνικής διπλωματικής θέσης διότι το αίολο τουρκολιβυκό μνημόνιο αυτό δεν το έχει εγκρίνει καμία από τις μεγάλες χώρες τις ΕΕ διότι απλά η Τουρκία δεν έχει αντικείμενες ακτές με την Λιβύη».

Σημειώνει όμως ότι «το δυσμενές στοιχείο της απομόχλευσης του τουρκολιβυκού μνημονίου από την διακυβέρνηση Χαφτάρ στην Ανατολική Λιβύη είναι ότι αποδυναμώσει τη θέση της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο και την συγκεκριμένη περιοχή». Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τον κ. Κουσάντα «Η Ελλάδα με σθένος και γενναιότητα θα πρέπει να αποκηρύξει το μνημόνιο αυτό για ακόμα μια φορά σε επίσημο επίπεδο Υπουργείου Εξωτερικών».

Ταυτόχρονα όμως τονίζει πώς «επιπλέον η χώρα μας θα πρέπει να έχει παρουσία στην περιοχή αυτή μεγάλη σε επιχειρησιακό επίπεδο της οριοθετημένες τμηματικής ΑΟΖ Ελλάδας Αιγύπτου υποστηρίζοντας τα Ελληνικά Κυριαρχικά Δικαιώματα - Συμφέροντα, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο ότι όλα τα νησιά έχουν ΑΟΖ και Υφαλοκρηπίδα».

Διαβάστε επίσης