Η αποκρυπτογράφηση ενός χάρτη: Γιατί ο Τραμπ ήθελε να τον δει όλος ο πλανήτης και ο... Ζελένσκι;

Μια μεγάλη χαρτογραφική απεικόνιση με κόκκινο χρώμα στα κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη δεσπόζει στο Οβάλ Γραφείο, σαν να ήθελε να τονιστεί το γεγονός ότι η Ρωσία ελέγχει πλέον περίπου το ένα πέμπτο της ουκρανικής επικράτειας.

Η εικόνα αυτή αποτέλεσε σημείο αναφοράς στη συνάντηση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τη Δευτέρα στην Ουάσιγκτον.

«Υποθέτω πως όλοι είδατε τον χάρτη», σχολίασε ο Τραμπ την επόμενη ημέρα μιλώντας στο Fox News. «Ένα μεγάλο κομμάτι γης έχει καταληφθεί, και αυτό το κομμάτι έχει χαθεί».

Το μήνυμα του Λευκού Οίκου προς το Κίεβο ήταν σαφές: η γη αυτή της ουκρανικής επικράτειας έχει καταληφθεί από τον ρωσικό στρατό και ήρθε η ώρα να εξεταστεί ένας συμβιβασμός με τον Βλαντίμιρ Πούτιν — αυτό που πολλοί αποκαλούν «ανταλλαγές εδαφών».

Ο Ζελένσκι, ωστόσο, δεν πήγε στο ραντεβού απροετοίμαστος. Η ουκρανική πλευρά παρουσίασε τον δικό της χάρτη, με τον πρόεδρο της Ουκρανίας να εξηγεί αργότερα ότι «πάλεψε με όσα αποτυπώνονται σε αυτόν», επιμένοντας πως η πραγματικότητα της κατοχής δεν είναι πάντα αυτή που παρουσιάζεται. Παρά τις προσπάθειές του να διορθώσει «λανθασμένες εντυπώσεις», την Τρίτη ο Τραμπ διατήρησε αμετάβλητη τη θέση του. «Η Ρωσία είναι ξεκάθαρα πολύ πιο ισχυρή και δεν έχει σταματήσει», είπε χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με τον ίδιο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες που βρίσκονταν στο ίδιο τραπέζι συζητούσαν για το Ντονμπάς, περιοχή που όπως τόνισε «ελέγχεται κατά 79% από τη Ρωσία».

Τα ποσοστά στον χάρτη του Λευκού Οίκου

Πριν από την έναρξη της πολεμικής σύγκρουσης το 2014, το Ντονμπάς —η καρδιά της ουκρανικής μεταλλευτικής βιομηχανίας— συνεισέφερε το 16% της οικονομίας της χώρας. Τώρα, ο Πούτιν φέρεται να έχει δηλώσει στον Τραμπ ότι επιδιώκει ολόκληρη την περιοχή ως αντάλλαγμα σε μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία.

Ο χάρτης που παρουσιάστηκε στον Λευκό Οίκο αποτύπωνε τα εξής ποσοστά ρωσικού ελέγχου: 99% στη Λουγκάνσκ, 76% στο Ντονέτσκ, 73% σε Ζαπορίζια και Χερσώνα, 4% στο Χάρκοβο και μόλις 1% σε Σούμι και Μικολάιβ.

Αναλυτές σημειώνουν ότι αυτά τα στοιχεία συμβαδίζουν με εκτιμήσεις του αμερικανικού Institute of War, με πιθανές διαφοροποιήσεις να οφείλονται σε διαφορετική μεθοδολογία. Σε ορισμένες περιπτώσεις το «1%» μπορεί να σημαίνει μόνο μια περιορισμένη παρουσία ή απλή διεκδίκηση εκ μέρους της Μόσχας.

Παρά τα ποσοστά, πόλεις–οχυρά όπως το Κραματόρσκ και το Σλοβιάνσκ στο Ντονέτσκ εξακολουθούν να φιλοξενούν εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκους υπό ουκρανικό έλεγχο, κάτι που καθιστά αδιανόητη για το Κίεβο την παράδοσή τους στη Ρωσία.

Αργή ρωσική προέλαση – και ουκρανική αντεπίθεση

Το Ινστιτούτο Μελετών Πολέμου εκτιμά ότι η πλήρης κατάληψη του Ντονέτσκ θα απαιτούσε «πολλαπλά χρόνια» και ιδιαίτερα δύσκολες στρατιωτικές εκστρατείες. Ο Ζελένσκι, από την πλευρά του, αντιπαρέβαλε τον ουκρανικό χάρτη που δείχνει πως στους τελευταίους 1.000 ημέρες η Ρωσία κατέλαβε λιγότερο από το 1% της ουκρανικής επικράτειας —περίπου 5.842 τετραγωνικά χιλιόμετρα— στοιχείο που επιβεβαιώνει η ερευνητική ομάδα DeepStateUA.

Αν και η Μόσχα πέτυχε ταχεία εδαφικά κέρδη στην αρχή της εισβολής, μεγάλο μέρος αυτών ανακτήθηκε από τον ουκρανικό στρατό. Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες παρατηρείται επιτάχυνση της ρωσικής προέλασης σε περιοχές όπως το Κουπιάνσκ στο Χάρκοβο και η Κρεμίνα στη Λουγκάνσκ.

Ο αναλυτής άμυνας Κόνραντ Μουζίκα της Rochan Consulting αποδίδει αυτή την εξέλιξη στην αυξημένη χρήση ρωσικών drones και στον ανεπαρκή αριθμό Ουκρανών στρατιωτών που υπερασπίζονται ένα τεράστιο μέτωπο. Παρά τις μεγάλες απώλειες, η Ρωσία κατάφερε να στρατολογήσει 30-35 χιλιάδες άνδρες, συγκροτώντας επιχειρησιακές εφεδρείες.

Η μακρά προοπτική και το μήνυμα της Δύσης

Παρά τις κατά τόπους επιτυχίες, οι ρωσικές δυνάμεις δεν έχουν κατορθώσει να αναπαράγουν την ίδια δυναμική σε άλλα μέτωπα. Πρόσφατη επιχείρηση εισχώρησης 10-15 χλμ. σε ουκρανικό έδαφος κοντά στο Ντομπροπίλια αποκρούστηκε επιτυχώς.

Η βρετανική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών εκτιμά ότι, με τον σημερινό ρυθμό, θα χρειαστούν τουλάχιστον 4,4 χρόνια για να ολοκληρωθεί η πλήρης κατάληψη Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνας — χωρίς να υπολογίζεται η Κριμαία.

Αυτές οι εκτιμήσεις εξηγούν τις διαφορετικές οπτικές των δύο ηγετών. Για τον Τραμπ, οι χάρτες αντανακλούν μια πραγματικότητα που έχει ήδη διαμορφωθεί και δύσκολα ανατρέπεται. Για τον Ζελένσκι, αποτελούν κίνητρο αντίστασης. «Ευχαριστώ για τον χάρτη, ήταν εξαιρετικός», φέρεται να είπε ειρωνικά στον Τραμπ. «Σκέφτομαι πώς θα τον πάρω πίσω».

*Με πληροφορίες από το BBC

Διαβάστε επίσης